Powstanie Teatru Wiejskiego "Węgajty" w r.1986 miało szczególne znaczenie w kontekście politycznym tamtego czasu. Pierwsze dokonania zespołu były odbierane jako zapowiedź odrodzenia życia publicznego i reform demokratycznych. W okresie "długiej nocy" lat 80-tych, po stanie wojennym istotne były działania organiczne, przygotowujące. Był to "czas kultury". Cechą pierwszych wystąpień artystycznych "Węgajt" był nowy stosunek do tradycji. Był on, z jednej strony demaskatorski, odrzucał stereotypy i klisze epoki peerelowskiej. Z drugiej strony tak samo ważne jednak było to, że spektakle "Wegajt" odsłaniały świat tradycji wieloetnicznej i multikulturalnej. "Historie Vincenza", "Gospoda ku Wiecznemu Pokojowi" wg. "Doliny Issy" Czesława Miłosza - oba spektakle w reżyserii Wacława Sobaszka - przemawiały do młodego pokolenia, do ludzi, którzy przystępowali do tworzenia nowych instytucji życia publicznego w regionie Warmii i Mazur. Częścią tego procesu była walka o oficjalne uznanie teatru w Węgajtach i zapewnienie mu niezależnego statusu.
Pierwsze spektakle "Wegajt" wywołały też duże wrażenie na festiwalach teatralnych w kraju i za granicą. Widziano w nich elementy nowego "wiejskiego" nurtu w polskim teatrze. Odbierano je w kontekście aktualnych przemian w Europie Środkowej, zwłaszcza, że teatr prezentował obok spektakli również dokumentacje swoich prac badawczych, prowadzonych w takich krajach, jak Macedonia, Białoruś, Słowacja i Ukraina. Były to poszukiwania w dziedzinie pieśni ludowej i teatru obrzędowego. Ukoronowaniem tego okresu działalności było przyznanie Teatrowi "Wegajty" głównej nagrody na międzynarodowym festiwalu teatralnym w Cieszynie w roku 1993.
Wieloetniczna mozaika stosowanych środków teatralnych to znamiona stylu, jaki wypracował Teatr "Węgajty". Jednak w połowie lat 90-tych pojawiły się nowe wyzwania. Doszło do przeobrażeń wewnątrz zespołu. Od tego momentu prace "Węgajt" prowadzone są w dwóch nurtach: "Scholi", pod kierunkiem Wolfganga Niklausa oraz "Projektu Terenowego" pod kierunkiem Wacława Sobaszka. "Schola" zajęła się pracą nad rekonstrukcją dramatu liturgicznego. "Projekt Terenowy" pracuje w obszarze żywych form obrzędowych, jako inspiracji dla teatru. Zespół stworzył spektakle, których tworzywem był fiński epos "Kalevala" (2000), oraz mickiewiczowskie "Dziady" (2002). W ostatnim czasie zespół "Projektu Terenowego" pracuje nad nowym sformułowaniem stosunku do świata polskiej tradycji. Materią literacką nowego spektaklu stworzonego w Węgajtach stały się dwa utwory Witolda Gombrowicza "Ślub" oraz "Trans-Atlantyk".
Chronologia
Rok założenia: 1986
Pierwsze spektakle:
Historie Vincenza o prawdziwym Żydzie, Antychryście i Preoswiaszczennym Metropolicie (1988) wg Stanisława Vincenza,
Gospodę ku Wiecznemu Pokojowi (1992) wg historii Magdaleny z "Doliny Issy" Czesława Miłosza,
Opowieści kanterberyjskie (1996) wg Geoffrey’a Chaucera, wszystkie w reżyserii Wacława Sobaszka.
Prezentacje na festiwalach teatralnych (m.in. "Na Granicy" w Cieszynie, główna nagroda w 1993 r.) i ekologicznych, występy w Niemczech, Czechach, Rosji, na Węgrzech, w Szwajcarii i Hiszpanii.
Obecnie, oprócz wspólnych przedsięwzięć Teatr Wiejski "Węgajty" prowadzi działalność w dwóch osobnych nurtach:
"Projekt Terenowy" (kier. Wacław Sobaszek),
"Schola Teatru Wiejskiego Węgajty" (kier. Wolfang Niklaus)
W ramach Projektu Terenowego stworzone zostały trzy spektakle:
Kalevala – fragmenty niepisane (2000),
Upiorny całun - widowisko plenerowe wg Dziadów Adama Mickiewicza (2001),
Synczyzna (2004) na podstawie Ślubu i Trans-Atlantyku Witolda Gombrowicza.
Sala teatralna mieści się w dużym, wyremontowanym budynku gospodarczym warmińskiej posesji, na kolonii wsi Węgajty (gm. Jonkowo). Co najmniej dwa razy w roku odbywają się tu sesje i seminaria: "Bliższe ojczyzny" (1990 – 1993), "Ścieżki tradycji" (1994), "W stronę tradycji żywej" (1995-1996), podczas których prezentuje się spektakle gospodarzy, przedstawienia lub koncerty zaproszonych gości i organizuje warsztaty, wykłady, pokazy filmów.
Od roku 2000 Projekt Terenowy jest organizatorem cyklu warsztatów i wypraw teatralnych pn. Innej szkoły teatralnej. Od roku 2003 Projekt Terenowy jest organizatorem Festiwalu Wioska teatralna.
admin.eib
