Iwona Demko - "Anioły.net"

Główną inspiracją prac autorki jest kobieta oraz jej pozycja w patriarchalnym świecie. Jak sama mówi: „Wszystkie moje prace w mniejszym lub większym stopniu dotyczą tematyki feministycznej. Nie wynika to z pragnienia żarliwego manifestowania ściśle określonej postawy. Poruszam ten temat ponieważ dotyczy on bezpośrednio mnie – kobiety. W pewien sposób wykorzystuję swoją płeć i dzięki niej przekazuję specyficzny, kobiecy sposób patrzenia na świat”.

Owocem tej mocno sprecyzowanej ideologicznie postawy intelektualno-artystycznej jest rozprawa doktorska Iwony Demko pt. Waginatyzm, której towarzyszyła praca rzeźbiarska pt. Kaplica Waginy. Ta realizacja miała na celu społeczną i osobistą, symboliczną aprecjację kobiecości. Doktorat artystki rozpoczyna się od pytań, stawianych w opozycji do ugruntowanego w kulturze kultu fallicznego: „A co z kultem waginy? Czyżby ludzie nigdy nie doceniali kobiecych narządów płciowych? Przecież wagina jest również niezbędnym i tak samo ważnym elementem w kreowaniu nowego życia”. Pytania te – pisze dalej autorka – nie rodziły się we mnie bynajmniej dlatego, że nie akceptowałam kultu fallusa.(…) Jeśli odczuwam zazdrość o męski narząd płciowy, to zazdrość ta dotyczy właśnie praw i statusu, które pociąga za sobą posiadanie fallusa – większe zarobki, możliwość osiągnięcia najwyższych stanowisk, większy autorytet w sprawach zawodowych, domniemana większa racjonalność w podejmowaniu decyzji, większa emerytura i wiele innych kwestii, czasem bardziej, czasem mniej banalnych, których wymienianie sobie daruję. Jednak, w miarę jak świadomość mojej kobiecości dojrzewała, odczuwałam coraz mocniej zwykłą, ludzką niesprawiedliwość w braku docenienia kobiecego – jak mi się wydaje – równie istotnego narządu. Poczułam narastającą potrzebę odnalezienia kultu waginy. Po co? Dla wielu powodów; zaczynając od zaspokojenia potrzeby sprawiedliwości, a kończąc na dowartościowaniu kobiecości w moich własnych oczach.

anioly.net

O ile te eksploracje teoretyczno-artystyczne autorka wspomina jako doświadczenie pozytywne, to projekt, który realizuje aktualnie, stał się trudnym tematem. Nie tylko dla publiczności – ale i samej artystki. Nic dziwnego, że wielu ludziom wydaje się szokujący – podejmuje on jedno z najbardziej skomplikowanych i negatywnych zjawisk cywilizowanego świata – jakim jest prostytucja. Iwona Demko opisuje ją z perspektywy kobiet – podmiotów (przedmiotów) i ofiar tego procederu.

Oddajmy głos artystce: Prostytucja jako nieodłączny element kultury dziejowej towarzyszy nam od zawsze i nikt nie kwestionuje zasadności jej istnienia. Powszechnie uważa się, że prostytutki uprawiają swój zawód dobrowolnie, bez żadnego przymusu. Zdecydowana większość myśli, że są to kobiety o wybujałym temperamencie, lubiące seks, a prostytucja umożliwia im łączyć przyjemność z pożytkiem. Wszyscy są zadowoleni - rozbujałe seksualnie kobiety parające się prostytucją i klienci, dzięki którym kobiety te mogą nasycić swoją żarłoczną seksualność i dodatkowo czerpią z tego korzyści materialne. Klient jako dobroczyńca i kobieta jako obdarowana. Można by rzec: scenariusz idealny, raj na ziemi… Istnieje też przekonanie, że pracujące tam kobiety może nie robią tego z zamiłowania, ale na pewno dla pieniędzy. Nie stać je na większy wysiłek i lepszy pomysł na życie, dlatego z lenistwa wybierają prostytucję, czyli łatwe pieniądze. W pewnym stopniu myślałam podobnie, chyba głównie dlatego, że taka prawda jest wygodna do przyjęcia. Jednak kiedy zaczynałam zastanawiać się nad tym głębiej trudno było mi uwierzyć chociażby w to, że może być przyjemne oddawanie się każdemu kto ma na to ochotę, wtedy kiedy to on ma ochotę i w sposób jaki jemu odpowiada… Jednak mimo wątpliwości nigdy nie zagłębiałam tego tematu, satysfakcjonując się stereotypowymi modelami myślenia. Kilka miesięcy temu zaproszono mnie do udziału w Silesia Art Biennale. (Strona informacyjna o Silesia Art Biennale). Każdy z zaproszonych artystów został „przydzielony” do jednej ze śląskich miejscowości. W ten sposób zostałam oddelegowana do Bystrzycy Kłodzkiej i wkrótce otrzymałam od organizatorów historię miasta oraz jego liczne fotografie. Zainteresował mnie kamienny pręgierz umieszczony na Małym Rynku. W historii tego obiektu wyczytałam, że 27 października 1571 roku została tam wymierzona kara chłosty na dwóch prostytutkach. Informacja ta zadecydowała o wyborze miejsca i rodzaju mojego działania artystycznego. Była to doskonała okazja do zgłębienia tematu, który od dawna mnie nurtował, tematu prostytucji. W krótkim czasie przekonałam się, że prostytucja zawiera nieskończoną ilość odcieni i nie jest zjawiskiem, które w jednoznaczny sposób można nazwać i sklasyfikować. Podobnie, wymykają się prostemu opisowi powody, które wikłają kobiety w prostytucję.

