Małgorzata Żerwe, Pocztówki z cmentarza
Finlandia, Helsinki,
- od: 10 listopada 2018, sobotado: 5 stycznia 2019, sobota
Zapraszamy na otwarcie wystawy: 9 listopada 2018 r. o godz. 18.00.
Podczas wernisażu wystąpi zespół Nagrobki.
Temat nekropolii jest tak różnorodny jak temperament ludzi mieszkających w danym kraju. Dla jednych to miejsca spoczynku, wyciszenia i smutku, dla innych – centrum spotkań z tymi, którzy odeszli na zawsze. Artystka wizualna i dziennikarka radiowa Małgorzata Żerwe od dwóch dekad zapisuje obrazy cmentarzy i ich tożsamości. Zadziwiona ich bogactwem, szuka nadziei tam, gdzie nikt jej nie pozostawia. Wystawa fotografii Pocztówki z cmentarza – wzbogacona instalacją dźwiękową – pozwala prześledzić temat komemoracji współczesnej w Europie i na kontynentach amerykańskich.
Cmentarze interesują Małgorzatę Żerwe jako fenomen kulturowy i estetyczny. Artystka rejestruje dźwięki otoczenia, nagrywa je rejestratorem, a za pomocą telefonu komórkowego notuje wrażenia i obrazy: pomników, grobów, rzeźb i wszechobecnej natury. Wszystkie te zapisy sytuują się w kontekście historii miejsc, krajów i odmiennych religii. Na wystawie prezentuje bogaty, acz mocno wyselekcjonowany materiał z ostatnich kilkunastu lat. Jej notatki wykonane podczas licznych podróży zagranicznych i krajowych są raczej obrazem subiektywnych obserwacji i skojarzeń aniżeli krajoznawczej fotografii turystycznej.
W swojej praktyce artystycznej Żerwe tworzy projekty efemeryczne, mało materialne. Bardziej zajmują ją instalacje dźwiękowe i reportaże niż obiekty, a nawet jeśli, to głównie inspirowane próbą zatrzymania czasu w ciele. Zatapia więc wysuszone żaby czy myszy w żywicy, nadając im charakter preparatu z gabinetu osobliwości, bardziej Wunder- niż Kustkamery. Ten uporczywy związek życia i śmierci w sposób zaskakująco pozytywny odnajdujemy w projekcie Pocztówki z cmentarza. Artystka jak antropolog spogląda na miejsca spoczynku ludzi i zwierząt, przytacza wizualnie mało znane obrzędy. Na przykład te związane z przechowywaniem szczątków z Lesbos, gdzie ze względów praktycznych pochówek jest rozłożony na kilka etapów, aby zakończyć się w skrzyneczce na półce w swoistej kaplicy grobowej, w której oknach wiszą firanki.
Artystka z równym staraniem docenia wysiłki o podniesienie estetyki miejsc ostatniego spoczynku tych najbogatszych i tych najuboższych. Na jej fotografiach możemy więc zobaczyć żółty plastikowy kwiat zrobiony z butelki po detergencie na meksykańskim cmentarzyku na jednej z wysp na Morzu Corteza czy nagrobek kierowcy w formie czerwonej ciężarówki w La Paz. Żerwa nawiązuje do historii architektury, prezentując sarkofagi z czasów rzymskich w prowansalskim Arles. Szuka związków miejsc i form komemoracji ludzi, śladów ich zawodów, statusu społecznego, wysublimowania estetycznego, na przykład w szwajcarskich rzeźbach nagrobnych przedstawiających akty kobiece. Fotografuje z poczuciem humoru (wymieńmy choćby tabliczkę z Londynu z napisem Brompton cemetery wellcomes new burials –‘Cmentarz Brompton wita nowe pochówki’), szuka też niebanalnej perspektywy obiektów (np. klasyczna kamienna rzeźba lwa). Nie stroni od dokumentowania nagrobków słynnych postaci, które często są ukryte na zapomnianych cmentarzykach, jak grób muzy Andy Warhola piosenkarki NICO w berlińskim Grunewald-Forst. Czasem ironizuje, kiedy pokazuje nam dziwaczną białą piramidę w Nowym Orleanie. Otóż pomiędzy zniszczonymi huraganem Katrina starymi grobowcami widzimy wyniosły i nieskazitelny obiekt, który „oczekuje” na śmierć swego fundatora Nicolasa Cage’a. I nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, iż nagrobek zabezpieczono pleksiglasem, aby uniknąć plam po uszminkowanych ustach fanek składających już dziś hołdy żyjącemu przecież idolowi.
