TIFF F e s t i v a l Wiesław Rakowski ARCHIWUM ZOOLOGICZNE. Fotografie 1924-1939
Miecznik z Dolackim. 175
- od: 5 września 2014, piątekdo: 22 września 2014, poniedziałek
kurator Michał Sita
Wystawa w ramach TIFF Festival
Wiesław Rakowski (18.04.1903-17.08.1948) był paleontologiem, zoologiem, kustoszem Muzeum Przyrodniczego w Poznaniu, po II wojnie światowej dyrektorem poznańskiego zoo. W muzeum pracował od 1924 roku, początkowo na stanowisku asystenta prof. Edwarda Lubicza-Niezabitowskiego, prowadził też własne badania, w 1928 roku na Uniwersytecie Poznańskim obronił pracę doktorską: Narzutowe Głowonogi Wielkopolski. W muzeum gromadził, preparował, opisywał, katalogował, konserwował i w końcu – fotografował – eksponaty pochodzące z wykopalisk, wypraw podróżników i z poznańskiego ogrodu zoologicznego.
•••
Niewielka część tej fotograficznej dokumentacji zachowała się do dzisiaj, to obrazy spreparowanych zwierząt, kości i czaszek, zdobyczy z podróży afrykańskich, anomalii anatomicznych; sceny nie dające pewności czy mamy do czynienia z żywymi zwierzętami, czy z prostą dioramą; wreszcie bardzo ważne kulisy pracy i portrety. Słowem – zbiór, który zachował się na szklanych negatywach w archiwum Muzeum Wiedzy o Środowisku, jest fotograficznym dokumentem z badania przyrody od 1924 do 1939 roku.
W normalnych warunkach sens kolekcji przyrodniczej budowany jest poprzez kontekst, aranżację i zestawienie elementów. Tylko takimi narzędziami operuje kustosz – układając ze spreparowanych zwierzęcych eksponatów narracje. Ilustruje tezy o ewolucji, różnorodności środowiska albo klasyfikacji gatunków. Jednak dzisiaj, kiedy to początkowe uporządkowanie przyrodniczej kolekcji Rakowskiego zagubiło się, wszystko z czym zostaliśmy, to zbiór osobliwości. Dzieje się tak nie dlatego, że Rakowski był nieokiełznanym kolekcjonerem na równi traktującym beznogiego konia i czaszkę tura. Nie, on był naukowcem w całkiem współczesnym sensie. Powodem jest brak narzuconego z góry kontekstu – przez to cała kolekcja nabrała nieokreślonego, płynnego, dowolnie imputowanego znaczenia. Sprawia wrażenie, że wszystko w świecie przyrody leżało w spektrum międzywojennych zainteresowań, dawało się złapać, spreparować i włączyć do zbioru.
I właśnie dzięki temu zestaw międzywojennych zdjęć przyrodniczych eksponatów zyskał potencjał do opowiedzenia historii szerszej niż to, jak wygląda koń, kaczka czy tur. Dzisiaj najciekawsze wydaje się zastanowienie się, kto i dlaczego próbował wyjaśniać naturę zjawisk przyrodniczych, gromadząc dziesiątki wypchanych zwierząt. Jaka była relacja między badaczami przyrody a samą przyrodą, jakich narzędzi używali ci ludzie i jakie idee ich napędzały? Okazuje się, że całkiem przypadkowo zdjęcia Rakowskiego stały się unikatowym wizualnym zapisem czasów, pomysłów i bardzo charakterystycznego sposobu na wyjaśnianie świata natury.
Dlatego planując wydanie zdjęć Rakowskiego, postaraliśmy się umieścić je w kontekście ówczesnych realiów. Naukowcy związani z biologią, zoologią i paleontologią zmierzyli się z zadaniem określenia, w jakie sposoby myślenia o przyrodzie mogła się wpisywać ta fotograficzna kolekcja? Na jakie pytania Rakowski mógł szukać odpowiedzi i w końcu – czy mieszczą się one jeszcze w kanonach nauki definiowanych współcześnie? Czy jest w spreparowanym anomalnym koniu coś ciekawego? Które elementy zainteresowań nie wytrzymały próby czasu? Gdzie przebiega granica między fascynacją prowadzącą do gromadzenia kolekcji dziwolągów i trofeów a tą pomagającą zrozumieć świat? Współcześni przyrodnicy starali się poddać krytycznej analizie fragment niedawnej historii swoich własnych dyscyplin.
•••
Na wystawie zaprezentujemy wyniki tych przemyśleń. Kameralna przestrzeń galerii Entropia tworzy szansę na spokojne zapoznanie się z albumem fotografii Rakowskiego wydanym w 2013 roku, prezentujemy tu również zdjęcia Rakowskiego i wybór archiwalnych tekstów, dających bezpośredni wgląd w świat poznańskich badań przyrodniczych sprzed blisko 90 lat.