„Prostytucja należy do społeczeństwa jak kloaka do najwspanialszego pałacu. Prostytucja odpowiada kloace pałacu; gdyby się ją usunęło, cały pałac zacząłby cuchnąć”. (Tomasz z Akwinu, Opuscula, XVI, Paris 1975, str. 14).

Iwona Demko

Urodzona w 1974 roku w Sanoku. Studiowała na Wydziale Rzeźby ASP w Krakowie w pracowni prof. Stefana Borzęckiego i prof. Jerzego Nowakowskiego. Dyplom uzyskała w roku 2001. Od 2008 roku pracuje jako asystentka w Pracowni Rzeźby IV na Wydziale Rzeźby ASP w Krakowie. W 2012 roku uzyskała tytuł doktorki sztuk plastycznych w dyscyplinie artystycznej "sztuki piękne" na podstawie rozprawy doktorskiej pt. Waginatyzm oraz pracy rzeźbiarskiej pt. Kaplica Waginy.

WYBRANE WYSTAWY 2014 - wystawa zbiorowa Selected Stories, Inverness, Szkocja 2013 – wystawa indywidualna Obsession, Galerie Kreis, Norymberga, Niemcy 2013 - wystawa zbiorowa Corpo Femmina, Dom Norymberski, Kraków 2012 - wystawa indywidualna Krakowianka, mia ART GALLERY, Wrocław 2012 - wystawa zbiorowa, SILESIA ART BIENNALE, Muzeum Współczesne Wrocław 2011 – wystawa indywidualna Dzielna Dziewica, Art Agenda Nova, Kraków 2010 - wystawa zbiorowa Artystki artystom, CSW Łaźnia, Gdańsk 2010 - 6 Międzynarodowy Festiwal Sztuk Wizualnych "inSPIRACJE", Szczecin 2009 - wystawa zbiorowa Przeciąg II, Festiwal Sztuki Młodych, Szczecin 2009 - wystawa zbiorowa - XVI Międzynarodowe Triennale Rzeźby, Centrum Kultury "Zamek", Poznań 2009 - wystawa zbiorowa, 28 dni, CSW Łaźnia, Gdańsk 2008 - wystawa zbiorowa Rybie Oko 5, Biennale Sztuki Młodych, Bałtycka Galeria Sztuki, Słupsk 2008 - wystawa zbiorowa SEXHIBICJA, Warszawa 2007 - wystawa zbiorowa, Festiwalu Sztuki Młodych Przeciąg, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin 2007 - wystawa indywidualna Róż, BWA Sanok, 2006 - wystawa indywidualna w Centrum Rzeźby Współczesnej, Orońsko, 2006 - udział w Międzynarodowych Triennalach Rzeźby, Poznań, 2004 - wystawa indywidualna Przytulny róż, Galeria "Burzym & Wolff", Kraków.

http://www.iwonademko.art.pl/ www.facebook.com/iwona.demko.femina

Spotkanie autorskie: 06.03.2015 (piątek), godz. 17.00, Galeria Ring (Rynek 12)

Wernisaż: 06.03.2015 (piątek), godz. 18.00

Ekspozycja: Galeria Sztuki (pl. Katedralny 1)

Wstęp wolny