BORYS GODUNOW
- 28 października 2007, niedziela» 19:00
- 27 października 2007, sobota» 19:00
- 26 października 2007, piątek» 19:00
- 21 października 2007, niedziela» 19:00
- 20 października 2007, sobota» 19:00
"BORYS GODUNOW" Modest Musorgski, projekt plakatu: Andrzej Pągowski
Modest Musorgski
MEGAWIDOWISKO OPERY WROCŁAWSKIEJ HALA STULECIA – WROCŁAW, PAŹDZIERNIK 2007
premiera spektaklu: 19 października 2007 r.
OPIS PROJEKTU
KOMPOZYTOR I DZIEŁO Modest Musorgski, genialny samouk, muzyczny i dramatyczny realista, uchodzi za enfant terrible muzyki rosyjskiej XIX w. Jego cała twórczość była ściśle związana z intonacjami rosyjskiej muzyki ludowej. Nowatorskie dążenia kompozytora najsilniej objawiły się w dziedzinie harmoniki, wywierając znaczny wpływ na późniejszą twórczość impresjonistów – przede wszystkim Debussy’ego. Na gruncie opery Musorgski stworzył odmienny pod wieloma względami od dotychczasowych form gatunek „ludowego dramatu muzycznego”.
„Borys Godunow” Musorgskiego to jedno z dzieł muzycznych o szczególnym
dla historii muzyki znaczeniu. Zajmuje ono miejsce wyjątkowe zarówno w całej muzyce rosyjskiej, jak też i w twórczości samego Musorgskiego. Choć
wtajemniczeni w sztukę kompozycji mogą w nim znaleźć błędy i niedociągnięcia, dzieło przedstawia niezwykle wysoką wartość pod względem muzycznym i dramatycznym. Wywarło wpływ na całą estetykę
gatunku operowego, a mimo to nie zdołało służyć za wzór samemu
kompozytorowi, bowiem próba stworzenia drugiego dzieła o podobnym
charakterze – „Chowańszczyzny” – nie została uwieńczona pełnym
powodzeniem. Kolejnym paradoksem jest fakt, że „Borys Godunow” zachowuje
tradycyjne, ulubione przez XIX-wieczną arystokrację i burżuazję formy
grand opéra, a jednocześnie spełnia postulaty najbardziej postępowych
krytyków i teoretyków sztuki ówczesnej Rosji, zwalczających ideę
„sztuki dla sztuki”, a żądających jej związania z życiem i problemami
społecznymi. Jest to więc dzieło rdzennie rosyjskie – odzwierciedla
znakomicie różnorodne prądy i kierunki nurtujące w tym okresie
inteligencję rosyjską. W oparciu o poemat Puszkina Musorgski stworzył 7 scen operowych malujących wyraziście tragedię rosyjskiego ludu oraz polityczną anarchię, a na tym tle – osobisty dramat cara Borysa. Pod względem dramatycznym sceny te jednak nie bardzo się ze sobą wiązały;
główne postaci pojawiały się i znikały bezpowrotnie, ze szkodą dla
rozwoju akcji. Poza tym w całej operze znajdowała się tylko jedna i to uboczna rola kobieca. Dodając do tego muzyczne nowatorstwo i dość
„rewolucyjny” miejscami charakter libretta, nietrudno zrozumieć, że opera Musorgskiego wydała się władzom Carskiej Opery w Petersburgu nadto
„nietypowa” i że w 1871 r. została odrzucona. Kompozytor jednak nie zraził się i w ciągu dwóch lat opracował nową redakcję „Borysa
Godunowa”. Podzielił go na 4 akty z prologiem, dodał 2 pełne sceny
ukazujące fałszywego Dymitra na polskim dworze wojewody Mniszcha, ponadto
wprowadził szereg istotnych zmian. W nowej wersji „Borys Godunow” został
wystawiony w Teatrze Maryjskim, przynosząc kompozytorowi ogromny sukces.
Jednak najbliżsi przyjaciele Musorgskiego z Potężnej Gromadki nie mogli mu
darować licznych „nieprawidłowości” muzycznych, surowości harmonii i pozornego ubóstwa instrumentacji.
