Retrospektywa
- od: 27 października 2004, środado: 30 stycznia 2005, niedziela
Jože Plečnik 1872-1957
Wystawa została przygotowana we współpracy z Kunstforum Ostdeutsche Galerie w Regensburgu. Składa się na nią 60 barwnych plansz zawierających archiwalne i współczesne fotografie budynków zrealizowanych przez Plećnika oraz plany architektoniczne i szkice. Wystawa ma charakter edukacyjny i popularyzatorski. Jej założeniem jest przybliżenie polskiej publiczności całokształtu twórczości jednego z najbardziej oryginalnych architektów XX wieku, okrzykniętego protoplastą postmodernizmu.
Wystawie towarzyszy publikacja przygotowana przez Muzeum Architektury.
Słoweński architekt Jože Plečnik był wybitną osobowością, której rozwój artystyczny przebiegał w cieniu funkcjonalistycznych teoretyków,
mistrzów stylu międzynarodowego
, jak Le Corbusier i Ludwig Mies van der
Rohe, czy architektury organicznej, jak Frank Lloyd Wright i Alvaro Aalto.
Jednak dopiero w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku dzieło Jože Plečnika stało się prawdziwym odkryciem dla Europy i całego świata. Wraz z rozwojem artystycznym, którego świadkami byliśmy w ostatnim dwudziestoleciu, wyraźnie zmienił się pogląd na architekturę, a zwłaszcza na jej znaczenie, wartość historyczną, jakość wykonania i akceptację, w tym także sposób, w jaki można ją oceniać.
Niewątpliwym przełomem w procesie odkrywania dzieła Jože Plečnika, którego realizacje znajdziemy w Wiedniu, Pradze i Lublanie, była wystawa w Centrum Kultury i Sztuki Georges’a Pompidou w Paryżu, zorganizowana wiosną 1986 roku z pomocą finansową władz miasta Lublany i Republiki Słowenii. Obecnie szczególne uznanie na świecie budzi wysoka jakość jego architektonicznego rzemiosła i wykonawstwa, niezwykła indywidualność, nowatorstwo w stosowaniu elementów historycznych, regionalnych, a nawet lokalnych – za każdym razem w oryginalny sposób adaptowanych – przy czym skala prac Jože Plečnika obejmuje zarówno detale, pojedyncze obiekty, jak i pomniki architektury czy większe założenia miejskie.
Wielu teoretyków architektury charakteryzowało Lublanę okresu międzywojennego jako miasto, na którym piętno odcisnęła twórczość Jože Plečnika. Z kolei dla znacznej grupy współczesnych architektów i projektantów ten słoweński twórca jest jednym z protoplastów postmodernizmu.
W Lublanie wśród budowli, które zdecydowały o wyglądzie miasta, na uwagę zasługują przede wszystkim: układ osi obejmującej ulicę Vegova oraz jej ujście do rynku Kongresowego i parku Gwiazda (1927–1932, 1940), nabrzeża rzeki Lublanicy, Trzy Mosty (1929–1932), ulica Cojzova z rynkiem św. Jakuba (1926–1927), park Tivoli (około 1933) i mur rzymski (1938), otoczenie kościoła św. Andrzeja w Šiška pod Lublaną (1926–1927) oraz obwałowania zamkowe (1932–1936).
Charakterystyczną cechą jego miejskich założeń jest bogactwo koncepcji w rozmieszczeniu punktów skupiających uwagę widza oraz kształtowaniu rytmu, który daje – przede wszystkim przechodniom – przyjemne uczucie swobody i przestrzeni w mieście. Projektując budowle, Jože Plečnik nierzadko dopiero w okresie realizacji dostosowywał je do tkanki miejskiej. Swoją ideę Lublany – słoweńskich Aten z zamkiem jako Akropolem i koroną mostów – uzupełnił dwoma projektami urbanistycznymi z 1928 i 1943 roku. Opracował także plan północnej części miasta – Bežigradu (1928) – a ponadto wielu mniejszych ośrodków miejskich. Liczne koncepcje i projekty zawarte w tych planach pozostały niezrealizowane. Za sprawą Jože Plečnika powstało również mnóstwo wyrobów rzemieślniczych i stolarskich, do których wykonywania architekt wykształcił rzesze kamieniarzy, stolarzy i betoniarzy.
Po II wojnie światowej Jože Plečnik zajmował się głównie tworzeniem pomników, poświęconych ofiarom wojen wyzwoleńczych, wystrojem wnętrz baptysteriów i kaplic – kościół św. Benedykta w Stranje (1947–1954), baptysterium w Mengeš (1954), kaplica Grobu Pańskiego w Kamniku (1956) – oraz przekryciem budynku teatru w Kranj (1953). Do najważniejszych prac z tego okresu należą też renowacja Križanke w Lublanie oraz budowa pawilonu na Brione (1959).
