TIKKUN

Muzyka chasydzka na 20 instrumentów Fotografie

długi żydowski wieczór z: Judith Bows - concertina, banjo Stefan Puchalski - skrzypce, tuba Dorothea Hegeduess - klarnet Bogusław Hegeduess - gitara, skrzypce Alicja Hałas - bębny, gordon Jacek Hałas - akordeon, lira korbowa Ewa Wasilewska - skrzypce Robert Wasilewski - cymbały, altówka Michał Żak - klarnet, flety Maciek Filipczuk - skrzypce Tadeusz Rolke - fotografie Dariusz Błaszczyk - prezentacje multimedialne

TIKKUN to słowo zaczerpnięte z mistyki żydowskiej, oznaczające naprawę świata, dążenie do przywrócenia porządku i harmonii, działanie na rzecz zbawienia.

Dziś zamierzamy kontynuować nasze osobiste i muzyczne spotkania z kulturą żydowską – w Polsce. Sprzyja temu przyjazd naszych przyjaciół, żydowskich muzyków: Stefana Puchalskiego i Judith Bows z USA oraz twórcza współpraca z Dorotheą i Bogusławem Hegeduess (duet Ruach), grającymi od wielu lat w Polsce muzykę klezmerską.

Słowo klezmer wywodzące się z hebrajskich słów - kley (naczynie) i zemer (pieśń), znaczy tyle co naczynie, przekaźnik dźwięku, bądź w przenośni śpiewający instrument. Tak też widzimy swoją obecność w tym projekcie. Historia muzyki klezmerskiej to w pewnym sensie muzyczna ścieżka dźwiękowa dziejów Żydów aszkenazyjskich. Przebudzona do życia nad brzegami Renu, rozwijana w Europie Środkowo-Wschodniej, nasiąkała elementami polskimi, ukraińskimi, rumuńskimi, rosyjskimi, węgierskimi, kulturą miejsc żydowskiej diaspory.

Powołujemy więc grupę klezmerów, by wspólnie odbyć podroż do kilku miejsc, zaśpiewać na rozstajach dróg, by pokazać fotografie Tu byliśmy Tadeusza Rolke i w ich otoczeniu grać muzykę Żydów, muzykę Chasydów, która współtworzyła niegdyś polski krajobraz kulturowy.

W czasie naszych muzycznych spotkań chcemy przybliżać wątki muzyczne, które tworzyły wspólny mianownik dla tradycji europejskich i kultury żydowskiej, pozwalając na spotkanie na płaszczyźnie ludzkiej, społecznej, kulturowej i wzajemne ich wzbogacanie się.

Nasze działania maja wykraczać poza ramy koncertu, chcemy powoływać wydarzenia pozbawione ścisłej struktury i widowiskowego charakteru, ale otwarte na energię miejsc i ludzi, wspólną wrażliwość, wzajemność, współbrzmienie, indywidualność, osobiste impresje, muzyczne improwizacje. Ideą naszą jest świętować w skupieniu, przywracać harmonię, czynić Tikkun.

Inicjatywa przygotowania cyklu koncertów pod nazwą Tikkun zrodziła się po obejrzeniu przez Jacka Hałasa, wystawy fotograficznej Tadeusza Rolke – Tu byliśmy przedstawiającej miejsca związane niegdyś z ruchem chasydzkim w Polsce.

Zdjęcia, na których pozornie nie ma nic interesującego: ot, chwiejący się ganek, ściana, ślad po domu – ale pod tynkiem, albo za najbliższym rogiem - w powietrzu - wyryty świetlisty ślad, może dźwięk, który wciąż delikatnie wibruje. Tu byliśmy to nie lament po umarłych, raczej świadczenie obecności – tu byliśmy, nasze ścieżki pozostaną tu zawsze, zostawiliśmy znaki – jeżeli potrafisz je odczytać – spotkamy się.

Wystawa miała miejsce we francuskim miasteczku Die, podczas festiwalu Est- Ouest 2003 poświęconego polskiej kulturze i sztuce, gdzie gościła również grupa muzyczna Lautari. Wystawa, świetnie wyeksponowana w starej, okrągłej kaplicy za miastem, zainspirowała muzyków Lautari do wyrażenia swoich odczuć i emocji wobec ludzi i miejsc obecnych na fotografiach. Zaimprowizowany nocny, wielogodzinny koncert, w którym skumulowały się nasze dotychczasowe doświadczenia związane z muzyką żydowską, przerodził się w koncert modlitwę, spotkanie, święto, na które każdy coś przynosi – wino, chleb, ciekawość, zadumę, całe serce.

Autorzy projektu Tikkun: Maciej Filipczuk, Jacek Hałas.