Wystawa „Czarna sukienka. Patriotki w walce o wolność”
- 15 września 2023, piątek» 17:00
- od: 15 września 2023, piątekdo: 28 stycznia 2024, niedziela
Wystawa „Czarna sukienka. Patriotki w walce o wolność”
Wystawa „Czarna sukienka. Patriotki w walce o wolność” poświęcona jest roli kobiet w największym zrywie narodowym XIX wieku – Powstaniu Styczniowym, którego 160. rocznicę obchodzimy w 2023. Ekspozycja przygotowana w Muzeum Pana Tadeusza (Oddziale Zakładu Narodowego im. Ossolińskich) składa się z dwóch części: pierwsza opowiada o udziale kobiet polskich w Powstaniu Styczniowym, druga odnosi się do czasów nam bliższych – rewolucyjnych zrywów kobiet okresu „Solidarności” w Polsce. Wystawa przypomina o znaczącym zaangażowaniu Polek – tytułowych patriotek, które masowo i z zapałem walczyły o wolność. Opozycjonistki „Solidarności” były spadkobierczyniami uczestniczek Powstania Styczniowego i wiele się od nich nauczyły. Pomimo różnicy epok dzielącej wydarzenia lat 1863 i 1981 postawy kobiet w walce o suwerenność kraju pozostały niezmienne. Za wszelką cenę, często z narażeniem życia i zdrowia, sprzeciwiały się panującej władzy. Były prześladowane, bite, więzione, szantażowane i zastraszane. Ukrywały spiskowców, organizowały zbiórki jedzenia – były kurierkami, łączniczkami, sanitariuszkami.
Kobiety Powstania Styczniowego w ramach masowego protestu politycznego przywdziały żałobne stroje, nosiły tak zwaną „czarną biżuterię”: broszki, naszyjniki, bransolety, kolczyki. Biżuterię wykorzystywano do celów propagandowych i wykonywano z tanich, ogólnie dostępnych materiałów. Na ekspozycji pokazano proces wejścia czarnej biżuterii do kanonu symboliki patriotycznej, ukształtowanej w latach 1861–1864, wznowionej w czasie I wojny światowej, stanowiącej symbolikę Odrodzonej Polski, noszonej podczas II wojny, a także w okresie „Solidarności”. W latach 80. XX wieku internowane kobiety w geście sprzeciwu haftowały lub wyszywały na swetrach, koszulach, skarpetach czy szalikach symbole „Solidarności”. Powstawały ręcznie wyrabiane krzyżyki z orzełkami w koronie, medaliony, pierścionki, bransolety, różańce.
W narrację ekspozycji wpleciono krótkie życiorysy i dokonania tak barwnych postaci jak autorki pamiętników Emilia ze Szwarców Heurichowa oraz jej córka Teodora z Heurichów Kiślańska, powieściopisarka Eliza Orzeszkowa, uczestniczka wielu manifestacji patriotycznych Anna Henryka Pustowójtówna, działaczka społeczna Zofia Romanowiczówna, a także autorka opracowania „Ciche bohaterki” Maria Bruchnalska. Nie sposób nie wspomnieć również o kobietach takich jak Joanna Lenartowicz, Jadwiga Kryńska, Janina Drabowska, Wanda Kołodziejczyk czy Grażyna Kuroń, które straciły życie lub zdrowie w wyniku działań służb PRL.
Na wystawie oprócz eksponatów ze zbiorów Zakładu Narodowego im. Ossolińskich zobaczymy obiekty wypożyczone z prywatnej kolekcji Wojciecha Postuły – antykwariusza, pasjonata historii Polski, miłośnika pamiątek historycznych – oraz ze zbiorów Jacka Dehnela – pisarza, kolekcjonera fotografii, tłumacza. Na ekspozycji znajdą się również: rekonstrukcja sukni żałobnej wykonana przez Elżbietę Dunin-Wąsowicz oraz kopie chorągwi z okresu Powstania Styczniowego wykorzystywane przez oddziały powstańcze lub niesione na czele procesji i demonstracji – przedmioty te prezentujemy dzięki uprzejmości Zamku Królewskiego w Warszawie – Muzeum.
