Poczta Powstania Warszawskiego

Poczta Powstania Warszawskiego
- od: 10 marca 2008, poniedziałekdo: 21 marca 2008, piątek
Na fali zainteresowania pocztą Powstania Warszawskiego w związku z zakupem przez Muzeum Powstania Warszawskiego kolekcji powstańczej korespondencji na aukcji w Dusseldorfie Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu zorganizowało wystawę prezentującą własne zbiory dotyczące tego tematu.
Na wystawie znalazło się 25 całostek (listów i kartek) z różnymi stemplami, które zostały zakupione do zbiorów muzealnych 1947 r. od A Roszkowskiego. Zaprezentowano także znaczki powstańcze, w tym przedruki na znaczkach niemieckich terenów Generalnej Guberni, które nie weszły do obiegu ze względu na wygląd przedruku przypominający ostemplowanie (zakup od A. Myślickiego w 1982 r.) i te, które były w użyciu z przedrukiem w formie orła w koronie i napisem POCZTA POWSTAŃCZA W-WA, SIERPIEŃ 1944 (dar R. Banacha z 1948 r.).
Rarytasami tej części są dwa arkusze znaczków dla Poczty Polowej AK. Pierwszy z nich zachowany w dużym fragmencie (30 sztuk z 55) z I wydania definitywnego z 3 sierpnia 1944 r. w kolorze brunatnoczarnym z numerem arkusza „220”, zakupiony został w 1948 r. od T. Gryżewskiego. Drugi, zachowany w całości (45 sztuk) z II wydania definitywnego września 1944 r. nigdy nie wprowadzony do obiegu, zakupiony został przez muzeum w 1950 r. od S. Karpińskiego.
W zbiorze znajdują się też cztery znaczki – fałszerstwa I wydania definitywnego, po-darowane w 1946 r. przez W. Emilianowicza, które dały początek muzealnemu zbiorowi filatelistyki powstańczej, przez kolejne lata uzupełnianej przez darowizny, a przede wszystkim zakupy. Zakupione zostały również (od T. Gryżewskiego w 1948 r.) prezentowane na wysta-wie dwie odbitki fotolitograficzne w powiększeniu znaczka II wydania definitywnego kolorze czarnym i czerwonym, pochodzące z późniejszego okresu (1945 r.?) zaliczane do nowodruków czy variów.
Część filatelistyczną uzupełniają dwie oryginalne skrzynki pocztowe z 1944 r.: metalowa poczty powstańczej i drewniana poczty polowej, fotografie T. Bukowskiego oraz pięć obrazów o tematyce powstańczej. Dwa z nich to oleje M. Wątorskiego z 1948 r. upamiętnia-jące dwa ważne wydarzenia z Powstania: zdobycie PAST-y i zdobycie Poczty Głównej. Gmach PAST-y (Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej) w Warszawie przy ul. Zielnej 37 w czasie powstania stanowił silny punkt oporu Niemców. Został zdobyty przez powstańców 20 sierpnia 1944 r., a wydarzenie to było jednym z największych sukcesów militarnych powstania warszawskiego. Zdobycie budynku Poczty przy Placu Napoleona 8 (obecnie Plac Powstańców Warszawy), umożliwiło powstańcom utworzenie w nim siedziby Głównej Poczty Polowej AK, w której pozostali do końca powstania.
Trzy pozostałe obrazy to akwarele A. Sucharka z 195 r. ukazujące te budynki po za-kończeniu działań wojennych, a więc „Ruiny PAST-y” i „Ruiny Poczty Głównej” w dwóch ujęciach.
Katarzyna Rosiak
W Powstaniu Warszawskim funkcjonowały dwie poczty: poczta harcerska i poczta polowa Armii Krajowej. Pierwszą i lepiej zorganizowaną była poczta harcerska, która rozpoczęła swoją działalność już w pierwszych dniach sierpnia 1944 roku. Kierowana przez por. harcmistrza Przemysława Góreckiego, zajmowała się przesyłaniem korespondencji wojskowej i cywilnej. Na terenie objętym postaniem, w miejscach łatwo dostępnych dla ludności cywilnej oraz w pobliżu kwater powstańców i komend wojskowych, rozmieszczono skrzynki pocztowe z instrukcją dla użytkowników. W myśl tej instrukcji nadawane listy powinny być otwarte i zawierać czytelnie napisany tekst w języku polskim złożony najwyżej z 25 słów.
Listonoszami byli kilkunastoletni harcerze „Zawiszowcy”, którzy opróżniali skrzynki i przenosili przesyłki do dzielnicowych urzędów pocztowych. Listy, po odciśnięciu na nich stempla poczty harcerskiej, trafiały do cenzorów – osób dorosłych (wojskowych lub instruktorów harcerskich). Przeglądali oni korespondencję i zamazywali czarnym tuszem informacje mogące stać się niebezpiecznymi dla powstańców przypadku przejęcia przesyłek przez wroga. Zakwestionowane listy niszczono, a pozostałą korespondencję oznaczano stemplem z napisem „Cenzura Harcerska” i przekazywano do sortowni. Stąd ponownie trafiały do rąk „małych listonoszy”, którzy pod gradem niemieckich kul dostarczali je adresatom oczekującym z niepokojem wieści od swoich bliskich.
Poczta harcerska nie wprowadziła do użytku znaczków pocztowych. Wszystkie przesyłki były zwolnione od opłat. Do nadawców zwrócono się jedynie z apelem o składanie darów dla rannych powstańców.
- sierpnia pocztę harcerską połączono z pocztą polowa Armii Krajowej. Powstała Główna Poczta Polowa pod kierownictwem dotychczasowego komendanta poczty harcerskiej – Przemysława Góreckiego. Poczta była nadal bezpłatna, mimo że wprowadziła do obiegu znaczki pocztowe, tzw. bznominałowe. Stosowała stemple cenzury oraz kasowniki służące unieważnianiu znaczków. Wydawała również karty i koperty przedrukowe oraz formularze bezznaczkowe.
Poczta polowa działała do upadku powstania 2 października 1944 roku. Większość jej przesyłek uległa zniszczeniu w gruzach Warszawy. Nieliczne zachowane do dzisiaj historyczne pamiątki poczty powstańczej prezentujemy na niniejszej ekspozycji.

