MUZYKA DAWNA - PERSONA GRATA
- 20 marca 2004, sobota» 18:00
BAROK METAFIZYCZNY (2)
Wykonawcy: Arte dei Suonatori
Program: - John Dowland (1563-1626) Lachrimae or Seaven Teares
O programie Metafizyka... hm, jeden z bardziej tajemniczych terminów,
którego, co ciekawe, etymologia jest równie metafizyczna co i samo
znaczenie. Metafizyką nazwano mianowicie manuskrypty Arystotelesa, które nie zostały przez słynnego filozofa opatrzone tytułem, a które w porządku
chronologicznym następowały po księgach zawierających Fizykę
.
Manuskrypty te dla potrzeb naukowej dystynkcji nazwano więc: Metá ta
physiká, co z greckiego przekłada się dosłownie jako: to, co następuje po fizyce. Z kolei fizyka (greckie physikė) oznacza naturę, zaś wiele
wczesnych dzieł antycznych, w których snuto rozważania o tym wszystkim, co
współcześnie jest przedmiotem badań nauk przyrodniczych, tytułowano
najczęściej: O naturze
. Tak więc termin metafizyka
(to, co następuje
po fizyce) kryje w sobie zgrabną metaforę kierującą swoim znaczeniem nasz
umysł, wrażliwość i wyobraźnię w sferę natury czy rzeczywistości
niefizykalnej, a więc wymykającej się empirycznemu poznaniu; w przestrzeń
piątego wymiaru; w świat po drugiej stronie lustra, gdzie prawa fizyki
wywrócone są niejako na lewą stronę (Alicję w krainie czarów
napisał
matematyk!); w istnienie poza czasem oddzielone od nas niewidzialnym woalem
śmierci; w stronę nieskończonych sporów i dociekań o naturę Boga, o cel
i sens naszego istnieni. W filozofii terminem tym określa się ogólną
teorię bytu oraz mniej lub bardziej filozoficzne dywagacje o wzajemnym
stosunku ducha i materii, zjawisk fizycznych i psychicznych, o tym, co na świecie jest stałe, a co stałość swoją przejawia w ciągłych
przemianach, etc., etc. Muzyka w pewnym sensie jest najdoskonalszym medium
metafizyki, a to z tej przyczyny, że posługuje się efemerycznym i niematerialnym tworzywem – dźwiękiem. Ubiegłoroczne pierwsze spotkanie z metafizyką baroku poświęcone było utworom Henry Purcella i Jana Sebastiana
Bacha, choć, jak zapewne pamiętają obecni – w programie koncertu nie było dzieł o charakterze stricte religijnym. O metafizycznych
właściwościach utworu muzycznego nie decyduje jednak jego tematyka, ale struktura. Nuty i dźwięki nie są tu jedynie źródłem prostej
przyjemności płynącej z ich urody, ale swego rodzaju kluczem otwierającym
w słuchaczu erem kontemplacji i rozumienia. Podobnie, jak istotą katedry nie są mozaiki, witraże, ściany i sklepienia, ale przestrzeń, którą,
zamykając nad człowiekiem, w nim samym jednocześnie otwierają. Tak więc
metafizyczna muzyka jest nie tylko piękna wprost swoją zewnętrzną urodą,
ale piękna jest też dlatego, że jest w ogóle możliwa, że istnieje Myśl,
która z chaosu czyni kosmos (greckie – porządek), a którego muzycznym
spełnieniem jest matematyczna w swej istocie i krystaliczna w swej
doskonałości fuga. W takim kontekście to właśnie Sztuka fugi Bacha jest
jego metafizycznym, najgłębszym wyznaniem wiary i dlatego, przynajmniej dla
mnie, to właśnie najbardziej religijne dzieło lipskiego kantora. Był
Purcell i Bach, a dzisiaj - John Dowland, Praetorius i Samuel Scheidt, a więc
kompozytorzy, którzy urodzili się w XVI wieku i zmarli jeszcze przed narodzinami Jana Sebastiana. Są to czasy, w które nieczęsto zapuszczamy
się w naszych festiwalowych peregrynacjach. Poza tym znów Anglia i Niemcy.
