MIĘDZYNARODOWY FESTIWAL I KONGRES

Festiwal pod patronatem Ministerstwa Kultury.

Muzyka i słowo wobec sacrum w kulturze świata zachodniego i wschodniego.

Filharmonia Pomorska w dniach 5-26 września organizuje 13. edycję Międzynarodowego Festiwalu i Kongresu Musica Antiqua Europae Orientalis pod hasłem Muzyka i słowo wobec sacrum w kulturze świata zachodniego i wschodniego. Na Kongresie Muzykologicznym, który odbędzie w dniach 10-14 września, problemy sacrum będą przedstawione w perspektywie estetycznej, źródłowo-historycznej i antropologiczno-kulturowej. Slawiści podejmować będą pokrewne tematy podczas sesji, która odbędzie się 6 i 7 września. Referaty wygłoszą muzykolodzy i slawiści z wiodących ośrodków naukowych i uniwersyteckich Europy, USA, Izraela, zaś w Festiwalu wezmą udział czołowi artyści i zespoły, specjalizujący się w wykonawstwie dawnej i współczesnej muzyki Europy Środkowej i Wschodniej oraz bizantyjskiej i islamskiej.

1. września, godz. 19.00 Inauguracja Festiwalu.

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Filharmonii Narodowej w Warszawie Tadeusz Wojciechowski - dyrygent Bożena Harasimowicz-Haas - sopran Adam Zdunikowski - tenor Radosław Żukowski - bas Henryk Wojnarowski - przygotowanie chóru, dyrygent

Program: Górecki - Kantata Salve Sidus Polonorum Rachmaninow - Dzwony

Festiwal uroczyście zainauguruje dzieło Henryka Mikołaja Góreckiego,

jednego z najwybitniejszych kompozytorów doby współczesnej, którego twórczość należy do najoryginalniejszych zjawisk w muzyce światowej przełomu wieków XX i XXI. Symfonię-kantatę Dzwony, w podtytule poemat na orkiestrę, chór i solistów, Siergiej Rachmaninow skomponował do tekstu E. Poego, słynnego, a wówczas szczególnie modnego, poety grozy i śmierci. Utwór powstały w 1913, także dzisiaj ujmuje słuchacza swoistym blaskiem i rozmachem. Oba dzieła zostaną po raz pierwszy wykonane przez bydgoskich symfoników, którym towarzyszyć będzie Chór ze stołecznej Filharmonii oraz trio uznanych polskich śpiewaków, zaś całość poprowadzi szef- dyrygent Orkiestry Symfonicznej Tadeusz Wojciechowski.

---

1. września, godz. 19.00 Złoty wiek muzyki niderlandzkiej i włoskiej.

Zespół Muzyki Dawnej La Primavera (Holandia) Clemence Comte - kierownictwo artystyczne

Dla miłośników i znawców muzyki dawnej koncert z udziałem zespołu,

który specjalizuje się w interpretacji XVI- i XVII-wiecznej literatury muzycznej niewątpliwie będzie prawdziwą ucztą duchową. W wykonaniu znakomitego Zespołu usłyszymy m.in. dzieła wokalne i instrumentalne C. Huygenesa, H. Hollandersa, J. van Eycka i G. A. Terziego - kompozytorów, którzy wielce przyczynili się do rozkwitu muzyki swej epoki.

---

1. września, godz. 19.00 Europejska muzyka sakralna i świecka IX-XIV w.

Zespół Muzyki Dawnej Hortus Musicus (Estonia) Andreas Mustonen - kierownictwo artystyczne

Hortus Musicus powstał w 1972 z inicjatywy Andreasa Mustonena, lidera

Zespołu. Występuje w nim 12 muzyków - 4 wokalistów i 8 instrumentalistów, wykonujących głównie literaturę IX i X stulecia - wieków narodzin muzyki zachodnioeuropejskiej, lecz w repertuarze posiadają także współczesne dzieła, specjalnie skomponowane dla Zespołu, np. przez Pärta, Suslina i Grigorjewa. Hortus Musicus wielokrotnie gościł i był nagradzany na światowych festiwalach, odbył liczne tournées po Europie, Ameryce, Japonii i Izraelu. Podczas bydgoskiego Festiwalu Artyści z Estonii zaprezentują dawne dzieła anonimowych twórców oraz kompozytorów włoskich, hiszpańskich, angielskich, francuskich, w tym Carmina Burana, pochodzące z XIV-wiecznego manuskryptu klasztoru Benedyktynów.

---

1. września, godz. 19 Antologia rosyjskiej muzyki cerkiewnej.

