Poczta Powstania Warszawskiego
Poczta Powstania Warszawskiego
- od: 10 marca 2008, poniedziałekdo: 21 marca 2008, piątek
Na fali zainteresowania pocztą Powstania Warszawskiego w związku z zakupem przez Muzeum Powstania Warszawskiego kolekcji powstańczej korespondencji na aukcji w Dusseldorfie Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu zorganizowało wystawę prezentującą własne zbiory dotyczące tego tematu.
Na wystawie znalazło się 25 całostek (listów i kartek) z różnymi stemplami, które zostały zakupione do zbiorów muzealnych 1947 r. od A Roszkowskiego. Zaprezentowano także znaczki powstańcze, w tym przedruki na znaczkach niemieckich terenów Generalnej Guberni, które nie weszły do obiegu ze względu na wygląd przedruku przypominający ostemplowanie (zakup od A. Myślickiego w 1982 r.) i te, które były w użyciu z przedrukiem w formie orła w koronie i napisem POCZTA POWSTAŃCZA W-WA, SIERPIEŃ 1944 (dar R. Banacha z 1948 r.).
Rarytasami tej części są dwa arkusze znaczków dla Poczty Polowej AK. Pierwszy z nich zachowany w dużym fragmencie (30 sztuk z 55) z I wydania definitywnego z 3 sierpnia 1944 r. w kolorze brunatnoczarnym z numerem arkusza „220”, zakupiony został w 1948 r. od T. Gryżewskiego. Drugi, zachowany w całości (45 sztuk) z II wydania definitywnego września 1944 r. nigdy nie wprowadzony do obiegu, zakupiony został przez muzeum w 1950 r. od S. Karpińskiego.
W zbiorze znajdują się też cztery znaczki – fałszerstwa I wydania definitywnego, po-darowane w 1946 r. przez W. Emilianowicza, które dały początek muzealnemu zbiorowi filatelistyki powstańczej, przez kolejne lata uzupełnianej przez darowizny, a przede wszystkim zakupy. Zakupione zostały również (od T. Gryżewskiego w 1948 r.) prezentowane na wysta-wie dwie odbitki fotolitograficzne w powiększeniu znaczka II wydania definitywnego kolorze czarnym i czerwonym, pochodzące z późniejszego okresu (1945 r.?) zaliczane do nowodruków czy variów.
Część filatelistyczną uzupełniają dwie oryginalne skrzynki pocztowe z 1944 r.: metalowa poczty powstańczej i drewniana poczty polowej, fotografie T. Bukowskiego oraz pięć obrazów o tematyce powstańczej. Dwa z nich to oleje M. Wątorskiego z 1948 r. upamiętnia-jące dwa ważne wydarzenia z Powstania: zdobycie PAST-y i zdobycie Poczty Głównej. Gmach PAST-y (Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej) w Warszawie przy ul. Zielnej 37 w czasie powstania stanowił silny punkt oporu Niemców. Został zdobyty przez powstańców 20 sierpnia 1944 r., a wydarzenie to było jednym z największych sukcesów militarnych powstania warszawskiego. Zdobycie budynku Poczty przy Placu Napoleona 8 (obecnie Plac Powstańców Warszawy), umożliwiło powstańcom utworzenie w nim siedziby Głównej Poczty Polowej AK, w której pozostali do końca powstania.
Trzy pozostałe obrazy to akwarele A. Sucharka z 195 r. ukazujące te budynki po za-kończeniu działań wojennych, a więc „Ruiny PAST-y” i „Ruiny Poczty Głównej” w dwóch ujęciach.
Katarzyna Rosiak
W Powstaniu Warszawskim funkcjonowały dwie poczty: poczta harcerska i poczta polowa Armii Krajowej. Pierwszą i lepiej zorganizowaną była poczta harcerska, która rozpoczęła swoją działalność już w pierwszych dniach sierpnia 1944 roku. Kierowana przez por. harcmistrza Przemysława Góreckiego, zajmowała się przesyłaniem korespondencji wojskowej i cywilnej. Na terenie objętym postaniem, w miejscach łatwo dostępnych dla ludności cywilnej oraz w pobliżu kwater powstańców i komend wojskowych, rozmieszczono skrzynki pocztowe z instrukcją dla użytkowników. W myśl tej instrukcji nadawane listy powinny być otwarte i zawierać czytelnie napisany tekst w języku polskim złożony najwyżej z 25 słów.
Listonoszami byli kilkunastoletni harcerze „Zawiszowcy”, którzy opróżniali skrzynki i przenosili przesyłki do dzielnicowych urzędów pocztowych. Listy, po odciśnięciu na nich stempla poczty harcerskiej, trafiały do cenzorów – osób dorosłych (wojskowych lub instruktorów harcerskich). Przeglądali oni korespondencję i zamazywali czarnym tuszem informacje mogące stać się niebezpiecznymi dla powstańców przypadku przejęcia przesyłek przez wroga. Zakwestionowane listy niszczono, a pozostałą korespondencję oznaczano stemplem z napisem „Cenzura Harcerska” i przekazywano do sortowni. Stąd ponownie trafiały do rąk „małych listonoszy”, którzy pod gradem niemieckich kul dostarczali je adresatom oczekującym z niepokojem wieści od swoich bliskich.
