Stanisław Filibert Fleury. Fotografia wileńska na przełomie XIX i XX w.
Widok na kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu, Wilno, fotografia czarno-biała, brom tonowany
- od: 12 września 2015, sobotado: 31 października 2015, sobota
Fotografia wileńska XIX wieku nie mogła być inna, niż byli ludzie ówcześni i samo miasto pomickiewiczowskie […] w wieku XIX naprawdę było jednym wielkim dworem ziemiańskim i pozostawało pod przemożnym wpływem elementu szlacheckiego, który w dużej mierze kształtował swoją atmosferą życie miasta, zwłaszcza życie polskie, intelektualne i artystyczne.
Jan Bułhak, O pierwszych fotografiach wileńskich z XIX wieku, Wilno 1939.
Wystawa „Stanisław Filibert Fleury. Fotografia wileńska na przełomie XIX i XX w.” z kolekcji Gdańskiej Galerii Fotografii to opowieść o życiu i obyczajach mieszkańców Wilna i okolic sprzed ponad stu lat. Zbiór 78 fotografii z przełomu stuleci zawiera dokumenty architektury Wilna: ujęcia kościołów, gmachów, ulic, zakamarków i zaniedbanych dzielnic. Większość fotografii ilustruje okolice miasta: Kalwarię, Belmont, Francuski Młyn, Leoniszki, Mickuny, Popławy, Werki – widzimy malownicze krajobrazy nad rzeką, wiejskie zabudowania, drogi z zaprzęgami konnymi lub samotnie wędrujące postaci. Pozostałe zdjęcia stanowią reportaż z życia codziennego: wileńskie jarmarki, rynki i kiermasze, sprzedaż śmietany z wozu, mężczyzn łowiących ryby czy pielgrzymów na Kalwarii.
W latach 1891–1915 Stanisław Fleury otworzył własny zakład fotograficzny w Wilnie przy ulicy Wielkiej 47. Istniało wówczas w mieście zaledwie dziewięć takich zakładów, głównie specjalizujących się w fotografii portretowej. Na naszej wystawie znajdują się trzy wykonane w atelier portrety tzw. typów charakterystycznych: portret powstańca styczniowego, kobiety sprzedającej zioła oraz kobiety w chuście. Fleury zdobył uznanie głównie jako mistrz scen rodzajowych dokumentujących życie codzienne. Jego prace cechuje stopniowanie planów i perspektywiczna głębia, która w najdrobniejszych szczegółach oddaje detal. Fleury był ceniony jako fotograf artysta, wiele jego zdjęć było wykorzystanych jako ilustracje do książek i reprodukcje pocztówek.
Prezentowane na wystawie odbitki fotograficzne pochodzą z archiwum rodzinnego artysty, mają często cechy materiału roboczego: widoczne są odciski linii papilarnych, przebarwienia powstałe w wyniku wywołania zdjęć. Fotografie nierzadko służyły artyście jako materiał do opracowania prac malarskich, na plenery zabierał ze sobą nie tylko aparat, ale również akwarele.
Lata twórczości Fleury’ego przypadają na okres nasilonych represji po upadku powstania styczniowego, kiedy to prowadzenie zakładu fotograficznego oraz dokumentowanie Wilna i okolic możliwe było jedynie dzięki specjalnym pozwoleniom. Prezentowany na wystawie zbiór fotografii z przełomu wieków jest tym bardziej cenny i unikatowy. Fleury zatrzymał w kadrach obraz minionego świata. Dzięki autentyzmowi tych zdjęć, bez upiększania i idealizacji, możemy dowiedzieć się więcej o ludziach i zwyczajach na terenach Wilna i Wileńszczyzny sprzed ponad 100 lat.
Kolekcja fotografii wileńskiego artysty znajdująca się w zbiorach Muzeum Narodowego jest najliczniejszym w Polsce i unikatowym zbiorem fotografii. Prezentowane na wystawie zdjęcia stanowią cenny materiał historyczny, etnograficzny i dokumentacyjny życia i obyczajów na terenie Wileńszczyzny na przełomie XIX i XX w. Jest to również wyjątkowy materiał do dalszych badań i opracowań naukowych poszerzający naszą wiedzę z zakresu historii fotografii.
Stanisław Filibert Fleury (1858–1915 ) urodził się w folwarku w Papajach pod Wilnem, jego pradziadek Filip de Fleury był fliegel-adiutantem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W latach 1869–1873 uczył się w gimnazjum rosyjskim w Wilnie, jednak z powodu trudnych warunków materialnych rodziny nie ukończył edukacji. W latach 1874–1878 uczęszczał do miejskiej szkoły rysunkowej i za namową dyrektora szkoły malarza Iwana Pietrowicza Trutniewa zgłaszał swoje prace malarskie i rzeźbiarskie na konkursy i wystawy w Akademii Sztuk Pięknych w Petersburgu – otrzymał za nie wyróżnienia, a nawet srebrny medal. Skromne dochody finansowe rodziny uniemożliwiły mu rozpoczęcie edukacji na ASP w Petersburgu. Fleury znalazł zatrudnienie w bardzo znanym w Wilnie zakładzie fotograficznym u cenionego portrecisty Aleksandra Straussa. Tu przyuczył się zawodu fotografa. W 1885 r. zawiązał spółkę z Ryszardem Baczańskim i Faustynem Łopatyńskim i wspólnie otworzyli zakład pod nazwą Fleury i Baczański. W 1891 r. miał już własny zakład fotograficzny przy ulicy Wielkiej 47, który funkcjonował do 1915 r. Pracował przy utrwalaniu zabytków starożytnictwa i wykopalisk, dostarczał materiałów architektonicznych dla Kongresu Archeologicznego w Wilnie oraz Krakowskiej Akademii Umiejętności. Zmarł w 1915 r. w Wilnie.