Poczta Powstania Warszawskiego

Poczta Powstania Warszawskiego
NASzA Przestrzeń Designu + tattoo Walk in Day
28 października 2017 - 14:00
NASzA Przestrzeń Kosmiczna
Tęczowa 3 Wrocław
7 215sztuka
Rafał Dalek - KOTY
od: 2 października 2017 do: 28 października 2017
Klub Pod Kolumnami
pl. św. Macieja 21 Wrocław
3 995sztuka
Mój Intymny Mały Świat – wystawa pracowni graficznej Konturów Kultury
27 października 2017 - 18:00
Kontury Kultury
ul. Kazimierza Jagiellończyka 10 a Wrocław
2 845sztuka
Małgorzata Kosiec „Fractures”
27 października 2017 - 19:00
Centrum Kultury ZAMEK
pl. Świętojański 1 Wrocław
7 305sztuka
MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ANIMACJI [MDA]
od: 25 października 2017 do: 27 października 2017
Galeria Entropia
Rzeźnicza 4 Wrocław
8 742sztuka
Wystawa Punkt, Linia Płaszczyzna
27 października 2017 - 13:00
Fundacja Jak Malowana
Rejtana 3 Wrocław
8 744sztuka
Oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Inne strony rękopisu Pana Tadeusza”
25 października 2017 - 16:30
Muzeum Pana Tadeusza
Kamienica Pod Złotym Słońcem, Rynek 6 Wrocław
2 795sztuka
Heban. Drążenie in tenebris
od: 12 października 2017 do: 25 października 2017
Miejska Biblioteka Publiczna we Wrocławiu Filia nr 12
ul. Piłsudskiego 105 Wrocław
3 732sztuka
Oprowadzanie kuratorskie po wystawie "Inne strony rękopisu Pana Tadeusza”
25 października 2017 - 16:30
Muzeum Pana Tadeusza
Kamienica Pod Złotym Słońcem, Rynek 6 Wrocław
8 342sztuka
"Nie ma się czego bać" - spektakl dla dzieci 22 października w WCTD!
22 października 2017 - 17:00
Wrocławskie Centrum Twórczości Dziecka
Kuźnicza 29a Wrocław
4 852teatr
WARSZTATY RODZINNE TWÓRCZY OBIEŻYŚWIAT -DODATKOWY TERMIN!
od: 24 września 2017 do: 22 października 2017
Wrocławskie Centrum Twórczości Dziecka
Kuźnicza 29a Wrocław
5 460sztuka
Zasoby rodzinne - warsztaty rodzinne w galerii Dizajn BWA Wrocław
21 października 2017 - 11:00
galeria Dizajn BWA Wrocław
Świdnicka 2-4 Wrocław
3 007sztuka
BAZARCH - targi książek o architekturze i mieście
21 października 2017 - 11:00
Muzeum Architektury we Wrocławiu
Bernardyńska 5 Wrocław
3 170sztuka
Tożsamość w twórczości polskich artystów współczesnych - debata
20 października 2017 - 18:00
Galeria Awangarda BWA
ul. Wita Stwosza 32 Wrocław
2 925sztuka
Marcin Mierzicki CIESZ SIĘ ALBO ZDYCHAJ
od: 6 października 2017 do: 20 października 2017
Galeria Entropia
Rzeźnicza 4 Wrocław
3 714sztuka
Warsztaty z grafiki komputerowej
18 października 2017 - 18:00
Firlej
ul. Grabiszyńska 56 Wrocław
5 325sztuka
LANDSCAPE
18 października 2017 - 20:00
Galeria Sztuki Tetno
Jatki 12/13 Wrocław
6 014sztuka