Minimalizm 7

Minifestiwal literacki Ha!artu

Spotkanie w ramach Festiwalu 4 Pory Książki -PORA PROZY 2

1. – 15 października 2006

Lublin Katowice Kraków Warszawa Wrocław

Spotkania i prezentacje festiwalowe:

Marta Dzido (promocja nowej powieści "Ślad po mamie")

Joanna Wilengowska (promocja nowej powieści "Zęby")

Jakub Żulczyk ("Zrób mi jakąś krzywdę")

Ewa Schilling ("Głupiec")

Piotr Czerniawski ("Poprawki do snów")

W mini dyskusji krytycznej na temat minimalizmu wezmą: Marta Cuber, Dariusz Nowacki, Anna Kałuża, Piotr Marecki, Agnieszka Nęcka, Wojtek Rusinek i Adrian Chorębała.

Minimalizm – termin opisujący trendy w kilku dziedzinach sztuki, zwłaszcza w sztukach plastycznych, dizajnie i muzyce, także filmie i literaturze. Twórcy tego nurtu tworzą prace odarte z nadmiaru, przepychu estetycznego. Podstawową formą dla nich staje się dzieło ograniczone do podstawowych elementów konstrukcyjnych czy składników kompozycji artystycznych w swej prostocie, ekonomicznym sztafażu środków.

Praca minimalistyczna zwykle zawiera elementy powtórzenia z widocznej powszechnie rzeczywistości (samples), przestrzeni geograficznej i mentalnej, przy czym nie są one mocno przetwarzane w celach estetyzacji czy nadania znaczeń przenośnych lub uniwersalnych.

Literacki minimalizm charakteryzuje się ekonomią słów i figur stylistycznych, powierzchownością przekazu, który wskazuje tylko niezbędne do rozumienia sytuacji przedstawianej konteksty zamiast konkretnych oznaczeń i interpretacji świata. Autorzy minimaliści operują za to prozaicznymi insynuacjami i ironicznymi podtekstami, które pozwalają budować epiczną całość. Starają się używać przy tym jak najmniej opisów. Postaci w minimalistycznych powieściach są nieprzewidywalne w swych działaniach, ale starają się reprezentować bądź kreować przeciętnego człowieka. Bohaterami nie są zatem sławni detektywi, zbawcy świata, bogacze ani intelektualiści. Scenę wydarzeń zapełniają chłopaki i dziewczyny z sąsiedztwa. Wypada zaznaczyć, że proza minimalistów to najczęściej krótkie, niewielkie fabuły, które prezentują niewielki wycinek rzeczywistości (kawałki z życia wzięte).

Minimalizm zaczął być widoczny w literaturze w latach 40. (James M. Cain, Jim Thompson), a wyrósł w latach 60. i 70. jako odpowiedź na metafikcję. Najbardziej znani pisarze minimaliści to: Raymond Carver, Chuck Palahniuk, Bret Easton Ellis, Ernest Hemingway, Amy Hempel, Bobbie Ann Mason, Tobias Wolff, Grace Paley, Sandra Cisneros, Mary Robison, Frederick Barthelme i Alicia Erian. Klasycznym tekstem teoretycznym o minimalizmie jest esej Johna Bartha A Few Words About Minimalizm. W Polsce termin ten zaproponował Igor Stokfiszewski w szkicu Fikcje (Ha!art 2005, nr 22) jako pomocny do opisu najnowszej literatury polskiej, różnej od metafikcji lat 90. i zaangażowanej prozy początku XXI wieku. [P.M., T.Ch.]