Przypadek? Zapewne nie, bo choć w każdym zakątku renesansowej, a później
barokowej Europy znajdzie się kompozytor zgłębiający swoją sztuką
naturę absolutu, to jednak Anglicy i Niemcy mają najwięcej chłodnego czy lepiej – racjonalnego dystansu do świata. Rozchwiana i nieprzewidywalna
emocjonalność zabija metafizykę nie tylko w muzyce. W metafizyce
najpiękniejsza jest Myśl. (Szymon Małecki)
Orkiestra Arte dei Suonatori Orkiestra Arte dei Suonatori należy dzisiaj do czołówki polskich orkiestr grających na instrumentach dawnych i jest
wśród polskich zespołów barokowych formacją koncertującą najczęściej
i najregularniej. Dzięki systematycznej, intensywnej pracy oraz dzięki
artystycznym kontaktom z najwybitniejszymi muzykami europejskimi,
amerykańskimi i japońskimi orkiestra wypracowała swój własny,
indywidualny styl wykonawczy, charakteryzujący się pięknym brzmieniem,
żywiołową, a jednocześnie głęboką ekspresją oraz łatwością w przyswajaniu sobie różnych muzycznych stylów i idiomów estetycznych. W zgodnej opinii krytyków oraz publiczności orkiestra Arte dei Suonatori jest
jednym z najciekawszych zjawisk na europejskiej scenie muzyki dawnej ostatnich
lat. Wydane przez zespół płyty spotkały się z entuzjastycznym przyjęciem
międzynarodowej krytyki muzycznej i licznymi wyróżnieniami prasy muzycznej
(Diapason d’Or, Gramophone Editor’s Choice, Choc du Monde de la Musique,
Luister 10, 10 de Repertoire, Classics Today, Classic CD). Orkiestra Arte dei
Suonatori jest inicjatorem i głównym bohaterem festiwalu Muzyka dawna –
persona grata
oraz festiwalu Muzyka w Raju
którego pierwsza edycja miała
miejsce w sierpniu br. Za swoją działalność otrzymała Medale Młodej
Sztuki
i nominowana była do nagrody kulturalnej Pegaza
oraz Paszportu
tygodnika Polityka
. W roku 2003 brytyjski miesięcznik Gramophone uznał
płytę La Stravaganza
z koncertami Antonia Vivaldiego nagraną przez
orkiestrę Arte dei Suonatori
i brytyjską skrzypaczkę Rachel Podger
najlepszą płytą w kategorii instrumentalna muzyka barokowa
w roku 2003.
Stand-up Toruń | Rafał Rutkowski w programie "Żarty dla mas"
25 kwietnia 2024 - 19:00
OD NOWA - Nowa sala kinowo-teatralna
ul. Gagarina 37a Toruń
7 399teatr
Wielka trasa Stand-up Polska | Toruń 23.04.2024 g. 19:00
23 kwietnia 2024 - 19:00
Dwór Artusa
Rynek Staromiejski 6 Toruń
7 558teatr
artystyczni
23 kwietnia 2024 - 17:30jest więcej terminów
Dwór Artusa
Rynek Staromiejski 6 Toruń
1 582 748teatr
"Kiedyś, a dziś" - NOWY PROGRAM 2024
21 kwietnia 2024 - 17:00
Dwór Artusa
Rynek Staromiejski 6 Toruń
196 933teatr
Jak Zabłocki na mydle - spektakl komediowy
21 kwietnia 2024 - 18:00
Sala Koncertowa CKK Jordanki
ul. Aleja Solidarności 1-3 Toruń
90 264teatr
Co można zdradzić rodzinie?
20 kwietnia 2024 - 19:00jest więcej terminów
Sala Koncertowa CKK Jordanki
ul. Aleja Solidarności 1-3 Toruń
544 628teatr
Brawurowa komedia w gwiazdorskiej obsadzie mistrzów scenicznego humoru
19 kwietnia 2024 - 19:00
Aula UMK
ul. Gagarina 11 Toruń
24 816teatr
Sceny dla dorosłych, czyli sztuka Kochania
19 kwietnia 2024 - 19:00
Aula UMK
ul. Gagarina 11 Toruń
533 598teatr
II Termin
18 kwietnia 2024 - 19:00
Dwa Światy
ul. Ducha Św. 10/12 Toruń
7 047teatr