Najbardziej raziło to Nikołaja Rimskiego-Korsakowa, mistrza orkiestracji i techniki kompozytorskiej, który chcąc przysłużyć się dziełu zmarłego przyjaciela, w latach 90 XIX w. sporządził kompletnie nową wersję całej opery, korygując i retuszując cały szereg momentów, jego zadaniem wyraźnie słabych czy błędnych. Opracował nową instrumentację i dokonał radykalnych skrótów. Krytykowany za swoje interwencje stworzył w latach 1906-1908 nową wersję, rozszerzoną o uroczystą muzykę koronacyjną i poloneza. Te wstawki są charakterystyczne dla stylu opracowania Rimskiego- Korsakowa. Dramat muzyczny Musorgskiego nabrał charakteru wielkiej opery romantycznej, który wyraźnie wzmocniła barwna, jasna instrumentacja, udoskonalenia i uproszczenia harmonii i rytmu oraz podział na akty i sceny. Podczas paryskiej premiery w 1908 r. Fiodor Szalapin, jeden z najwybitniejszych śpiewaków (bas) przełomu XIX i XX wieku, przyczynił się do światowego sukcesu opery w opracowaniu Rimskiego-Korsakowa. Wrocławska inscenizacja oparta będzie właśnie na tej wersji.
REŻYSER I DZIEŁO YURI ALEXANDROV – SŁOWO OD REŻYSERA
WIELKA SMUTA
Wrocławski „Borys” – to próba ujęcia całej historii rosyjskiego
caryzmu na przestrzeni czterech wieków – od początku władania Domu
Romanowych do naszych czasów, pokazująca jak dużo wspólnego jest w rozwoju
ludzkości. Sedno spektaklu nie leży w tym, czy Borys uczestniczył w fizycznym usunięciu carskiego potomka, ale w tym, że w losie każdego
władcy narodowa plotka będzie szukać i znajdować swojego „zabitego
carewicza” i będzie odpowiadać na ucisk swoją obcością wobec władzy,
cyniczną obojętnością wobec zła i dobra, zmieniającą się w bezsensowną wesołość i straszne święto, od którego zaczyna się spektakl i którym się kończy w scenie pod Kromami.
Główny obraz spektaklu to skomplikowane przeplatanie się szyn kolejowych, szpecących ziemię. To ślepy zaułek. To drogi, po których porusza się historia ludzkości. Masy ludowe istnieją w tej zamkniętej przestrzeni rodząc carów, prawowitych i samozwańczych i niemal się nie zmieniają wraz z upływem czasu. Obok przesuwają się wagony pociągów – maleńki wagonik z ciałem zabitego carewicza, od czasu do czasu przenikając przestrzeń sceny przesuwa się brudny, ciasny wagon ogrzewanym piecykiem (scena w kielii) czy platforma dla więźniów (scena z Wasilija Błażennego ).
To wieczny ruch – od Borysa Godunowa do Mikołaja II i Putina. Zmieniają się władcy, ale nie zmienia się ludzkość, bo naród to wyjątkowa, stała wielkość. Scena będzie również dworcem kolejowy, który jednoczy wszystkich, i Rosjan i Polaków. Wszyscy jesteśmy na dworcu, bo dworzec to przede wszystkim zmienność, nieśmiała nadzieja na przemiany – te oczekiwane i te wzbudzające lęk.
Biorąc pod uwagę skalę i niezwykły zasięg przestrzeni teatru (Hala Stulecia), twórcy tego spektaklu pragną poszerzyć znaczeniowe ramy utworu, w pierwszej kolejności rozpatrując go jako dramat Rusi, w której odbijają się problemy, o których, mam nadzieję, rozmyśla się również w Polsce. Z tego powodu wybrano rzadko wykorzystywaną drugą redakcję tekstu, w której zawarty jest polski akt i sławne Kromy – scena bezsensownego i ostrego buntu – święta kończącego spektakl wiecznym pytaniem: co dalej?
W reżyserii Yurija Alexandrova „Borys Godunow”, który w historii gatunku stanowi dzieło przełomowe, zarówno jeżeli chodzi o treść libretta, temat jak i formę muzyczną, staje się uniwersalnym dramatem władzy. Niemal jak w antycznej tragedii sam fakt jej zdobywania, sprawowania i konieczność jej utrzymania uruchamia mechanizm destrukcji, niszczący samego tyrana i będący przekleństwem podległego mu narodu. Za sprawą niezłomnej i nieuleczalnej natury ludzkiej mechanizm władzy staje się cykliczny, koniec jednej tyranii staje się początkiem następnej i koło historii toczy się znów po tym samym zamkniętym torze. W historii panowania Borysa Godunowa można odnaleźć obraz sprawowania rządów przez władców wszystkich epok, generacji i krain – staje się ona przypowieścią o jednym z największych problemów ludzkości: wspólnej tragedii rządzących i rządzonych.
