Emeryk Hutten-Czapski

Obchody 110. rocznicy śmierci

Obchody 110. rocznicy śmierci Emeryka Hutten-Czapskiego.

W programie:

• uroczysta promocja książki "Monumentis patriae..." Emerykowi Hutten-Czapskiemu w 110. rocznicę śmierci Muzeum Narodowe w Krakowie z cyklu "Z historii Muzeum Narodowego w Krakowie. Ofiarodawcy"
• prezentacja kolekcji najcenniejszych zabytków numizmatycznych i falerystyki

w dniu 23 lipca 2006 roku minęła 110. rocznica śmierci Emeryka Hutten- Czapskiego (1828–1896). Muzeum Narodowe w Krakowie pragnie uczcić niezwykle zasłużoną postać opublikowaniem specjalnego tomu poświęconego Jego osobie i kolekcji w serii: "Z historii Muzeum Narodowego w Krakowie". Publikacją tą chcemy oddać hołd Kolekcjonerowi i jego Rodzinie, która tak hojnie i bezwarunkowo obdarowała Muzeum Narodowe w 1903 roku i czyni to nadal. Bogato ilustrowane wydawnictwo zawiera najnowsze wiadomości dotyczące proweniencji i opracowania naukowego zbiorów hrabiego Emeryka Hutten- Czapskiego.

Uroczystej promocji książki będzie towarzyszyła niewielka prezentacja kolekcji najcenniejszych zabytków numizmatycznych i falerystyki.

Emeryk Hutten-Czapski (1828–1896)

Wielki numizmatyk i kolekcjoner urodził się 5 listopada 1828 roku w Stańkowie na Białorusi. Otrzymawszy staranne wykształcenie, przez szereg lat pracował w administracji carskiej pełniąc odpowiedzialne funkcje państwowe. Zamiłowania kolekcjonerskie przejawiał od wczesnej młodości: zbierał stare druki, ryciny, porcelanę, zbroje. Najznakomitsza i najbardziej kompletna jest jednak jego kolekcja monet i medali polskich oraz krajów z Polską związanych. Kolekcja ta znana jest na świecie z pięciotomowego katalogu, opracowanego przez samego Czapskiego. Poza najważniejszym dla kolekcjonera zbiorem monet i medali, systematycznie gromadził także księgozbiór – początkowo jego biblioteka składała się z książek przyrodniczych, aktualnie wychodzących pamiętników, literatury pięknej oraz książek historycznych i numizmatycznych, niezbędnych przy opracowywaniu zbioru. Z czasem była powiększana z pobudek bibliofilskich; najstarsze pozyskane przez Czapskiego druki pochodzą z XV wieku.

Jako pomoc w oznaczaniu i rozumieniu numizmatów gromadził Czapski ryciny, traktując je jak dokument, który przybliża władców i moż¬nych widniejących na medalach i monetach, szerzej informuje o bitwach, oblężeniach i uroczystościach.

W 1894 roku zakupił w Krakowie pałacyk przy ulicy Wolskiej z zamiarem umieszczenia w dobudowanym doń pawilonie zbiorów, które w przyszłości pragnął udostępnić publiczności. Emeryk Hutten-Czapski nie doczekał jednak realizacji swoich zamierzeń. Zmarł w 1896 roku. Dzieło jego życia kontynuowała żona, doprowadzając przy pomocy Feliksa Kopery do otwarcia Muzeum pod koniec 1901 roku.

Działalność Muzeum jako instytucji prywatnej trwała niewiele ponad rok. Problemy związane z prowadzeniem i utrzymaniem placówki przerastały siły i możliwości Elżbiety Czapskiej. W 1903 roku Muzeum hrabiego Emeryka Hutten- Czapskiego zostało przekazane Gminie Miasta Krakowa, a następnie powierzone Muzeum Narodowemu. Bezinteresowny dar został upamiętniony wybiciem plakiety, według projektu Konstantego Laszczki. Z czasem zbiory Emeryka Hutten- Czapskiego obejmujące numizmaty, starodruki, rękopisy, książki, ryciny, mapy, zabytki rzemiosła artystycznego, militaria oraz tkaniny, zostały wchłonięte przez ogromną kolekcję Muzeum Narodowego.

W niektórych Działach – Rycin, Rysunków i Akwarel czy Starodruków i Rękopisów – stanowią znaczną część obecnych zasobów. W wypadku Gabinetu Numizmatycznego stały się podwaliną kolekcji. Przez numizmatyków Gabinet jest określany jako "Gabinet Czapskiego" lub "zbiór Czapskich", i chociaż taka nazwa oficjalnie nie istnieje, dobrze oddaje fundamentalne znaczenie spuścizny po wybitnym kolekcjonerze.

Bogumiła Haczewska, Elżbieta Korczyńska

Emeryk Hutten-Czapski. Wystawa kolekcji w 100-lecie śmierci

Muzeum Narodowe w Krakowie, 1997