Artystka mówi o swoich działaniach: „Pocztówki z cmentarza są zapisem moich reporterskich spostrzeżeń. Fotografowałam kopczyki grobowe w RPA i ubogie cmentarzyki na wyspach na Morzu Corteza. Na cmentarzu dla zwierząt domowych w Hartsdale w stanie Nowy Jork odkryłam dwa bliźniacze nagrobki: wiernej suczki i jej pana, który kazał się pochować tuż obok. Osobny rozdział stanowią cmentarze żydowskie: zniszczone, zaniedbane nagrobki można znaleźć praktycznie w całej Europie, te zadbane w Nowym Jorku. Berliński cmentarz na Prenzlauerberg ma plac zabaw, ale opatrzony jest zakazem grillowania”.
Pewne elementy cmentarzy są oczywiście powtarzalne, niemniej projekt Żerwe pokazuje, jak bogaty jest repertuar form architektury cmentarzy, płyt nagrobnych, kaplic, ogrodzeń, dekoracji, motywów religijnych czy pamiątek przynoszonych przez bliskich odwiedzających te miejsca. Od słodkich gipsowych aniołków po butelki z alkoholem i po alkoholu, plastikowe kwiaty, kamienie, odciśnięte w betonie znaki – wszystko to otoczone mniej lub bardziej ujarzmioną przyrodą pokazuje, jak ważnym i dotyczącym każdego tematem jest pochówek.
Pocztówki z cmentarza to projekt o równości każdego z nas na ostatniej drodze i o nadziei dla żyjących. Może pobudzać do refleksji nad naszym stosunkiem do pamięci o zmarłych, ponad statusem społecznym i religią. Wymownym tego przykładem jest fotografia sąsiadujących ze sobą cmentarzy w Helsinkach – żydowskiego i muzułmańskiego.
Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka
Małgorzata Żerwe – artystka wizualna, dziennikarka radiowa, autorka słuchowisk i reportaży oraz tekstów o sztuce i artystach. Urodziła się w Lublinie, mieszka w Gdańsku i Berlinie. Jest absolwentką Wydziału Malarstwa i Rzeźby PWSSP w Gdańsku (obecnie ASP), dyplom uzyskany w pracowni prof. Józefy Wnukowej w 1979 r. został wyróżniony wystawą w Zachęcie w Warszawie. Artystka zrealizowała 25 wystaw indywidualnych w Polsce, Niemczech, USA. Brała udział w ok. 50 wystawach zbiorowych w Polsce, Finlandii, Francji, Holandii, Szwajcarii, Niemczech i na Węgrzech. Reprezentowała Polskę na 9. Międzynarodowym Triennale Tkaniny w Łodzi. Zdobyła wiele nagród i wyróżnień w krajowych i międzynarodowych konkursach na tkaninę. Audioinstalacje prezentowała w CSW Łaźnia, BWA Lublin, IS Wyspa i POLISH SOUNDSCAPES w Gdańskiej Galerii Güntera Grassa. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Rządu Niemiec w Atelierhaus Worpswede, Kunstlerhaus Hooksiel. Była kuratorką wystaw: Tkanina wobec Sacrum / Arche, K:KafKa w KomiKsie / Gdańska Galeria Güntera Grassa. Od 1997 r. pracuje w Radiu Gdańsk. Zajmuje się publicystyką kulturalną, reportażem i dokumentem artystycznym. Zrealizowała ponad 200 audycji monograficznych o artystach. Jest laureatką wielu nagród w ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach na dokument i reportaż(m.in. Prix Marulić). Była wielokrotnie nominowana do prestiżowych nagród: Prix Europa, Prix Italia, Premios Ondas i Polsko-Niemieckiej Nagrody Dziennikarzy.
