KONDYCJA LUDZKA

Karol Boniatowski, Edward Dwurnik, Izabella Gustowska, Jerzy Kalina, Teresa Miszkin Prace z kolekcji sztuki współczesnej Muzeum Narodowego we Wrocławiu 'Skąd przybywamy? Kim jesteśmy? Dokąd idziemy? – pytał w roku 1897 Paul Gauguin w obrazie, który miał być jego pożegnaniem ze sztuką, światem, życiem. Podobne pytania zadawano przed nim i po nim, podobne stawiamy teraz. Refleksja nad sensem bytu, nad przeszłością, teraźniejszością, przyszłością towarzyszy zapewne człowiekowi od początku jego dziejów i będzie trwać aż po ich kres. Pytania są podobne, różne natomiast były i będą odpowiedzi. Zależą one od cech indywidualnych pytającego, od jego poglądów religijnych i filozoficznych, od otoczenia – sytuacji w rodzinie, w grupie, w społeczeństwie, na świecie. Im bardziej sytuacja ta jest niepewna, im większe są zagrożenia, tym częściej pojawiają się refleksje egzystencjalne, tym dramatyczniej brzmią pytania, tym rzadziej udzielane są jednoznaczne odpowiedzi. Od czasu powstania arcydzieła Gauguina minęło ponad sto lat. Kataklizmy, których doświadczyła Europa, jej kultura i sztuka, przerosły wszystkie najbardziej pesymistyczne przewidywania. Zginął bezpowrotnie świat dawnych wartości. W latach sześćdziesiątych XX wieku sztuka zanegowała samą siebie i w bezradnych gestach, w dziełach niemożliwych, w efemerycznych koncepcjach odbijała stan coraz powszechniejszego zwątpienia w sens tworzenia czegokolwiek. Informowały o tym również prace autorów, którzy – mimo wszystko – nie zdecydowali się na tak ekstremalną postawę, nie zwątpili do końca w potrzebę kreowania wartości artystycznych. Debiutujący w tym okresie artyści, w różnych odmianach ekspresjonizmu, nowej figuracji, hiperrealizmu czy fotorealizmu rejestrowali sytuację, dokumentowali nasze postawy wobec tradycji, teraźniejszości, przyszłości. Szukali odpowiedzi na pytania o kondycję człowieka, o jego miejsce i rolę w społeczeństwie. Efekty tych poszukiwań okazały się na tyle interesujące, że z czasem zadecydowały o charakterze dużego odłamu w sztuce polskiej. Stało się tak między innymi dzięki artystom, którym poświęcona jest niniejsza wystawa i towarzyszące jej wydawnictwo'. Mariusz Hermansdorfer, Wprowadzenie w: Kondycja ludzka. Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Wrocław 2000