VLADIMIR BIRGUS

Photographs

termin: 12.05 - 9.06.2012

wernisaż: 12.05.2012, godz. 19.00

*kurator: Magdalena Świątczak
*

Vladimir Birgus, fotograf, kurator wielu wystaw, historyk fotografii i kierownik Instytutu Tworczej Fotografii Uniwersytetu Śląskiego w Opawie, dowodzi, że sztuka fotografowania jest dla niego wciąż przygodą i ewolucją. Na wystawie w Białymstoku możemy zobaczyć także jego wcześniejsze prace, przedstawiające ludzi w środowisku wielkich miejskich aglomeracji. Obok nich znajdziemy nowsze zdjęcia statycznych detali, na ktorych człowiek obecny jest pośrednio, oraz premierowy pokaz niewystawianych dotychczas prac z cyklu Fauna. Przy uważnym oglądzie prezentowanych fotografii ewolucja języka obrazow Birgusa jest dość czytelna. Zdjęcie biegnących psow - w rzeczywistości wypreparowanych modeli, sfotografowanych na tle olbrzymiej dioramy w muzeum przyrodniczym - jest zasadniczo rożne od cyklu Coś niewypowiedzianego, realizowanego od lat 70. Odczuwa się w nim więcej spokoju. Pełen iluzji obraz, podobnie jak zdjęcia nowych światow, powstałych poprzez przenikanie się rożnych planow (ujęcie z olbrzymim akwarium), fotografie wypchanych zwierząt, obok ktorych biegają inne, być może wypreparowane eksponaty (niewykluczone, że jednak żywe), zielono brązowa przestrzeń, w ktorej osamotniony pies występuje z postaciami, oddzielonymi od siebie ścianą, zachęcają widza do zastanowienia się nad tym, co w naszym otoczeniu jest jeszcze prawdziwe, jakie tajemnice są nadal niepoznane i pozostają niewidoczne. We wcześniejszych pracach Birgusa często pojawiał się motyw konfrontacji świata ludzi i zwierząt. Przy odbiorze fotografii z cyklu Fauna wskazana jest jednak szczegolna uwaga, a nawet podejrzliwość. Albo dosłownie rozszyfrowujemy obrazy, analitycznie rozkładamy je na elementy proste i definiujemy zgodnie z powszechnie przyjętym kodem, albo oglądamy je po swojemu, absolutnie subiektywnie, przez pryzmat własnych doświadczeń i według osobistych skojarzeń. Fotografie te dają bardzo szerokie pole do interpretacji, autor do niczego nas nie skłania, nie daje klucza. Jeszcze bardziej niż we wcześniejszych pracach Birgusa widać tu jego wizualne wyrafinowanie. Wchodząca w skład cyklu Fauna fotografia dziecka i kobiety trzymającej inne dziecko na rękach (tak jakby chroniła je przed patrzeniem na okrutny świat - mężczyznę oprawiającego zastrzeloną sarnę), najmocniej nawiązuje do cyklu Coś niewypowiedzianego, tworzącego drugą część wystawy. Jeśli zechcemy porownać najnowszą wystawę Birgusa ze starszymi (na przykład wystawą retrospektywną, prezentowaną w Domu Sztuki w Bratysławie w roku 2009), znajdziemy tylko kilka podobnych ujęć. To na przykład depresyjna fotografia osamotnionej sprzedawczyni w jednym z wiedeńskich supermarketow, czy zdjęcie nagiego mężczyzny na ruchliwej ulicy Barcelony, wyalienowanego z otaczającego go tłumu, albo nierealny obraz z Sydney - pływakow w błękitnym basenie z olbrzymim statkiem w tle. Do zaprezentowanych na wystawie prac włączono wiele nowych zdjęć, całkowicie odmiennych niż te z wcześniejszego etapu, skupionych na detalach wnętrz, wyrafinowanych kompozycyjnie, barwą wzmacniających symbolikę i niepewność co do tego, czy obrazy pokazują prawdziwy, czy też sztuczny świat. Warto wspomnieć tu na przykład fotografię przedstawiającą fragment pokoju dziennego z rozświetlonym oknem, czy zdjęcie puszki wyrzuconej na betonowy chodnik zalanej nierealnymi kolorami. Podobną melancholię, smutek, nadrealizm zobaczymy rownież w pracach konfrontujących ludzi i ich otoczenie, rożnych koegzystujących wspołcześnie historiach naświetlonych w ułamku sekundy. Odczucia z miejsc przelewają się w barwy. Specyficzne ujęcia pozwalają doszukiwać się inspiracji obrazami Edwarda Hoppera, Kamila Lhotaka czy Erica Fischla. Zdjęcia Birgusa na pierwszy rzut oka wydają się mowić o rzeczach błahych, wręcz banalnych odbywających się w najdziwniejszych miejscach naszej planety, ale po bliższej analizie zauważamy, że dotyczą spraw niezwykle istotnych - globalizacji, osamotnienia, życia w ciągłym pośpiechu, kontrastu między marzeniami a rzeczywistością. Pokazują, że nasz wewnętrzny ład bierze się z najprzerożniejszych napięć, ktore nosimy w naszych duszach. W swoich wcześniejszych pracach Birgus mocno eksponował przenikliwą czerwień i żołć, odnajdywane w miejskich przestrzeniach, w ktorych spotykał osamotnionych ludzi pośrod tłumu. W Centrum im. Ludwika Zamenhofa możemy natomiast zobaczyć wyciszenie aktorow prezentowanych opowieści. Dawniej zwarte kadry otwierają się teraz w szersze plany, budowana światłem atmosfera wzmacnia całość kompozycji. W niektorych przypadkach moglibyśmy wręcz podejrzewać autora o tak łatwo dziś osiągalne manipulowanie obrazem. Jednak nazywając nowe prace Birgusa „wizualnie wyrafinowanymi", podkreślając ich odmienność, należy mimo to rozumieć je jako kolejny etap cyklu Coś niewypowiedzianego. Filozofia fotografowania pozostaje ta sama. Autor prac konsekwentnie pokazuje nam „rzeczywistość niezmanipulowaną", bez ingerencji fotografującego, ktorego jedynym zadaniem jest naciśnięcie migawki w najbardziej właściwym momencie. [Vaclav Podestat]