Męski Chór Prawosławny (Moskwa) Georgi Smirnov - dyrygent

Niezmiennym zwyczajem prezentacji festiwalowych MAEO jest stała obecność

w programie muzyki cerkiewnej. Tym razem gościć będziemy profesjonalny Chór z Moskwy, obecnie w Rosji najwybitniejszy w dziedzinie tradycyjnego śpiewu Kościoła prawosławnego, którego członkami są najlepsi śpiewacy moskiewskich cerkwi i monasterów. Kierownik Chóru Georgi Smirnov jest znanym dyrygentem, śpiewakiem i badaczem dawnej tradycji śpiewów cerkiewnych.

---

1. września, godz. 19 New York in memoriam.

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Simca Heled - dyrygent (USA) Joseph Malovany - kantor Wielkiej Synagogi w Nowym Jorku

Program: Recital pieśni żydowskich Beethoven - III Symfonia Es-dur Eroica

Dokładnie w drugą rocznicę tragicznego ataku terrorystów na Nowy Jork i

Waszyngton, wizytę koncertową Filharmonii Pomorskiej złożą artyści ze Stanów Zjednoczonych. Specjalnym gościem Festiwalu będzie Joseph Malovany, główny kantor słynnej, nowojorskiej Wielkiej Synagogi przy Fifth Avenue, niekwestionowany autorytet w sztuce tradycyjnego śpiewu synagogalnego, który jest również mistrzem wielu kantorów europejskich. Zaś na podium dyrygenckim stanie Simca Heled, były szef dyrygent Orkiestry Symfonicznej, dobrze już znany stałym bywalcom sali koncertowej FP. W programie koncertu znajdą się stare pieśni żydowskie oraz heroiczno-patetyczne arcydzieło Beethovena.

---

1. września, godz. 19.00 Chorał gregoriański.

Schola Braci Dominikanów (Kraków) Bornus Consort Marcin Bornus-Szczyciński - kierownictwo artystyczne

Śpiew jest przede wszystkim świadectwem modlącej się wspólnoty i owocem

wieloletnich poszukiwań dominikanów z konwentu św. Trójcy w Krakowie, którzy już od lat 80. starają się działać na rzecz odnowy i rozwoju śpiewu liturgicznego w Polsce. W 1991 Bracia Dominikanie podjęli współpracę z Marcinem Bornus-Szczycińskim, zgłębiając, na podstawie XIII-wiecznych źródeł, dominikańską tradycję śpiewu. Schola występowała na Festiwalu Muzyki Dawnej w Jarosławiu, Festiwalu Muzyki Jednogłosowej w Płocku oraz Festiwalu Kraków 2000, współdziałała także z Teatrem Wiejskim Węgajty w przygotowaniu dramatów liturgicznych. Bracia nagrali sześć płyt (Musicon), z których ostatnia In Nativitate Domini otrzymała nominację do Fryderyka 2002.

---

1. września, godz. 19 Te Deum Arvo Pärta.

Narodowa Litewska Orkiestra Kameralna i Chór Kameralny Saulius Sondeckis - dyrygent

Przez blisko pół wieku historia litewskiego Zespołu nieodłącznie

związana jest z nazwiskiem jego wybitnego dyrygenta Sauliusa Sondeckisa, który studiował w klasie skrzypiec Dawida Ojstracha, a sztukę dyrygencką posiadł pod kierunkiem I. Markewicza. Orkiestra dzięki wysokiemu poziomowi technicznemu i niezwykłej muzykalności zdobyła szeroką, międzynarodową sławę. Artystów z Litwy mieliśmy zaszczyt gościć podczas XXXIV Bydgoskiego Festiwalu Muzycznego w 1996 i ich występ powszechnie został uznany za wielkie wydarzenie artystyczne. Tym razem, wraz z Chórem Kameralnym, zaprezentują Te Deum, dzieło współczesnego, łotewskiego kompozytora Arvo Pärta, zaliczanego do grona najbardziej oryginalnych i jednocześnie kontrowersyjnych twórców drugiej połowy XX wieku. Muzykę Pärta określa się w kategoriach - nowej prostoty, nowej ascezy i nowej duchowości.

---

1. września, godz. 19.00 Średniowiecze, Renesans i Barok w muzyce polskiej.

Zespół Muzyki Dawnej Collegium Vocale

Piotr z Grudziądza, Mikołaj Gomółka, Wacław z Szamotuł, G.G. Gorczycki

Zespół rozpoczął działalność w 1992 pod patronatem Filharmonii

Pomorskiej i wkrótce znalazł się w czołówce polskich grup wokalnych a cappella. Repertuar Collegium Vocale obejmuje cykle mszalne, motety, pieśni religijne oraz madrygały i pieśni świeckie kompozytorów europejskich epoki średniowiecza, renesansu i baroku. Ukoronowaniem dziesięciolecia działalności Collegium stała się prestiżowa nagroda Polskiej Akademii Fonograficznej Fryderyk 2001 za płytę z pieśniami i motetami Wacława z Szamotuł oraz z Missa Paschalis Marcina Leopolity.

