Reżyseria: Wolfgang Becker

MŁODE KINO NIEMIECKIE

9. przegląd filmowy najlepsze filmy dekady 1995 - 2005

Przeglądy młodego kina niemieckiego organizowane przez Goethe-Institut w Warszawie we współpracy z Filmoteką Narodową mają swoją kilkuletnią tradycję. Co roku prezentowane są najnowsze produkcje niemieckie, wybrane z programu Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Berlinale. W tym roku w marcu odbędzie się 9. przegląd z tego cyklu, który z racji obecnie obchodzonego Roku Polsko-Niemieckiego 2005/2006 będzie miał wyjątkowy charakter.

Tym razem przegląd pokaże nie tylko najnowsze filmy z ubiegłorocznego Festiwalu w Berlinie, ale podsumuje także kondycję niemieckiej kinematografii z okresu ostatniej dekady. Pokazanych zostanie dwadzieścia najlepszych filmów, zdobywców Oscarów, berlińskich Złotych Niedźwiedzi, Europejskiej Nagrody Filmowej lub Niemieckiej Nagrody Filmowej. Część filmów zostanie pokazana po raz pierwszy w Polsce, niektóre obrazy są znane, ponieważ trafiły na ekrany dzięki polskim dystrybutorom. Przegląd przedstawia czołówkę nowej generacji niemieckich twórców filmowych: m.in. Caroline Link, Toma Tykwera, Christiana Petzolda, Hansa Christiana Schmida, Fatih Akina i wielu innych.

Wyjątkowy program przeglądu daje polskiemu widzowi znakomitą możliwość wniknięcia w klimat współczesnego kina niemieckiego, będącego na dobrej drodze, by konkurować z francuskim czy angielskim. Przegląd został przygotowany we współpracy z Goethe-Zentrum Lublin/Dethloff Deutschschule/Partner Goethe-Institut.

GOOD BYE, LENIN! Niemcy 2003, 118 min.

Reżyseria: Wolfgang Becker Scenariusz: Wolfgang Becker, Bernd Lichtenberg Zdjęcia: Martin Kukula Muzyka: Yann Tiersen Montaż: Peter R. Adam Scenografia: Lothar Holler Producent: Stefan Arndt

Występują: Kathrin Saß (matka Alexa), Daniel Brühl (Alex), Chulpan Khamatova (Lara), Maria Simon (Ariane Kerner), Florian Lukas (Denis), Alexander Beyer (Rainer), Burghart Klaußner (ojciec Alexa)

Nagrody i wyróżnienia: film i jego twórcy zdobyli łącznie 45 nagród i wyróżnień, co jest chyba rekordem w powojennej historii niemieckiego kina, wśród nagród:

• MFF Berlinale 2003 – Nagroda Niebieskiego anioła dla Wolfganga Beckera; _ Niemieckie Nagrody Filmowe 2003: 8 Złotych Loli za najlepszy film, reżyserię, scenariusz, montaż, scenografię, muzykę, dla najlepszego aktora - Daniela Brühla i aktora drugoplanowego - Floriana Lukasa; _ Europejskie Nagrody Filmowe 2003: 6 Feliksów za najlepszy film, reżyserię, scenariusz, dla najlepszego aktora - Daniela Brühla i aktorki Kathrin Saß, oraz nagroda publiczności; * poza tym César 2004 i Goya 2004.

Matka Alexa (Kathrin Saß) jest typem społeczniczki, której chęć pomagania ludziom przesłania rzeczywistość. Widzi tylko to, co jest zgodne z jej światopoglądem i ideą kraju komunistycznej sprawiedliwości i szczęśliwości. Niczego innego nie dostrzega. Ale jest 1989 r. i na ulicach dzieją się rzeczy, których niesposób nie dostrzec np. demonstracje uliczne tłumione bezwzględnie przez milicję. Co prawda nie było ich zbyt wiele, ale na jedną z tych nielicznych udało jej się przez przypadek natrafić i doznała szoku. I... natychmiast uciekła. W chorobę, śpiączkę. Widok walącego się NRD zburzył nie tylko jej spokój, ale i odebrał chęć do życia. Przede wszystkim dlatego, że musiałaby przyznać się przed sobą samą i własnymi dziećmi, że kiedyś popełniła błąd, który unieszczęśliwił ją, męża i dzieci. Bo kiedyś już raz uciekła od życia, a dokładnie tak bardzo bała się uciekać z NRD za mężem, który został na zachodzie, że została, zapomniała i dzieciom też kazała zapomnieć.