Vladimir Birgus (ur. 1954), fotograf i historyk fotografii. Jest profesorem i kierownikiem Instytutu Fotografii Tworczej, Uniwersytetu Śląskiego w Opawie w Czechach. Autor i wspołautor trzydziestu książek, w tym: Tschechoslowakische Fotografie der Gegenwart (Kolonia i Heidelberg, 1990), Czech Photographic Avant-Garde 1918-48 (Praga, Stuttgart 1999, Cambridge, Massachusetts i Londyn 2003), Fotograf František Drtikol (Praga, 2000), Jaroslav Rossler _- Czech Avant-Garde Photographer_ (Cambridge, Massachusetts i Londyn 2003), Eugen Wiškovský (Prague, 2005), Czech Photography of the 20th Century (Bonn, 2009, Praga, 2010). Brał udział w wielu wystawach zbiorowych oraz w ponad sześćdziesięciu wystawach indywidualnych. Był kuratorem i wspołkuratorem wystaw w wielu muzeach i galeriach w Europie i USA, w tym - Modern Beauty - Czech Photographic Avant-Garde, 1918-1948 (Barcelona, Paryż, Lozanna, Praga i Monachium, 1998-1999) i Tschechoslowakische Fotografie des 20. _Jahrhunderts_ (Bonn, 2009, z Janem Mlcoch).

Wybrane wystawy indywidualne / Solo exhibitions (selection):

Galerie pod podloubim, Olomouc, 1971 - Galerie mladých, Brno, 1976 - BWA, Gorzow Wielkopolski, 1979 - Mala galerie Československeho spisovatele, Praha, 1980 - Fotografijos galerija, Kaunas, 1981 - Fotochema, Praha, 1984 - Canon Photo Gallery, Amsterdam, 1985 - Kellergalerie, Munchen, 1986 - Stara Galeria ZPAF, Warszawa, 1988 - Museum fur Photographie, Braunschweig, 1988 - Galerie Mathurin, Tours, 1990 - Fotogalerie im Haus Bohl, Eisenach, 1991 - Prague House of Photography, Praha, 1997 - Dům uměni města Brna, Brno, 1997 - Slezske zemske muzeum, Opava, 1997 - Galerie Caesar, Olomouc, 1998 - Centrum Kultury „Zamek", Poznań, 2001 - Galerie Oskara Kokoschky / Prague House of Photography, Praha, 2003 - Tschechisches Zentrum, Berlin, 2003 - BWA, Wrocław, 2003 - Galerie Kolo, Kiev, 2003 - The Museum of Contemporary History of Russia, Moscow, 2004 - Prospektos fotografijos galerija, Vilnius, 2004 - Galeria Camelot, Krakow, 2004 - Centre culturel tcheque, Paris, 2004 - Východočeska galerie, Pardubice, 2004 - Tschechisches Zentrum, Wien, 2006 - Galerie Badrov, Zagreb, 2007 - Leica Gallery New York (with Jindřich Marco and Jindřich Štreit), 2009 - Galerie V8, Koln, 2009 - Leica Gallery Prague, Praha, 2009 - Stara Galeria ZPAF, Warszawa, 2009 - Dom umenia, Bratislava, 2009 - Galerie Opera, Ostrava, 2010.

bilety:

1 zł, środa - wstęp wolny