Reżyser spektaklu, Yuri Alexandrov, wraz ze scenografem Pawłem Dobrzyckim zamierzają wykorzystać architekturę Hali Stulecia jako naturalną scenerię spektaklu.
REALIZATORZY I WYKONAWCY
W megawidowisku weźmie udział łącznie ok. 200 artystów.
KIEROWNICTWO MUZYCZNE – prof. Ewa Michnik, dyrektor naczelny i muzyczny Opery Wrocławskiej, posiada bardzo wysokie kwalifikacje muzyczne w realizacji megaprodukcji operowych, to wybitny dyrygent występujący ze znakomitymi zespołami na najbardziej liczących się scenach operowych Europy i świata. Wszystkie dotychczasowe megawidowiska Opery Wrocławskiej przygotowane w warstwie muzycznej według jej koncepcji artystycznej były bardzo wysoko oceniane przez międzynarodowe grono krytyków muzycznych.
REŻYSERIA – Yuri Alexandrov. To jeden z najwybitniejszych rosyjskich reżyserów teatralnych, któremu przypisuje się miano innowatora opery. Od prawie 30 lat związany jest z Teatrem Maryjskim w St. Petersburgu. W 1987 r. reżyser założył Chamber Music Theatre, początkowo pomyślany jako kreatywne „laboratorium” operowe, które z czasem rozwinęło się w profesjonalną Scenę Operową St. Petersburga, znaną w Rosji i za granicą. Za swoją twórczość reżyser został uhonorowany najważniejszymi nagrodami teatralnymi w Rosji. Inscenizacje Alexandrova cechuje naturalność, różnorodność i odwaga inscenizatorska. Śmiało adaptuje, analizuje i eksperymentuje z klasycznymi tekstami operowymi. Dzięki unikalnej estetyce i oryginalnym pomysłom jego sztuka wyznacza nowe kierunki w reżyserii scenicznej. Pomysły inscenizacyjne Alexandrova są intrygujące, przepełnione alegorią i metafizyką. Jedną z głównych dewiz artysty jest metafora, wyrażająca jego wewnętrzny, głęboko duchowy, filozoficzny i poetycki świat. Spektakle w reżyserii Yurija Alexandrova każdorazowo wywołują poruszenie wśród odbiorców i krytyki, urastając do rangi wydarzeń artystycznych, odnotowywanych przez wszystkie media. Yuri Alexandrov wystawił ponad dwieście produkcji operowych na rosyjskich i światowych scenach operowych. Były to m.in. „Opowieści Hoffmanna” Offenbacha (Mińsk), „Rigoletto” i „Aida” Verdiego, „Kniaź Igor” Borodina, „Uprowadzenie z Seraju” Mozarta i „Trubadur” Verdiego (Cheboksary), „Adrienne Lecouvreur” Cilea (Chisinau), „Magdalena” Prokofiewa, „Napój miłosny” Donizettiego (Samara), „Traviata” Verdiego, „Eugeniusz Onegin” Czajkowskiego (Kazachstan), „Napój miłosny” Donizettiego (Ryga), „Chowańszczyzna” Musorgskiego (Moskwa, Teatr Balszoj), „Don Giovanni” Mozarta (Wilno), „Kniaź Igor” Borodina, „Eugenisz Onegin” Czajkowskiego (Turcja), „Eugenisz Onegin” Czajkowskiego, „Don Giovanni” Mozarta (Włochy) i „Dama pikowa” Czajkowskiego (USA). Jednym z ostatnich spektakli wyreżyserowanych przez Alexandrova jest „Turandot” Pucciniego, zrealizowany w czerwcu 2003 w Weronie. Było to wydarzenie bez precedensu; po raz pierwszy w historii teatr w Weronie zaprosił rosyjskiego reżysera na scenę klasycznej opery włoskiej. W marcu 2006 r. w Metropolitan Opera z entuzjazmem została przyjęta „Mazepa” Czajkowskiego w doskonałej inscenizacji Alexandrova.
SCENOGRAFIA – Paweł Dobrzycki
KOSTIUMY– Małgorzata Słoniowska
PRZYGOTOWANIE CHÓRU – Małgorzata Orawska
CHOREOGRAFIA – Bożena Klimczak
SOLIŚCI (40 osób) – gwiazdy polskich i europejskich scen operowych.