Ta tragikomedia potrafi rozśmieszyć, ale ma również podwójne dno. I jego odkrycie nie jest już takie zabawne: prawie 50 lat życia w tzw. realnym socjalizmie, w NRD, ale i całym naszym tzw. obozie, było jak ten sen matki Alexa, formą ucieczki od rzeczywistości, niedostrzegania zwyrodnienia systemu, biurokracji i w końcu przemocy, gdy nie udało się już dłużej ukrywać nieumiejętności rządzenia, braków rynkowych etc.

Film Beckera spotkał się ze wspaniałym przyjęciem publiczności i krytyki na całym świecie. "Przełom 1989-90 należy już być może do historii, ale wciąż nie do końca odszedł w przeszłość. Zabawny i smutny jednocześnie,

Good bye, Lenin! przedstawia ówczesną rzeczywistość na tle nietypowego dramatu rodzinnego. Uniwersalny przekaz filmu to poświęcenie syna wobec matki, wzbogacony sporą dawką subtelnej satyry na temat absurdów sowieckiego bloku komunistycznego i wulgarności zachodniego kapitalizmu' - pisał Alan Riding na łamach The New York Timesa.

Wtórował mu krytyk lewicowej w końcu francuskiej 'L’ humanite': "Cudowna filozoficzna przypowieść, oparta na równie cudownym pomyśle. Rzadkość: film pełen nostalgii, analizy politycznej i rozważań na temat manipulacji obrazami. Jednocześnie subtelny portret więzi pomiędzy dwojgiem ludzi. Zasługuje na coś więcej niż nagrodę za Najlepszy Film Europejski".

"Gorzki, a jednocześnie zabawny film o Niemczech. (...) to dowcipna i wnikliwa mowa pogrzebowa nad trumną komunizmu. Film miejscami sentymentalny, miejscami sarkastyczny. Wywołuje różne rodzaje śmiechu: serdeczny, pogardliwy, wyrozumiały i szyderczy. Widz śmieje się, bo zna tę rzeczywistość, a jednocześnie wzrusza się do łez. Komizm tej historii równoważy taktowna szczerość, z jaką Becker reżyseruje postaci. Doskonali aktorzy odgrywają tę zwariowaną burleskę, przechodzącą od żalu i złości do czarnego humoru i histerii" – pisał recenzent wpływowego niemieckiego Die Zeit.

WOLFGANG BECKER, ur. 1954 r. w Hemer (Westfalia). Studiował germanistykę, historię i amerykanistykę na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. W 1980 r. rozpoczął studia w Niemieckiej Akademii Filmowej i Telewizyjnej (dffb) w Berlinie. W 1983 r. zaczął pracę jako niezależny operator.

Jego dyplomowy film Schmetterlinge przyniósł mu studenckiego Oscara w Hollywood i Złotego Lamparta na MFF w Locarno 1988 oraz Nagrodę Premiera Rządu Landu Saary na FF im. Maxa Ophülsa w Saarbrucken 1988.

Po tym głośny wkroczeniu na scenę filmową RFN, impet Beckera nieco zmalał, choć reżyser realizował filmy telewizyjne, dokumentalne i fabularne. W 1997 r. zwrócił ponownie na siebie uwagę filmem “Das Leben ist eine Baustelle', który znalazł się w konkursie Berlinale, jednak bezsprzecznie jego największym sukcesem jest Good bye, Lenin!.

Becker jest także scenariopisarzem, montażystą, operatorem i aktorem. Jest współzałożycielem z X Filme Creative Pool.

FILMOGRAFIA REŻYSERA

• Ballero (2005) _ Bem-Vindo a Sao Paulo (2004) (autor noweli) _ Good bye, Lenin! (2003) _ Das Leben ist eine Baustelle (1997) _ Kinderspiele (1992) _ Tatort – Blutwurstwalzer (1991) TV _ Schmetterlinge (1988)