Ponad pół tysiąca zdjęć Fleury’ego znajduje się w kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku oraz zaledwie kilka zdjęć w kolekcjach publicznych polskich instytucji muzealnych. Większość dorobku jest przechowywana w zbiorach muzealnych Wilna: w Muzeum Narodowym i Bibliotece Akademii Nauk (dawna Biblioteka Wróblewskich).
Zdjęcia z kolekcji Muzeum Narodowego w Gdańsku prezentowane były na wystawie „Tak się żyło kochanińkie. Wileńszczyzna w fotografiach Stanisława Filiberta Fleury 1858–1915” w Oddziale Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku w 1995 r., w muzeach Krakowa, Poznania i Torunia, w Muzeum Narodowym Litwy w Wilnie w 1996 r. oraz na wystawie „Stanisław Filibert Fleury. Nowe fotografie” w Gdańskiej Galerii Fotografii w 2001 r.
Termin: 12 września – 31 października 2015
Wernisaż: 11 września 2015, g. 18.00,
Miejsce: Gdańska Galeria Fotografii (Zielona Brama), Długi Targ 24, 80-828 Gdańsk
Tel. 58 307 59 12 w. 117, 119,
ggf@mng.gda.pl,
www.mng.gda.pl,
Sonia Szóstak, Wiek niewinności
od: 2 lipca 2016 do: 11 września 2016
Gdańska Galeria Fotografii (Zielona Brama)
Długi Targ 24 Gdańsk
15 789sztuka
12.Festiwal Instalacji Lirycznych
21 sierpnia 2016 - 12:00
Gdański Archipelag Kultury Wyspa Skarbów
Turystyczna 3 Gdańsk
12 889sztuka
Daniel Chodowiecki (1726-1801). Ilustracje do podręcznika Johannesa Bernarda Basedowa, czyli, co każde dziecko wiedzieć powinno
od: 1 czerwca 2016 do: 31 lipca 2016
Muzeum Narodowe w Gdańsku / Oddział Sztuki Dawnej
Toruńska 1 Gdańsk
13 123sztuka
Opowieści w ramkach
23 lipca 2016 - 19:00
Ratusz Staromiejski w Gdańsku
Korzenna 33/35 Gdańsk
12 849sztuka
Warsztaty Tańca Studio Tańca Artistic Gdańsk
od: 27 czerwca 2016 do: 3 lipca 2016
Studio Tańca Artistic w Gdańsku
Słowackiego 21 Gdańsk
13 604sztuka
PO CO KOMU SZTUKA? DYSKUSJA WOKÓŁ KSIĄŻKI „SZTUKA I MYŚL”
1 lipca 2016 - 18:00
Instytut Kultury Miejskiej
Długi Targ 39/40 Gdańsk
11 380sztuka
Bałtycki Teatr Tańca TRISTAN & IZOLDA/ŚMIERĆ I DZIEWCZNA
28 czerwca 2016 - 19:00jest więcej terminów
Opera Bałtycka w Gdańsku
al. Zwycięstwa 15; Gdańsk
41 460teatr
Mayday 2 Caught In The Net
12 czerwca 2016 - 16:00
Scena Teatralna NOT
ul. Rajska 6 Gdańsk
11 608sztuka
STRASZNY DWÓR Stanisław Moniuszko
12 czerwca 2016 - 19:00jest więcej terminów
Opera Bałtycka w Gdańsku
al. Zwycięstwa 15; Gdańsk
29 042teatr
Wystawa prac Jacka Krenza
od: 11 kwietnia 2016 do: 17 kwietnia 2016
Polska Filharmonia Bałtycka
Ołowianka 1 Gdańsk
15 563sztuka
Co w trawie piszczy?
15 kwietnia 2016 - 17:00
Gdański Archipelag Kultury Wyspa Skarbów
Turystyczna 3 Gdańsk
14 882sztuka
Gdańsk: wystawa „W-gallery 03”
15 kwietnia 2016 - 18:00jest więcej terminów
Galeria Blik
Korzenna 1D Gdańsk
19 582sztuka
Moje Góry
5 kwietnia 2016 - 18:00
Gdański Archipelag Kultury Wyspa Skarbów
Turystyczna 3 Gdańsk
16 397sztuka
1 Przegląd Tkaniny Unikatowej 20x20
1 kwietnia 2016 - jest więcej terminów
Gdański Archipelag Kultury Wyspa Skarbów
Turystyczna 3 Gdańsk
19 070sztuka
Krzysztof Penderecki Czarna maska
31 marca 2016 - 19:00jest więcej terminów
Opera Bałtycka w Gdańsku
al. Zwycięstwa 15; Gdańsk
19 877teatr
„Ostańce Próśb”
od: 21 lutego 2016 do: 31 marca 2016
Gdańska Galeria Fotografii (Zielona Brama)
Długi Targ 24 Gdańsk
18 496sztuka
Bałtycki Teatr Tańca Fun / Light / Body Master spektakle Izadory Weiss
8 marca 2016 - 19:00jest więcej terminów
Opera Bałtycka w Gdańsku
al. Zwycięstwa 15; Gdańsk
17 189sztuka