Futurum przeszłości. DOLMED 45 lat

Muzeum Współczesne Wrocław i Dolnośląskie Centrum Medyczne DOLMED S.A. zapraszają na wystawę "Futurum przeszłości" z okazji 45-lecia powstania budynku DOLMEDU. Te ultranowoczesne i w pełni skomputeryzowane centrum badań diagnostycznych było technicznym i wizualnym ewenementem swoich czasów. Na rocznicowej wystawie w Muzeum Współczesnym Wrocław zostaną zaprezentowane bogate zbiory fotograficzne DOLMEDU m.in. autorstwa znanych fotografów Stefana Arczyńskiego i Jarosława Adamczyka, księgi pamiątkowe i kroniki, a także archiwalne materiały filmowe. Otwarcie wystawy już 15 lipca.

Rok 1977, środek PRL-u. Przy Legnickiej 40 we Wrocławiu prosto z kosmosu spada i wbija się w ziemię meteor. To DOLMED – Dolnośląskie Centrum Diagnostyki Medycznej (dziś Dolnośląskie Centrum Medyczne). Realizacją idei stworzenia tego ultranowoczesnego i w pełni skomputeryzowanego centrum badań diagnostycznych podjęło się małżeństwo architektów wrocławskich – Anna i Jerzy Tarnawscy.

Posiadali oni spore doświadczenie w projektowaniu budynków dedykowanych powiązaniu racjonalnego funkcjonalizmu z naukami ścisłymi. Efektem ich pracy był m.in. Zakład Elektronicznej Techniki Obliczeniowej ZETO czy prowadzona we wspólnym biurze projektowym Miastoprojekt Wrocław specjalistyczna Pracownia Obiektów ETO.

Dla stworzenia DOLMEDU w zrealizowanym kształcie ważne były dwie podróże architektów: wizyta studyjna w zakładach Toshiby w Japonii, gdzie produkowano ówcześnie najnowocześniejsze maszyny cyfrowe, oraz wizyta we Włoszech, skąd zamówione i sprowadzone zostały systemy aluminiowych ścian osłonowych znajdujących się na elewacjach budynku. 15 czerwca 1977 roku odbyło się uroczyste otwarcie DOLMEDU, którego osobiście dokonał I Sekretarz KC PZPR Edward Gierek. DOLMED pozostaje jednym z pierwszych tego typu obiektów w Europie Środkowo-Wschodniej. Był technicznym i wizualnym ewenementem, który wzbudzał ogromne zainteresowanie.

O jego unikatowości i spektakularności świadczą licznie zgromadzone w albumie pamiątkowym wpisy notabli oraz innych osób przyjeżdżających z całego świata w to właśnie miejsce. Tarnawscy futurologiczny i funkcjonalny zarazem projekt architektury ujęli w kształt odwróconego ostrosłupa, który jakby wbił się w ziemię. Technologiczne wyposażenie obiektu równoważyły służące wypoczynkowi i relaksacji przestronne wnętrza, wygodne kanapy i strefy wytchnienia, a w otoczeniu obiektu znalazły się: prostokątny zbiornik wodny z parą rzeźbiarskich łabędzi projektu wrocławskiego rzeźbiarza Jerzego Boronia, wygodne parkingi oraz strefy zieleni.

Do dziś zastosowane w DOLMEDZIE rozwiązania oraz znajdująca się wewnątrz budynku aparatura czynią z tego miejsca jeden z najbardziej rozpoznawalnych ośrodków profilaktycznych badań diagnostycznych na Dolnym Śląsku. W latach 70. XX wieku przebywanie w tym obiekcie musiało być niezwykłym, niemal kosmicznym doświadczeniem, zwłaszcza dla pacjentów z mniejszych miejscowości.

Sposób działania wrocławskiego centrum diagnostycznego został szczegółowo przeanalizowany i przetestowany w 1983 roku, co uwieczniono w materiale filmowym popularnonaukowego programu „Sonda” (odcinek „Portret zbiorowy”, prowadzenie Andrzej Kurek i Zdzisław Kamiński), a potencjał scenograficzny budynku i jego zdolność przenoszenia w przyszłość wykorzystano w filmie fantastycznonaukowym „Test pilota Pirxa” (1978) czy w późniejszej realizacji – „Akademia Pana Kleksa” (1983). Wystawa „Futurum przeszłości. DOLMED 45 lat” potrwa do 12 września.

Wystawa powstawała przy współpracy studentek I roku studiów magisterskich Instytutu Historii Sztuki UWr w ramach zajęć Muzealnictwo i wystawiennictwo. Kuratorka: dr Sylwia Świsłocka-Karwot.