OD STOLTZERA DO KILARA

MUZYKA KOMPOZYTORÓW ŚLĄSKICH XV-XX WIEKU

Koncert inauguracyjny cyklu 1000 lat muzyki na Śląsku w wykoaniu Chóru i solistów Cantores Minores Wratislavienses pod dyrekcją Piotra Karpety. Słowo o muzyce wygłosi Artur Bielecki.

Z historii muzyki na Śląsku (I) Śląska kultura muzyczna przez wieki kształtowana była pod wpływem trzech sąsiednich ośrodków: polskiego, niemieckiego i czesko-morawskiego. Wzajemne przenikanie się, a w konsekwencji łączenie różnych tradycji przyczyniało się do ciągłego ubogacania powstającej na tym terenie twórczości muzycznej, zarówno ludowej, jak i profesjonalnej. Dzięki tej swoistej symbiozie kultur, bogata i wielowarstwowa tradycja tworzonej na Śląsku muzyki odznaczała się własnym, specyficznym obliczem. Główne jej cechy to wspomniane bogactwo i typowa dla terenów pogranicza różnorodność, a także umiłowanie własnej tradycji, nieustannie pielęgnowanej i rozwijanej.

Początki kształtowania śląskiej tradycji muzycznej możemy zaobserwować już w średniowiecznym chorale gregoriańskim, głównie zaś w utworach związanych z kultem św. Jadwigi – patronki Śląska. Obecne wtedy na Śląsku muzyczne tradycje i wpływy docierały z najważniejszych ośrodków kulturalnych ówczesnej Europy - Francji, Niemiec, Czech, także z terenów dzisiejszych Włoch, do czego trzeba dodać oddziaływanie różnych tradycji diecezjalnych: wrocławskiej (do XVIII w. związanej z metropolią gnieźnieńską), krakowskiej, poznańskiej, praskiej i ołomunieckiej. Wynikiem wspólnego od XVI stulecia, paralelnego rozwoju Kościoła katolickiego i ewangelickiego była nadto specyficzna dla terenów Śląska ekumenia w zakresie rozwoju kultury muzycznej.

Okresem szczególnego rozwoju muzyki śląskiej był renesans i wczesny barok, z twórczością tej miary kompozytorów, jak związany ze środowiskiem katedry wrocławskiej Thomas Stolzer (ok. 1480-1526), urodzony w Opolu Simon Madelka (zm. ok. 1599), opat cysterskiego klasztoru w Jemielnicy Johannes Nucius (1556-1620) czy działający we wrocławskim klasztorze krzyżowców Thomas Fritsch (1563-1620). Warto tu podkreślić, iż Stolzer zaliczany jest do najwybitniejszych kompozytorów europejskiej polifonii początku XVI w., Nucius zaś do najbardziej znanych muzyków zakonu cystersów w całych jego dziejach, natomiast twórczość wszystkich wymienionych postaci znana i wykonywana była nie tylko na Śląsku, ale i poza jego granicami. Remigiusz Pośpiech