---

1. września, godz. 19.00 Oratorium Juda Machabeusz Händla.

Capella Bydgostiensis Poznański Chór Chłopięcy Polskie Słowiki Wojciech A. Krolopp - dyrygent Krzysztof Szmyt - tenor Andrzej Witlewski - bas

W 1713 Händel osiada na stałe w Anglii, która staje mu się bardzo

bliska. Wielkie przywiązanie do nowej ojczyzny kompozytor najpełniej oddał w swej bogatej twórczości. Królestwo w sierpniu roku 1745 ogarnęła krwawa wojna domowa i Händel, sercem po stronie Anglii i jej prawowitego monarchy, tworzy kolejne dzieła, aby podnieść w Anglikach ducha walki. I tak powstaje swoisty, heroiczny hymn zwycięstwa - oratorium okolicznościowe. Jak prawie wszystkie oratoria Händla, oparty na tekstach biblijnych, Juda Machabeusz opowiada muzycznie dzieje ludu Izraela dla ludu angielskiego. Mistrzowskie arcydzieło z genialną, pełną wyrazu muzyką wykona Capella oraz ceniony polski Chór i śpiewacy z Poznania pod batutą Wojciecha Kroloppa, szefa Polskich Słowików.

---

1. września, godz. 19.00 Impreza towarzysząca - Koncert muzyki fado.

Patricia Rodriguez wraz z Zespołem (Portugalia)

Fado symbol portugalskiej kultury i historii (fado oznacza los,

przeznaczenie) - to nostalgiczne, poetyckie pieśni, opiewające tęsknotę, portugalski blues. Przepełnione melancholią, ekspresją i namiętnością, opowiadają historie o nieszczęśliwej miłości, nieubłaganym upływie czasu i nadziei. Narodziły się w Lizbonie w połowie XIX w., czerpiąc wzorce z różnych kultur: afrykańskiej, brazylijskiej, arabskiej, żydowskiej i cygańskiej. Niezmienne w swym klimacie, zawsze śpiewane po portugalsku fado zachowały czystość gatunku. Patricia Rodriguez uważana jest obecnie za jedną z najlepszych i najprawdziwszych fadistas.

---

1. września, godz. 19.00 Oratorium Eliasz Mendelssohna.

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Singakademie Frankfurt a. Oder Rudolf Tiersch - dyrygent Małgorzata Grela - sopran Ewa Marciniec - alt Dariusz Pietrzykowski - tenor Wojciech Gierlach - bas

Wielki i nieustraszony prorok Starego Zakonu czczony przez żydów,

chrześcijan i muzułmanów, stał się bohaterem drugiego po Paulusie oratorium Mendelssohna. Eliasz, który miał premierę w 1846 na festiwalu w Birmingham, gdzie wykonane zostały także arcydzieła: Mesjasz Händla, Stworzenie świata Haydna oraz Missa solemnis Beethovena, został, mimo tak silnej konkurencji, entuzjastycznie przyjęty przez publiczność i odtąd należy do czołowych pozycji w literaturze oratoryjnej. Do udziału w koncercie zaproszony został zaprzyjaźniony z Filharmonią Pomorską Chór z Frankfurtu nad Odrą wraz ze swym szefem Rudolfem Tierschem, który również sam wielokrotnie gościł w Bydgoszczy, prowadząc orkiestry FP.

---

1. września, godz. 19.00 Wirujący derwisze.

State Classical Sufi Music Choir of Konya (Turcja)

Derwisz to członek muzułmańskiego bractwa religijnego, zwykle wyznawca

sufizmu (powstałego w VIII w. kierunku w islamie), kładący nacisk na przeżycia mistyczne, czyli na złączenie się z bóstwem przez ekstazę i i kontemplację, wyrzekający się wszelkich ziemskich przyjemności, prowadzący ascetyczny, pustelniczy tryb życia. Najbardziej znany był zakon derwiszy tańczących w Turcji, założony przez perskiego poetę mistycznego Dżalala ad-Din Rumiego (1207-1273).

---

1. września, godz. 19.00 Gala na zakończenie Festiwalu Requiem Verdiego in memoriam Andrzej Szwalbe

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej Chór Opery Poznańskiej Tadeusz Wojciechowski - dyrygent Barbara Kubiak - sopran Urszula Kryger - alt Piotr Nowacki - bas

Osobne i poczesne miejsce w twórczości Verdiego zajmuje arcydzieło religijne - wielkie Requiem, które powstało z potrzeby serca włoskiego kompozytora oper, z żalu po śmierci przyjaciela, wybitnego poety Aleksandra Manzoniego. Ogromne poczucie straty, silne emocje Verdiego odcisnęły trwałe piętno na Requiem, wpłynęły na niezwykłą ekspresję dzieła, które porusza do głębi, wzrusza szczerym bólem a zarazem pięknem muzyki.