INFORMACJA:
Dlaczego malują? Twórczość chorych psychicznie ze zbiorów dr. Andrzeja Janickiego
- od: 27 sierpnia 2015, czwartekdo: 11 października 2015, niedziela
Wernisaż w czwartek 27 sierpnia o godzinie 17.00. Wystawa czynna do 11.10.2015.
Wystawa „Dlaczego malują? Twórczość chorych psychicznie ze zbiorów dr. Andrzeja Janickiego” to pierwsza w Muzeum Architektury we Wrocławiu prezentacja tak zwanej sztuki psychopatologicznej. Pokazywane na wystawie rysunki i obrazy pochodzą z kolekcji doktora Andrzeja Janickiego, wieloletniego dyrektora Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Stroniu Śląskim, który dużo wysiłku poświęcił badaniom nad sztuką osób chorych psychicznie. Starał się o stworzenie odpowiednich warunków dla rozwoju twórczości osób chorych na schizofrenię, a także kolekcjonował, analizował i udostępniał ich prace.
Pacjenci szpitala przejawiający chęć tworzenia mogli korzystać z pracowni plastycznych (m. in. rysunku, malarstwa, ceramiki, gobelinu, metaloplastyki), które były prowadzone przez specjalnie zatrudnionych profesjonalistów i mogli prezentować swoje dzieła szerszej publiczności na wystawach organizowanych w różnych polskich miastach. Elementem terapii było także zachęcanie chorych do twórczości muzycznej oraz literackiej.
Na potrzeby wystawy w Muzeum Architektury we Wrocławiu doktor Janicki wybrał ponad sto prac, które uznał za najbardziej interesujące przede wszystkim od strony artystycznej. Każdej z nich towarzyszy opis zawierający informacje o przebiegu choroby jej autora, ze szczególnym uwzględnieniem okresu twórczego. W przeważającej większości prace te zostały zrealizowane na małych formatach papieru, tektury lub brystolu przy użyciu ołówka, akwareli, tuszu i kredek. Żaden z autorów nie został wymieniony z nazwiska. Zachowanie anonimowości pacjentów to zarówno przejaw szacunku wobec nich, jak i dopełnienie obowiązku zachowania tajemnicy lekarskiej.
Jak pisze w tekście otwierającym katalog wystawy dr Andrzej Janicki, twórczość chorych psychicznie zaczęła budzić zainteresowanie już ponad sto lat temu. Z czasem dostrzeżono i doceniono w niej szczerość i bezpośredniość wypowiedzi, bezinteresowność tworzenia, nieczerpanie wzorów od innych, nieuleganie wpływom mód, kierunków i stylów sztuki, a także nieliczenie się z opinią odbiorców. Wypowiadanie się przez rysunek, malarstwo czy inne techniki plastyczne dotyczy tylko niektórych chorych, głównie osób cierpiących na schizofrenię w ostrym i przewlekłym okresie tej choroby. Stanowią oni około dwóch procent osób leczonych psychiatrycznie, a ich twórczość różni się od twórczości osób zdrowych głównie podłożem motywacyjnym. Czynnikiem wyzwalającym są w tym wypadku zaburzenia psychiczne, które często powodują zmienione widzenie świata, łączące się z utratą poczucia rzeczywistości, brakiem rozumienia otoczenia i możliwości porozumiewania się z nim oraz z odczuwaniem silnego lęku. Odmienna jest także struktura procesu twórczego. Podejmowanie plastycznych form ekspresji wynika z potrzeby wewnętrznej i przyjmuje charakter działań symbolicznych, które uwalniają od lęku i zmniejszają napięcie psychiczne. Taki sposób wyrażania siebie pomaga lepiej zrozumieć własne przeżycia i zapanować nad nimi, a niekiedy także znaleźć w stosunku do nich odpowiedni dystans obronny.
Alicja Klimczak-Dobrzaniecka podkreśla w tekście zawartym w katalogu wystawy, że w twórczości osób chorych na schizofrenię pewne zjawiska występują tak często, że można je traktować jako cechy charakterystyczne, niekiedy definiowane nawet jako tak zwany styl schizofreniczny. W pracach chorych wyraźniejsze niż zaburzenia treści są zwykle zaburzenia formy, takie jak sztywna i monotonna kreska rysunku, zniekształcenia i dysproporcje kształtów, czy niespójność kompozycji. Używana przez chorych symbolika barw jest w zasadzie zgodna z tradycją, choć niekiedy występuje niezgodność formy i koloru. W dziełach tworzonych w stanach napięcia psychicznego przeważają barwy słabo kontrastujące lub prawie monochromiczne, w okresach jego osłabienia pojawiają się barwy żywe i zróżnicowane. Częstym tematem są sceny krajobrazowe, które charakteryzują się monotonią formy i koloru. Równie powszechny jest autoportret z tendencjami do deformacji, maszkaronizacji i pomijania lub zwielokrotniania narządów kontaktowych – oczu, ust, uszu. Niekiedy występuje autoportret symboliczny w formie krzyża, czy gasnącej świecy, Boga. Rzadziej zdarzają się sceny okrutne, religijne czy seksualne.
