Zbiory Muzeum Deriego w Debreczynie

Ekspozycja obejmuje fascynujący okres poprzedzający powstanie państwa Madziarów oraz początki formowania się monarchii węgierskiej. Na wystawę składają się eksponaty ze zbiorów Muzeum Deriego w Debreczynie. Możliwość zaprezentowania tych wspaniałych zbiorów w Polsce zawdzięczamy zaangażowaniu przedstawicieli Węgierskiego Instytutu Kultury w Warszawie, ambasady Republiki Węgierskiej w Polsce oraz ministerstwu Spraw Zagranicznych i Ministerstwu Kultury na Węgrzech. Wystawa powstała z okazji niedawno obchodzonych uroczystości milenium państwowości Węgier. Pierwsze zabytki, których na ekspozycji obejrzeć można bez mała 500, pochodzą z okresu, gdy na południowy wschód od źródeł Wisły mieściła się siedziba germańskich Gepidów. Poczynając od roku 375 wraz z innymi ludami zostali oni częściowo wyparci z Niziny Panońskiej przez wojowniczych Hunów. Na początku V wieku powstało tam imperium króla Atylli, które rokrocznie prowadziło łupieżcze wyprawy na ziemie Wschodniego i Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego. VI wiek to okres rywalizacji Gepidów z Longobardami, przybyszami znad Dunaju, którzy sprzymierzyli się z Awarami, którzy w roku 567zdobyli władzę nad całą Kotliną Karpacką. Wkrótce samo Bizancjum za sojusz awarskiemu władcy, Bajanowi, płaciło roczny trybut w wysokości 80 000 sztuk złota. Regularne dostawy złota sprawiły, że Awarowie poczęli ozdabiać swe stroje złotymi broszami, zawieszkami, i guzikami, a ich kobiety zaczęły nosić złote kolczyki, które możemy podziwiać na wystawie. Swe sukcesy w bitwach zawdzięczali bardzo sprawnej konnicy i sprawnemu posługiwaniu się łukiem refleksyjnym. Ich miecze, szable, łuki i kołczany wędzidła i rzędy końskie oraz biżuteria świadczą o niezwykłym kunszcie awarskich złotników. Tereny Awarów w ciągu zaledwie ćwierćwiecza zajęli Madziarzy, których kolebka znajduje się na północ od Morza Aralskiego. Już w okresie Zajmowania Ojczyzny Węgrzy stanowili społeczność rozwarstwioną, zróżnicowaną pod względem zamożności, zajęć i sposobu życia. Zasłynęli jednak szybko jako niezrównani wojownicy. W swych wyprawach łupieżczych penetrowali Bałkany, Italię, tereny dzisiejszej Polski, Francji, Niemiec, a nawet Hiszpanii. Węgrzy byli mistrzami w wytwarzaniu broni najwyższej jakości, produkcja łuku refleksyjnego mogła trwać nawet dwa lata. Tworzyli też wspaniałą biżuterię i ceramikę. Na wystawie znalazły się takż przedmioty związane z przyjęciem przez Madziarów religii chrześcijańskiej, w obrządku zachodnim. Wielki Książę Gejza zawarł pokój z sąsiadami i poprosił o przysłanie kapłanów, a jego syn, św. Stefan (1000-1038) państwo rozbudował i oparł jego funkcjonowanie na kościele łacińskim. Otrzymał koronę od papieża, Sylwestra II.