To będzie festiwal griotów i sztuki opowiadania. Osiem dni spotkań z niezwykłymi artystami z Afryki i przegląd ambitnego kina. Oto program Brave Festival 2015.

Storyteller, bard, griot, arabski hakawati, bakhshi z Azji Środkowej czy ormiański ashug – tradycje narracji znajdziemy w każdej kulturze. Opowiadacze różnią się pod względem instrumentów, czy formy przekazu, ale zawsze odgrywają ważną rolę społeczną. Są żywą pamięcią wspólnoty, nadają sens i znaczenie wydarzeniom, uczą norm i wartości. Brave Festival 2015 będzie podróżą do Afryki w świat ważnych opowieści. Głównym tematem festiwalu są tradycje griotów. Kim oni są? Opowiadaczami, mędrcami, historykami i muzykami. Odgrywają bardzo ważną rolę w społecznościach Afryki Zachodniej. – Grioci stanowią znakomity przykład dla wielu kultur zagrożonych marginalizacją. Kultywują tradycje sięgające dziesiątków pokoleń wstecz. Są żywą pamięcią wspólnoty. Podtrzymują jej tożsamość, a jednocześnie swobodnie poruszają się w szerokim nurcie muzyki światowej. Fascynujące jest to, że są nowatorscy, a jednoczeście kunsztownie zachowawczy – mówi Grzegorz Bral, dyrektor i pomysłodawca Brave Festival. W szerszym planie tegoroczny Brave Festival ma przywrócić świat opowieści, przypomnieć jak ważne są dla kształtowania sensu, znaczeń i wartości, a także ocalić od zapomnienia i marginalizacji różne tradycje opowiadania.

Opowieści griotów

Kogo zobaczymy w tym roku we Wrocławiu? O tym zadecydowała Sona Jobarteh, która jest kuratorką 11. edycji Brave Festival. Wielu artystów, których wybrała, nigdy wcześniej nie występowało w Polsce, a nawet w Europie. Jednym z najważniejszych jest Balla Kouyaté z Mali, wirtuoz balafonu i przedstawiciel jednego z najstarszych griockich klanów, którego historia sięga 700 lat wstecz. Inspiracji w czasach jeszcze dawniejszych poszukuje Abou Diarra, inny artysta z Mali, czerpiący z tradycji myśliwych ludu Mandingo. Nie zabraknie również griotek. Oprócz Sony Jobarteh, kuratorki festiwalu, która także wystąpi na scenie – po raz pierwszy w ducie ze swoim ojcem, Sanjally Jobartehem, mistrzem gry na korze - zobaczymy przedstawicielkę griotów z kultury mauretańskiej. Coumbane mint Ely Warakane czaruje mocnym, poruszającym głosem, poezją i opowieściami pustyni.
W programie festiwalu znajdą się także artyści reprezentujący inne regiony i kultury Afryki. Niepowtarzalne tańce, śpiewy i instrumenty z głębi lasu równikowego przedstawi grupa Ndima, stworzona przez Pigmejów Aka z Kongo. Natomiast tradycje muzyczne, w których rytmy Afryki Wschodniej płynnie łączą się z arabskimi melodiami, zaprezentuje grupa Zanzibar Taarab/Kidumbak Ensemble.

Opowieści na ekranie

W tym roku Przegląd Filmowy Brave Festival odbędzie się równolegle z częścią performatywną festiwalu. Zobaczymy 14 filmów, których twórcy koncentrują się na świecie opowiadaczy, przedstawiają różne tradycje narracji, a także przybliżają uniwersalne znaczenie opowieści dla człowieka. Bohaterem cyklu retrospektywnego jest tunezyjski reżyser, scenarzysta i pisarz Nacer Khemir. Zobaczymy jego znaną trylogię pustyni: „Wanderers of the Desert”, „The Dove's Lost Necklace” i „Bab'Aziz”, a także dwa najnowsze filmy: „Szeherezadę” i „Looking for Muhyiddin”. Wyświetlone będą również trzy dokumenty o griotach. Na przykład film Volkera Goetze „Griot” przedstawia Ablaye Cissoko, senegalskiego piosenkarza i instrumentalistę grającego na korze. Z kolei film Marcina Sautera „Hakawati” pokazuje ginącą tradycję opowiadaczy z Bliskiego Wschodu. W programie przeglądu są także filmy, których twórcy skupili się na uniwersalnej dla człowieka potrzebie opowiadania. Niezwykły jest dokument „The Machine Which Makes Everything Disappear” w reżyserii Tinatin Gurchiani. To wyjątkowy obraz gruzińskiego społeczeństwa, nakreślony przez pryzmat opowieści samych Gruzinów.

Brave Festival 2015, „Griot”, 10-17 lipca 2015 r., Wrocław.