ORKIESTRA (85 muzyków), CHÓR (200 osób) i BALET (30 osób) Opery Wrocławskiej, muzycy dysponujący bardzo wysokimi kwalifikacjami muzycznymi, występujący na najbardziej liczących się scenach muzycznych Europy, mający na koncie udział w licznych inscenizacjach operowych i megaprodukcjach, a także regularnie uczestniczący w fonograficznych nagraniach dzieł operowych.
PROJEKT PLAKATU – Andrzej Pągowski, jeden z najwybitniejszych plakacistów polskich. Artysta zaprojektował plakat do spektaklu premierowego Opery Wrocławskiej już po raz trzeci; poprzednie realizacje dla wrocławskiego teatru plakaty do premiery „Straszny dwór” (1983) oraz „Halka” (2005).
Tribute to Abba
3 stycznia 2024 - 20:00 | KUP-BILET | 100zł
Sala Koncertowa Radia Wrocław
al. Karkonoska 10 Wrocław
256 246teatr
Nic nie gra
30 grudnia 2023 - 19:00 | KUP-BILETjest więcej terminów
Wrocławski Teatr Komedia
Plac Teatralny 4, Wrocław Wrocław
6 633teatr
Czego nie widać
30 grudnia 2023 - 19:00 | KUP-BILETjest więcej terminów
Teatr Polski
nie podano Wrocław
11 990teatr
Sylwestrowe show operetkowo-musicalowe z największymi przebojami z całego świata
30 grudnia 2023 - 17:00 | KUP-BILET | 120zł 20:00 | KUP-BILET | 120zł
Sala Teatralna NOT
Piłsudskiego 74 Wrocław
23 211teatr
Wyskubki
30 grudnia 2023 - 19:00 | KUP-BILETjest więcej terminów
Wrocławski Teatr Współczesny im. Edmunda Wiercińskiego
ul. Rzeźnicza 12 50-132 Wrocław Wrocław
11 325teatr
Ożenić się nie mogę
30 grudnia 2023 - 19:00 | KUP-BILETjest więcej terminów
Teatr Polski
nie podano Wrocław
10 663teatr
Ryba Piła - Komedia improwizowana na procentach
29 grudnia 2023 - 20:00
WędrówkiPub
Podwale 37/38 Wrocław
10 818teatr
Winter Songs of Frank Sinatra
28 grudnia 2023 - 19:00 | KUP-BILET | 129złjest więcej terminów
Sala Koncertowa Radia Wrocław
al. Karkonoska 10 Wrocław
187 182teatr
The best of 2023!
27 grudnia 2023 - 20:00
Vertigo Jazz Club & Restaurant
Oławska 13 Wrocław
14 320teatr
Najzabawniejsza komedia na świecie w gwiazdorskiej obsadzie
27 grudnia 2023 - 17:00jest więcej terminów
Sala Koncertowa Radia Wrocław
al. Karkonoska 10 Wrocław
258 198teatr
Kup bilet na koncert i podaruj bliskim najlepszy prezent na święta!
26 grudnia 2023 - 20:00jest więcej terminów
Klasztor Dominikanów - Stary Refektarz
Plac Dominikański 2 Wrocławjest więcej miejsc
745 738teatr
Koncert świąteczny
26 grudnia 2023 - 19:00
Klubokawiarnia Mleczarnia
ul. Włodkowica 5 Wrocław
69 432teatr
ALICE amazing circus show
22 grudnia 2023 - 16:30
Sala Koncertowa Radia Wrocław
al. Karkonoska 10 Wrocław
38 333teatr
Krzysztof Cugowski z Zespołem Mistrzów - Moje Najważniejsze
22 grudnia 2023 - 19:00jest więcej terminów
Narodowe Forum Muzyki
plac Wolności 1 Wrocławjest więcej miejsc
703 224teatr
"Diatryby'
20 grudnia 2023 - 20:00jest więcej terminów
WędrówkiPub
ul. Podwale 37/38 Wrocław
58 038teatr
Jutro przypłynie królowa
20 grudnia 2023 - 19:00jest więcej terminów
Wrocławski Teatr Współczesny im. Marii i Edmunda Wiercińskich - Scena na Strychu
Rzeźnicza 12 Wrocław
22 821teatr
Spektakl UV "W pracowni Ambrożego Kleksa"
20 grudnia 2023 - 10:00/17jest więcej terminów
Sala Teatralna NOT
Piłsudskiego 74 Wrocław
275 553teatr