Od 1925 roku Jože Plečnik należał do Akademii Pracy Tomasza G. Masaryka. W 1938 roku został jednym z pierwszych członków nowo utworzonej słoweńskiej Akademii Nauki i Sztuki, a w 1939 roku otrzymał honorowe obywatelstwo miasta Lublany. Po wojnie, w 1949 roku, przyznano mu nagrodę im. Francè Prešerena – najwyższe słoweńskie odznaczenie narodowe w dziedzinie sztuki – i nadano mu Order Zasługi I stopnia.
Wydział Techniczny Uniwersytetu w Lublanie uhonorował Jože Plečnika w 1952 roku tytułem doktora honoris causa. Również władze Wyższej Szkoły Technicznej w Wiedniu nadały mu ten honorowy stopień naukowy. W 1954 roku architekt został honorowym członkiem królewskiego stowarzyszenia architektów brytyjskich RIBA.
Jože Plečnik zmarł 7 stycznia 1957 roku w swoim domu w Trnovie i został pochowany na cmentarzu Žale w Lublanie. Biorąc pod uwagę ilościowy aspekt jego twórczości, a zwłaszcza wysoki poziom i różnorodność autorskich rozwiązań, zalicza się Jože Plečnika do najbardziej znaczących twórców XX wieku. Architekt należy do największych, a zarazem ostatnich artystów uniwersalnych o światowej sławie.
Pętla. M³ | Oprowadzanie z artystką i kuratorką po wystawie w mieszkaniu na wrocławskim osiedlu KDM
10 czerwca 2021 - 18:30
galeria SiC! BWA Wrocław
pl. Kościuszki 9/10 Wrocław
8 362sztuka
ReFill /napełniać/ - wystawa Igi Nawary
od: 27 maja 2021 do: 10 czerwca 2021
Stara Piekarnia
Krzywoustego 310a Wrocław-Psie Pole, Wroclaw Wrocław
11 958sztuka
Dolnośląskie Stowarzyszenie Artystów Plastyków we Wrocławiu. Wernisaż wystawy Krystyny Zalewskiej.
10 czerwca 2021 - 16:00
Klub - Galeria Sztuki Dolnośląskiego Stowarzyszenia Artystów Plastyków we Wrocławiu
pl. Św. Macieja 5A Wrocław
12 704sztuka
I widział Bóg, że było dobre
od: 2 kwietnia 2021 do: 10 czerwca 2021
Galeria Tkacka Na Jatkach
ul. Stare Jatki 19-23 Wrocław
18 338sztuka
JUMPCORE. SPEKTAKL TANECZNY PAWŁA SAKOWICZA
7 czerwca 2021 - 19:00
Studio na Grobli
Na Grobli 30/32 Wrocław
10 127sztuka
Kobieta waleczna – wieczór rosyjskich bylin…
6 czerwca 2021 - 19:00
WędrówkiPub
Podwale 37/38 Wrocław
10 856sztuka
Every Truth has Four Corners. Prace z kolekcji Volkera Diehla
od: 20 marca 2021 do: 6 czerwca 2021
OP ENHEIM
Plac Solny 4 Wrocław
21 493sztuka
Zapisz się na oprowadzanie po wystawie "Every Truth has Four Corners"
4 czerwca 2021 - 18:00
OP ENHEIM
Plac Solny 4 Wrocław
9 807sztuka
Jazz Night | Jerzy Kaczmarek Trio
2 czerwca 2021 - 20:00
Liverpool - klub muzyczny we Wrocławiu
Swidnicka 37 Wrocław
8 872sztuka
Doceniamy Mamy
od: 26 maja 2021 do: 1 czerwca 2021
Centrum Historii Zajezdnia
Grabiszyńska 184 Wrocław
8 298sztuka
OPROWADZANIE PO WYSTAWIE „ZUPA NIC” DOMINIKI OLSZOWY
1 czerwca 2021 - 18:00
Studio BWA Wrocław
ul. Ruska 46a/lok. 301 Wrocław
8 197sztuka
Wracamy - lekcja otwarta Capoeiry!
31 maja 2021 - 17:30
Kontury Kultury
Jagiellończyka 10a Wrocław
8 173sztuka
Luksferyzm-Art
od: 1 maja 2021 do: 31 maja 2021
Witryna kamienicy.
Ruska 36 Wrocław
14 305sztuka
Wystawa: Z tej nocy będzie serce
od: 19 lutego 2021 do: 31 maja 2021
Muzeum Współczesne Wrocław
PL. STRZEGOMSKI 2A Wrocław
22 736sztuka
Zajezdnia strajkuje
od: 2 lutego 2021 do: 31 maja 2021
Centrum Historii Zajezdnia
Grabiszyńska 184 Wrocław
21 560sztuka
Wiolka Walaszczyk na Festiwalu Wrocek już 30 maja 2021
30 maja 2021 - 17:00
Hotel ibis Styles Wrocław Centrum
Plac Konstytucji 3 Maja 3 Wrocław
9 441sztuka
WEEKEND OTWARCIA WYSTAWY NAGI NERW. STUDIO MISTRZYNI: RAJKOWSKA.
od: 28 maja 2021 do: 29 maja 2021
Galeria BWA Wrocław Główny
ul. Piłsudskiego 105 Wrocław
7 513sztuka