Pod Zieloną Kopułą

Od Muzeum w Görlitz po Dom Kultury w Zgorzelcu

W Europa-Mieście Görlitz-Zgorzelec znajduje się jedna z najbardziej monumentalnych budowli okresu wilhelmińskiego: oddana do użytku w 1902 roku jako Górnołużycka Hala Pamięci we wschodniej części Görlitz, oficjalnie otwarta 1 czerwca 1904 roku jako Muzeum im. Cesarza Fryderyka. Podczas II wojny światowej muzeum było zamknięte. Ponownie budynek otwarto w 1948 roku jako Dom Kultury dla potrzeb teatru i kina oraz do organizacji koncertów, wystaw, imprez, konferencji i innych wydarzeń kulturalnych. W tej reprezentatywnej budowli działają wielorakie kółka artystyczne i literackie, grupy muzyczne i teatralne, zespoły taneczne, odbywają się zajęcia dla dzieci i młodzieży oraz m. in. imprezy polityczne. W niewielkiej mierze zmieniona, stała się centrum kulturalnym Zgorzelca.

Wewnątrz tej ponad stuletniej, zachowanej i prawie nietkniętej bryły architektonicznej, doszło jednak do zmian odzwierciedlających przemiany w społeczeństwie i polityce mające miejsce w XX wieku. Żadna inna budowla poprzez swój styl i użytkowanie nie symbolizuje w równej mierze wspólnej, a zarazem odrębnej historii miast Görlitz i Zgorzelca oraz Polski i Niemiec. Akt podpisanego tutaj Układu Zgorzeleckiego między NRD a PRL w roku 1950 stał się ważnym faktem w historii tegoż sąsiedztwa. Na podstawie funkcji i znaczenia Hali Pamięci można odtworzyć decydujące stulecie w życiu i kulturze siostrzanych miast - od pomnika historycznego cesarskiego patosu do centrum kultury i symbolu nowego polskiego miasta.

Na naszej wystawie przedstawiamy owe zmiany, prezentując ich ważniejsze świadectwa. Po raz pierwszy wracają niektóre z najcenniejszych zachowanych eksponatów, pochodzących z Muzeum im. Cesarza Fryderyka do ich dawnych sal wystawowych - obrazy i rzeźby, wykopaliska archeologiczne, grafiki oraz rzemiosło artystyczne. Polską natomiast historię Domu Kultury dokumentują nie tylko zdjęcia, taśmy dźwiękowe i plakaty, ale również wybitne dzieła polskiej sztuki z minionych dziesiątek lat.

Instalacje młodych artystów na temat Wyimaginowana Historia łączą przeszłość i teraźniejszość oraz pobudzają do refleksji nad przyszłością.

Wystawa ta powstała przy ścisłej współpracy Miejskiego Domu Kultury w Zgorzelcu, Muzeum Kulturalno-Historycznego w Görlitz, Muzeum Śląskiego w Görlitz oraz Biura Stolica Kultury 2010. Pionierskie to przedsięwzięcie zjednoczyło po raz pierwszy Polaków i Niemców mających jeden wspólny cel: przedstawienie historii miasta z wspólnego punktu widzenia. Fakt, iż Polska i Niemcy stały się partnerami w Unii Europejskiej, zapoczątkuje być może nowy rozdział w historii Domu Kultury.