Poczta harcerska nie wprowadziła do użytku znaczków pocztowych. Wszystkie przesyłki były zwolnione od opłat. Do nadawców zwrócono się jedynie z apelem o składanie darów dla rannych powstańców.
- sierpnia pocztę harcerską połączono z pocztą polowa Armii Krajowej. Powstała Główna Poczta Polowa pod kierownictwem dotychczasowego komendanta poczty harcerskiej – Przemysława Góreckiego. Poczta była nadal bezpłatna, mimo że wprowadziła do obiegu znaczki pocztowe, tzw. bznominałowe. Stosowała stemple cenzury oraz kasowniki służące unieważnianiu znaczków. Wydawała również karty i koperty przedrukowe oraz formularze bezznaczkowe.
Poczta polowa działała do upadku powstania 2 października 1944 roku. Większość jej przesyłek uległa zniszczeniu w gruzach Warszawy. Nieliczne zachowane do dzisiaj historyczne pamiątki poczty powstańczej prezentujemy na niniejszej ekspozycji.
Poczta Powstania Warszawskiego
Poczta Powstania Warszawskiego
Żyjnia i wystawa 5!
od: 4 maja 2019 do: 31 grudnia 2019
galeria Dizajn BWA Wrocław
Świdnicka 2-4 Wrocław
27 178sztuka
Obrazośnienie – wystawa interaktywna
od: 16 lutego 2019 do: 30 grudnia 2019
Muzeum Współczesne Wrocław
PL. STRZEGOMSKI 2A Wrocław
26 377sztuka
ODWOŁANE / Oprowadzanie w j. angielskim po wystawie „Polska gościnność”
29 grudnia 2019 - 15:00
Muzeum Współczesne Wrocław
PL. STRZEGOMSKI 2A Wrocław
13 560sztuka
Lidia Kupczyńska - Jankowiak, Zmienność formy
od: 6 grudnia 2019 do: 29 grudnia 2019
Galeria NEON Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu
Traugutta 19 Wrocław
16 043sztuka
Graficzny Kiermasz Świąteczny
22 grudnia 2019 - 12:00, 18:00jest więcej terminów
Akademia Sztuk Pieknych
ul. Plac Polski 3/4 Wrocław
19 455sztuka
LAS W SŁOIKU
21 grudnia 2019 - 12:00
Centrum Rozwoju Zawodowego Krzywy Komin
Dubois 33/35A Wrocław
10 284sztuka
ZAPLĄTANE! ZIMOWE WARSZTATY WYPLATANIA MAKRAMY - LAMPIONY
21 grudnia 2019 - 12:00
Centrum Rozwoju Zawodowego Krzywy Komin
Dubois 33/35A Wrocław
10 139sztuka
Wystawa obrazów Marii Kociumbas
od: 21 listopada 2019 do: 20 grudnia 2019
Klub Pod Kolumnami
pl. Św. Macieja 21 Wrocław
13 238sztuka
wystawa Mateusz Dworski/ MIRAŻE
od: 19 grudnia 2019 do: 15 stycznia 2020 jest więcej terminów
Galeria Miejska we Wrocławiu
Kiełbaśnicz 28 Wrocław
15 515sztuka
Joga Sztuki #7 w galerii Studio BWA Wrocław
19 grudnia 2019 - 18:00
Studio BWA
ul. Ruska 46a Wrocław
10 751sztuka
Wieczór poetycki z Gabrielem Leonardem Kamińskim
19 grudnia 2019 - 18:00
Klub Muzyki i Literatury
Pl. Kościuszki 10 Wrocław
18 029literatura
Kinowa Poczekalnia #2: Pokaz filmu "Zgniłe uszy"
19 grudnia 2019 - 20:00
Galeria BWA Wrocław Główny
ul. Piłsudskiego 105 Wrocław
11 905sztuka
warsztaty RYSOWANIE SZKŁEM czyli FLAMEWORK STRUKTURALNY
od: 7 maja 2019 do: 19 grudnia 2019
Atelier Si, Pb… – Otwarte Pracownie Plastyczne Ognisko Kultury Plastycznej
Ruskiej 46 A/C/104 Wrocław
20 826sztuka
Oprowadzanie kuratorskie po wystawie Cała Polska
18 grudnia 2019 - 17:00
Studio BWA
ul. Ruska 46a Wrocław
19 949sztuka
HISTORIA I GEOGRAFIA BUŁGARII OCZAMI POLAKÓW WYSTAWA FOTOGRAFICZNA
18 grudnia 2019 - 18:00
Otwarte Pracownie Plastyczne - Ognisko Kultury Plastycznej im. Eugeniusza Gepperta
Ruska 46a/413,414 Wrocław
10 909sztuka
OP_Talks | Wszystko jest ciemnością - spotkanie z Hubertem Czerepokiem oraz Iwoną Dorotą Bigos
18 grudnia 2019 - 18:30
OP ENHEIM
Plac Solny 4 Wrocław
11 568sztuka
Oprowadzanie kuratorskie po wystawie Cała Polska
18 grudnia 2019 - 17:00
Galeria BWA Wrocław Główny
ul. Piłsudskiego 105 Wrocław
12 188sztuka