•••
Wiesław Rakowski fotografie 1924-1939 Wydawnictwo Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, Poznań 2013.
fotografie: Wiesław Rakowski redakcja: dr Maria Szyszkiewicz-Golis; kurator: Michał Sita autorzy tekstów wprowadzających: dr Maria Szyszkiewicz-Golis, Michał Sita, Monika Piotrowska, dr Marta Osypińska, dr hab. Hieronim Frąckowiak prof. UP w Poznaniu komentarze do zdjęć: prof. dr hab. Jerzy Karg, dr hab. Krzysztof Kujawa, dr Marta Osypińska, dr Jan Śmiełowski.
© Zdjęcia są własnością Instytutu Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu. współpraca: Związek Polskich Artystów Fotografików Okręg Wielkopolski
2 klisze przy pracy 64-65
Jerzyki ze sobą zhaczone
"W poszukiwaniu archetypu"
od: 11 kwietnia 2017 do: 11 maja 2017
Galeria Za Szafą
św. Marcina 4 Wrocław
12 156sztuka
wernisaż wystawy PORTRET – CZTERY ODSŁONY EMOCJI | SPOKÓJ, SMUTEK, SZCZĘŚCIE, STRACH wystawa
10 maja 2017 - 17:00
Młodzieżowy Dom Kultury - Śródmieście
ul. St. Dubois 5 Wrocław
16 881sztuka
Utkane chwile -wernisaż i wystawa grupy "Babie Lato"
8 maja 2017 - 17:00
Salonik artystyczny u Daphne
Ulanowskiego, 22A Wrocław
11 997sztuka
Wystawa: Tony Cragg. Rzeźba
od: 3 lutego 2017 do: 8 maja 2017
Muzeum Współczesne Wrocław
PL. STRZEGOMSKI 2A Wrocław
14 124sztuka
Coniedzielne Warsztaty Rodzinne: Sejm dla każdego
7 maja 2017 - 13:30
Muzeum Współczesne Wrocław
PL. STRZEGOMSKI 2A Wrocław
27 766sztuka
„Kolekcjoner. Jan Nowak-Jeziorański”. Niedzielne oprowadzanie po Muzeum Pana Tadeusza
7 maja 2017 - 12:00
Muzeum Pana Tadeusza
Kamienica Pod Złotym Słońcem, Rynek 6 Wrocław
14 311sztuka
Dni Izraela w Synagodze Pod Białym Bocianem | Warsztaty kulinarne i taneczne, pokaz filmu, zwiedzanie mykwy
od: 6 maja 2017 do: 7 maja 2017
Synagoga pod Białym Bocianem
Pawła Włodkowica, 7 Wrocław
15 349sztuka
Niedzielne oprowadzanie po Muzeum Pana Tadeusza
7 maja 2017 - 12:00
Muzeum Pana Tadeusza
Kamienica Pod Złotym Słońcem, Rynek 6 Wrocław
41 855sztuka
POLICZYMY SIĘ! - warsztaty dla dzieci
6 maja 2017 - 11:00
galeria Dizajn BWA Wrocław
Świdnicka 2-4 Wrocław
11 362sztuka
Neuromuzyka / Beniamin Głuszek / Interaktywna instalacja reagująca na aktywność mózgu (EEG)
od: 29 kwietnia 2017 do: 6 maja 2017
Galeria Sztuki TĘTNO
Jatki 12-13 Wrocław
28 338sztuka
Wobec miejsca i czasu V. Tradycja i dziedzictwo kulturowe Ziemi Kłodzkiej
od: 13 kwietnia 2017 do: 6 maja 2017
Galeria FOTO-GEN
pl. bpa Nankiera 8 Wrocław
17 650sztuka
OBRAZ KONTROLNY - Małgorzata KOSIEC
od: 7 kwietnia 2017 do: 6 maja 2017
Galeria Sztuki Współczesnej "Arttrakt"
Ofiar Oświęcimskich 1/1 Wrocław
13 170sztuka
Wystawa malarstwa Stanisława Babczyńskiego
od: 22 kwietnia 2017 do: 6 maja 2017
Ośrodek Działań Społeczno-Kulturalnych Piast
Rękodzielnicza 1 Wrocław
19 065sztuka
Surrealizm-aksamitny
od: 1 kwietnia 2017 do: 30 kwietnia 2017
Galeria Marlo
Zakładowa 2/4 Wrocław
12 594sztuka
Sobotnie warsztaty rodzinne w Muzeum Pana Tadeusza. Program na kwiecień 2017
od: 1 kwietnia 2017 do: 29 kwietnia 2017
Muzeum Pana Tadeusza
Kamienica Pod Złotym Słońcem, Rynek 6 Wrocław
11 920sztuka
Warsztaty z rysunku postaci
28 kwietnia 2017 - 16:00, 19:00
CRZ Krzywy Komin
ul. Dubois 33-35a Wrocław
19 607sztuka
'Królowie Nadbużańscy' otwarcie wyjątkowej wystawy w Centrum Kultury ZAMEK
28 kwietnia 2017 - 18:00
Centrum Kultury ZAMEK
pl. Świętojański 1 Wrocław
14 732sztuka