Twórczość chorych psychicznie jest w odbiorze społecznym prawie niezauważalna, gdyż dzieła te są nieliczne, powstają w jednym egzemplarzu i często bywają niszczone przez samych twórców. Dostęp do nich ma najczęściej niewielka grupa pracowników szpitali i przychodni psychiatrycznych, która stanowi publiczność zamkniętych wystaw wewnątrzszpitalnych lub profesjonalnych sympozjów. Tym bardziej warto zaprezentować te prace szerszej publiczności, zwłaszcza w miejscu dla takiej prezentacji nietypowym. Jak zauważa dr Andrzej Janicki, nie każdy odbiorca dozna w czasie oglądania dzieł osób chorych takich samych przeżyć. Możliwość wniknięcia w świat psychotycznych doznań - lęku, cierpienia lub ekstazy - zależy bowiem nie tylko od stopnia wrażliwości odbiorcy i jego poznawczego nastawienia, ale także od jego osobistych doświadczeń.
Wystawie towarzyszy katalog wydany przez Muzeum Architektury we Wrocławiu, który zawiera reprodukcje wszystkich prac prezentowanych na wystawie oraz teksty autorstwa Andrzeja Janickiego, Anny Markowskiej i Alicji Klimczak-Dobrzanieckiej.
Targi mody autorskiej i designu Fashion Meeting POP UP STORE - Kultura Mody
od: 24 września 2016 do: 25 września 2016
Browar Mieszczański
ul. Hubska 44 Wrocław
17 496sztuka
Fashion Meeting - targi mody autorskiej i designu
25 września 2016 - 11:00jest więcej terminów
Browar Mieszczański
ul. Hubska 44 Wrocław
18 139sztuka
Wrocławscy Ulicożercy. Festiwal Food Trucków i Zacnego Piwa-edycja jesienna
25 września 2016 - 11:00jest więcej terminów
Browar Mieszczański
ul. Hubska 44 Wrocław
18 208sztuka
Targi mody autorskiej i designu Fashion Meeting POP UP STORE
25 września 2016 - 10:00, 18:00jest więcej terminów
Browar Mieszczański
ul. Hubska 44 Wrocław
22 816sztuka
Dzień Instytutu Konfucjusza i kultury chińskiej
24 września 2016 - 11:00, 16:00jest więcej terminów
Mediateka
pl. Teatralny 5 Wrocławjest więcej miejsc
17 012sztuka
Oprowadzanie kuratorskie: "Świeża Krew" / Laureaci z lat 2011–2015
24 września 2016 - 13:00
Muzeum Współczesne Wrocław
PL. STRZEGOMSKI 2A Wrocław
16 512sztuka
Ballanga Wrześniowa (potańcówka bal folkowa)
24 września 2016 - 20:00
xx
.. Wrocław
30 840sztuka
35. Aukcja Sztuki Współczesnej we Wrocławiu
23 września 2016 - 20:00
DNA Bistro
Przejście Garncarskie 8 Wrocław
15 937sztuka
Wernisaż wystawy miniatur portretowych „Im więcej Ci dano, tym więcej jesteś winien….”
23 września 2016 - 17:00
Muzeum Pana Tadeusza
Kamienica Pod Złotym Słońcem, Rynek 6 Wrocław
12 366sztuka
DŹWIĘKOWY WROCŁAW – warsztaty z field-recordingu z Marcinem Dymiterem
od: 21 września 2016 do: 23 września 2016 jest więcej terminów
Centrum Sztuki WRO
Widok 7 Wrocław
25 733sztuka
Spotkanie literacko muzyczne "Na snu krawędzi " wystawa malarstwa i biżuterii artystycznej
22 września 2016 - 17:00
Salonik artystyczny u Daphne
Ulanowskiego, 22A Wrocław
21 400sztuka
Stand up comedy in english
21 września 2016 - 19:00
Klubokawiarnia Mleczarnia
Włodkowica 5 Wrocław
18 759sztuka
Europejskie Dni Dziedzictwa ,,Pierwszy wrocławski wieżowiec”
od: 10 września 2016 do: 18 września 2016
Muzeum Poczty i Telekomunikacji
ul. Z. Krasińskiego 1 Wrocław
20 676sztuka
Wystawa: Found Photos in Detroit
od: 1 września 2016 do: 18 września 2016
Muzeum Współczesne Wrocław
PL. STRZEGOMSKI 2A Wrocław
23 598sztuka
Wspomnienie miłosnego święta - wystawa w Muzeum Pana Tadeusza
od: 6 sierpnia 2016 do: 18 września 2016
Muzeum Pana Tadeusza
Rynek 6 Wrocław
25 831sztuka
Sobotnie warsztaty rodzinne w Muzeum Pana Tadeusza
17 września 2016 - 12:00
Muzeum Pana Tadeusza
Kamienica Pod Złotym Słońcem, Rynek 6 Wrocław
31 063sztuka
Europejskie Dni Dziedzictwa w Muzeum Etnograficznym
17 września 2016 - 15:30
Muzeum Etnograficzne we Wrocławiu
gen. Romualda Traugutta 111/113, Wrocław
16 321sztuka