Na wystawie będzie można przyjrzeć się nie tylko czarnej biżuterii (pierścienie, naszyjniki, bransolety, broszki), ale i elementom stroju żałobnego, biżuterii patriotycznej z przełomu XIX i XX wieku, modlitewnikom, drukom ulotnym, rękopisom, fotografiom, drzeworytom, akwarelom. Zaprezentujemy również dokumenty filmowe z udziałem więźniarek politycznych z okresu „Solidarności”; unikalne zdjęcia z demonstracji; odzież i biżuterię patriotyczną oraz piosenki w wykonaniu internowanych „gołdapianek”. Materiały zostały pozyskane między innymi z Europejskiego Centrum Solidarności, Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”, z Ośrodka KARTA oraz od prywatnych właścicieli: Apolonii Dwurnik, Bogny Janiec.
Kuratorkami wystawy są Małgorzata Orzeł, Magdalena Sozańska, Magdalena Sudoł. Kuratorką części wystawy poświęconej czasom „Solidarności” jest Marta Dzido.
W programie wydarzeń towarzyszącym wystawie znajdą się między innymi oprowadzania, warsztaty haftu zaangażowanego, warsztaty graficzne oraz warsztaty tworzenia biżuterii dla dzieci i młodzieży, pokazy filmowe, wykład popularyzatorski pt. „Piątki”, „Entuzjastki”, „Kumy” „Klaudynki”, „Komitety niewiast” – Polki w Powstaniu Styczniowym oraz debata poświęcona patriotkom.
wernisaż: 15 września 2023, godzina 17.00 (wstęp wolny)
wystawa dostępna dla publiczności od 15 września 2023 do 28 stycznia 2024 wstęp w ramach biletu do muzeum
Więcej informacji: tutaj
Patroni medialni:
TVP Kultura
TVP 3 Wrocław
Radio Wrocław
Radio RAM
Radio Wrocław Kultura
Kocham Wrocław
Niezła sztuka
JEST TAKI KRAJ...
od: 1 lutego 2002 do: 28 lutego 2002 jest więcej terminów
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
28 442sztuka
POZDROWIENIA Z ŁUŻYC
od: 31 stycznia 2001 do: 8 stycznia 2008 jest więcej terminów
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
28 459sztuka
COLLAGE - NOWE SPOJRZENIE
od: 31 stycznia 2001 do: 7 stycznia 2002
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
28 629sztuka
W SIDŁACH KOLORU
6 listopada 2001 - 00:00
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
28 929sztuka
POCZTÓWKA PRZEZ ŚWIAT
od: 10 października 2001 do: 30 października 2001
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
28 824sztuka
INTEGRACJA 2001
od: 13 września 2001 do: 7 października 2001
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
28 958sztuka
PEJZAŻE
od: 9 maja 2006 do: 31 maja 2006
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
29 644sztuka
ŚWIATŁO I KOLOR
od: 9 maja 2006 do: 31 maja 2006
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
29 633sztuka
Liściaki
od: 4 kwietnia 2006 do: 30 kwietnia 2006
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
30 423sztuka
Polskie kapliczki i krzyże przydrożne
od: 7 marca 2006 do: 2 kwietnia 2006
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
29 672sztuka
Rok myśliwego – wędrując przez puszczę
od: 17 marca 2006 do: 2 kwietnia 2006
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
29 710sztuka
Japonia w sześć dni
od: 1 lutego 2005 do: 28 lutego 2005 jest więcej terminów
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
29 804sztuka
45 lat Dolnośląskiego Stowarzyszenia Artystów Plastyków
od: 5 listopada 2004 do: 30 listopada 2004
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
30 016sztuka
Fotografie
od: 1 sierpnia 2004 do: 31 sierpnia 2004
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
29 552sztuka
KRAJOBRAZY ŚLĘŻAŃSKIE
od: 3 lutego 2004 do: 26 lutego 2004
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
29 297sztuka
WARSZAWA WALCZY 1939-1945
od: 6 stycznia 2004 do: 26 stycznia 2004
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
29 488sztuka
KALWARIE DOLNOŚLĄSKIE
od: 1 kwietnia 2003 do: 27 kwietnia 2003
Galeria 7ddc - 7 dni do cywila
ul. Pretficza 24 Wrocław
29 451sztuka