Maria Stangret

Hommage á Danił Lider

wernisaż: 16 października 2007, godz. 18.00

Maria Stangret studiowała malarstwo w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Była współpracowniczką i aktorką w Teatrze Cricot 2 Tadeusza Kantora. Jest członkiem Stowarzyszenia Artystycznego „Grupa Krakowska”. Zadebiutowała indywidualną wystawą w sztokholmskiej Galerii Brinken w 1962 roku. Pokazywała swoje prace na wielu ekspozycjach indywidualnych w kraju i zagranicą, m.in. w Muzeum Narodowym w Krakowie, warszawskiej Zachęcie, Galerii Krzysztofory, Galerii Starmach, Galerii 86, Galerii Muzalewska, Kunsthalle w Baden-Baden, Galerie de France w Paryżu, Galerie d’Arts Contemporains w Orleanie oraz zbiorowych jak np. „Presences Polonaises” w Centre Georges Pompidou w Paryżu czy Dialog w Moderna Museet w Sztokholmie. Związana z Galerią Foksal od początku jej istnienia, prezentowała tu regularnie swoje obrazy na wystawach indywidualnych i zbiorowych, a także brała udział w organizowanych w ramach Foksalu happeningach i akcjach artystycznych. Mieszka i pracuje w Krakowie oraz w Hucisku – domu wzniesionym według projektu Tadeusza Kantora z przeznaczeniem na muzeum malarskiej twórczości obojga artystów.

Na przełomie lat 50. i 60. uprawiała malarstwo inspirowane doświadczeniami informelu. W latach 60. wykonała cykl dzieł pt. „Pejzaże kontynentalne” prowadzących do zakwestionowania możliwości malarstwa. Następstwem tych działań był szereg prac parakonceptualnych powstałych w latach 70. (Szachy, Tablice, Gra w klasy). Szczególne miejsce w jej twórczości zajmują kompozycje malarsko-rzeźbiarskie tworzone w hołdzie postaciom ze świata sztuki, literatury, historii ( dedykowane np. Tadeuszowi Kantorowi, Sergiuszowi Jesieninowi, Annie Frank), kreowane od lat 80. Obrazy sztalugowe z motywami pejzażowymi są w nich zestawiane z charakterystycznymi elementami: zwiniętych kartek szkolnego zeszytu, pniami drzew, liśćmi.

W roku 2002 staraniem Galerii 86 ukazała się „powieść bez końca” pt. Pamiętnik dziadka, którą artystka pisała metodą automatycznego zapisu od 1962 roku.

„Hommage á Danił Lider” w Galerii Foksal jest pracą anektująca całą przestrzeń galerii, która zrealizowana była tylko raz wcześniej – w krakowskiej galerii Starmachów w 2005 roku. W 2004 r. Maria Stangret uczestniczyła w otwarciu swojej ekspozycji monograficznej w Narodowym Muzeum Sztuki Ukrainy w Kijowie. Przebywając na Ukrainie miała okazję poznać działalność Daniła Lidera. Danił Lider (1917-2002) studiował w ASP w Leningradzie. W 1941r., gdy wybuchła wojna niemiecko – radziecka, został zesłany za Ural z uwagi na swe niemieckie pochodzenie. Dopiero po śmierci Stalina mógł wrócić na studia, które ukończył w 1956 r. Od lat 60. pracował jako scenograf w kijowskich teatrach, a od 1975 r. kierował Katedrą Kompozycji Kijowskiego Instytutu Sztuk Pięknych. Spośród dzieł ukraińskiego artysty, zainspirowała Marię Stangret historia projektu dekoracji, do propagandowej sztuki „Witaj Prypeć”, w którym, w 1974 r. Lider przewidywał katastrofę elektrowni atomowej w Czarnobylu oraz aranżacja wystawy pt. Nasz Sad na Międzynarodowe Quadriennale Scenografii w Pradze z końca lat 80. Jak pisała Anna Baranowa: „Hommages” Marii Stangret-Kantor mają najczęściej formę synkretyczną. Artystka wychodząc od własnych predylekcji formalnych, próbuje stopić je z elementami formy i treści odnoszącymi się do osób, którym prace te są dedykowane. Maria Stangret-Kantor z upodobaniem stosuje postmodernistyczną technikę „bricolage’u”, ale osiągnięta całość sprawia wrażenie jednorodne, dzięki temu, że wszystkie elementy zespolone są jednoczącym uczuciem – empatii, podziwu, tęsknoty i żalu. Tak też jest w przypadku „Hommage á Danił Lider.”