Meksyk LaPaz,
Portugalia, Porto
USA, Missisipi Bethlehem
USA, Nowy Orlean
Podróże dookoła świata z Eduardo s Language Sessions
16 września 2011 -
Santa Fe Burrito
ul. Jelitkowska 6 Gdańsk
14 621sztuka
Podróże dookoła świata z Eduardo s Language Sessions
16 września 2011 -
Santa Fe Burrito
ul. Jelitkowska 6 Gdańsk
14 730sztuka
Pawilon Vintage, Street Art...
od: 6 sierpnia 2011 do: 7 sierpnia 2011
Santa Fe Burrito
ul. Jelitkowska 6 Gdańsk
14 727sztuka
HNO3 czyli alchemia wyobraźni
od: 20 maja 2011 do: 7 czerwca 2011
GAK Stacja Orunia
Dworcowa 9 Gdańsk
14 622sztuka
Zielony przystanek w Gdańsku!
od: 24 maja 2011 do: 5 czerwca 2011
CH Osowa
Spacerowa 48 Gdańsk
15 017sztuka
Janusz Plota-malarstwo,obiekt
od: 21 lutego 2011 do: 16 marca 2011
Galeria ZPAP
Mariacka 46/47 Gdańsk
15 097sztuka
Wystawa Marcina Laszczaka Fronty
od: 11 lutego 2011 do: 4 marca 2011
Gdańska Galeria Miejska | GGM1
Piwna 27/29 Gdańsk
14 388sztuka
W poszukiwaniu prawdziwych Indian: Pokaz zdjęć z Argentyny i
25 lutego 2011 -
Santa Fe Burrito
ul. Jelitkowska 6 Gdańsk
14 473sztuka
EMMA PAK Trójmiasto
25 lutego 2011 - 23:20jest więcej terminów
Galeria Pionova
ul. Olejarna 2 Gdańsk
38 163sztuka
Wspólne i własne
od: 11 grudnia 2010 do: 5 stycznia 2011
Nadbałtyckie Centrum Kultury
ul. Korzenna 33/36 Gdańsk
15 204sztuka
Nepal
19 listopada 2010 -
Santa Fe Burrito
ul. Jelitkowska 6 Gdańsk
14 386sztuka
Spotkanie podróżników - Pokaz zdjęć To co najlepsze z USA
12 listopada 2010 -
Santa Fe Burrito
ul. Jelitkowska 6 Gdańsk
14 421sztuka
Wenecja
28 października 2010 - 18:00jest więcej terminów
Żak
Grunwaldzka 195/197 Gdańskjest więcej miejsc
1 527 355sztuka
Nauka jest piękna!
od: 27 maja 2010 do: 7 czerwca 2010
Biblioteka Główna Uniwersytetu Gdańskiego
Wita Stwosza 53 Gdańsk
14 270sztuka
Masakra Żaka w Juwenalia
29 maja 2010 - 11:30
Kampus Uniwersytetu Gdańskiego
Wita Stwosza Gdańsk
14 315sztuka
Wspomnienia podróżników - pokaz zdjęć z Indii
28 maja 2010 -
Santa Fe Burrito
ul. Jelitkowska 6 Gdańsk
14 422sztuka
Las
19 maja 2010 - 18:30jest więcej terminów
Żak
Grunwaldzka 195/197 Gdańskjest więcej miejsc
305 109sztuka