Fotografia/ Photography

Wally Pfister urodzony w Chicago w 1961. Światowej sławy amerykański operator filmowy, otrzymał Oscara za zdjęcia do filmu „Incepcja". Wcześniej trzykrotnie nominowany do tej nagrody. Laureat 21 innych nagrod i 16 nominacji. Wieloletni wspołpracownik Christophera Nolana. Autor zdjęć do filmow takich, jak m.in.: „Mroczny rycerz", „Bezsenność", „Batman - powrot", „Włoska robota" „Prestiż" i wielu innych - pełna lista to ponad 40 tytułow. Członek American Society of Cinematographers (ASC) i British Society of Cinematographers (BSC).

[…] Fotografia, dzięki swym możliwościom kopiowania świata, ma jednak swoje własne obszary wizualnych atrakcji wytworzonych obrazow. Poziom owych atrakcji jest wprost proporcjonalny do stopnia przekraczania ikonicznej zgodności obrazu z zestereotypizowanym, bo upowszechnionym, doświadczeniem wizualnym. Inny obraz świata to hasło, ktore w prosty sposob definiuje ten problem. Inny obraz, ale obraz świata - warto pamiętać tę maksymę, oglądając także fotografie Wally'ego Pfistera. Warto jednocześnie w jego przypadku zastanowić się nad obszarem, z ktorego generowana jest „autorska inność", pamiętając rownocześnie o wspomnianej wyżej odrębności kulturowej kontekstu, w jakim zdjęcia te oglądamy, względem tego wszystkiego, co (często nie do końca możliwe do uświadomienia) kryje się pod nazwą „Hollywood".

Skupiając się nad zdjęciami łatwo zauważyć w nich brak jakiejś szczegolnej spektakularności… Zwykłe i wydawałoby się całkowicie już wyeksploatowane struktury i faktury czy rownie oczywiste wizualne refleksje nad przedmiotem-śmieciem, czy też wreszcie temat nie tyle zawsze zdjęciowo uniwersalny, co prawie zawsze interesujący na czas poźny, jako dokument - słowem, temat: człowiek… Wszystkie te zdjęcia mają jednak zewnętrznie czytelne walory wizualne eksploatowane od zawsze w fotografii, walory wynikające z samego dostrzeżenia i sfotografowania… Uwagi te są uwagami określającymi sens fotografii i uzasadniającymi powody fotografowania, powinny być powszechnie znane, choć są - z pewnością - powszechnie zapomniane, gdyż dotyczą dawno wyeksploatowanej „estetyki fiapowskiej"… Rzeczywiście, oglądając te zdjęcia, można odbierać je jako staroświeckie, bo na obszarze wspołczesnej fotografii (cokolwiek to oznacza) trudno znaleźć przykłady tego typu aktywności. Tu interesujące jest to, że jest to aktywność oscarowego operatora, co staje się rodzajem differentia specifica tych zdjęć i paradoksalnie potwierdza ich uniwersalność. […]Cechą szczegolną pracy zawodowej operatora filmowego, zwłaszcza w filmie fabularnym, jest fotografowanie rzeczywistości przygotowanej i wybranej przez scenografa, producenta, reżysera, itd. Operator filmowy, tworząc obraz, musi uwzględnić wszystkie uwarunkowania wynikające z konieczności zapewnienia czytelności narracji, ciągłości montażowej, dominacji wizualnych cech gatunkowych, itp., musi więc dokonywać tego z pozycji „jak", a nie „co"! To jest częściowy klucz do obszarow tematycznych zdjęć Wally'ego Pfistera. Są one dokumentem odruchowej reakcji obiektywem na dostrzeżony fragment rzeczywistości, ktorego sfotografowanie nie jest do niczego zobowiązujące! Nie podlega żadnym zewnętrznym, wobec procesu fotografowania, uwarunkowaniom.

W prezentowanym zestawie są także inne zdjęcia. Inne od powyżej scharakteryzowanych, choć rownież łatwe do wartościowania według reguł estetyki zdjęcia pojedynczego. Są to fotografie nacechowane silną dominacją układow kontrastow światłocieniowych. Kontrasty te stają się właściwie głownym tematem zdjęcia, gdyż dominacja światłocienia jest agresywnie pierwszoplanowa, spychając tzw. treść przedstawioną na plan dalszy. Zdjęcia te są przykładem uwarunkowań zawodowego zachowywania się autora - owym „jak", czyli realizowaniem autorskiej ekspresji technologicznymi środkami wyrazu. Fascynacje możliwościami technologicznymi na tym obszarze deklaruje autor wręcz jako swe credo w wypowiedzi na stronie imdb: „Film has an enormous amount of exposure latitude and dynamic range, which gives us infinite creative ability in creating images. I can underexpose it by 3 stops and overexpose it by 5 stops within the same frame and see the entire spectrum on the screen". Ten podziw nad możliwością rejestracji tak szerokiego kontrastu jest kluczem do tego zestawu zdjęć. Kluczem, ktory w tym przypadku jest świadectwem fascynacji elementami tworzącymi ekspresję obrazu fotograficznego, fascynacji przefiltrowanej przez zawodowe zachowania autora.

Zarowno fotografie przywołane na początku tego tekstu, jak i te powyższe stanowią świadectwo wrażliwości wizualnej ich autora. Wrażliwości chciałoby się powiedzieć atawistycznej, bowiem zdjęcia te są na swoj sposob reporterskie, tj. nie obciążane intelektualnymi spekulacjami, jakby „odruchowo wykonywane". Wizualna wrażliwość atawistyczna jest przecież podstawą działania wszystkich artystow wszystkich rodzajow i gatunkow obrazow. Wszak academy award jest także jej świadectwem.

(fragment tekstu prof. Stefana Czyżewskiego do katalogu z wystawy)

Wystawę możemy oglądać dzięki uprzejmości Janusza Hetmana, reprezentującego Fundację EDM+ w Gdyni. Wcześniej była ona prezentowana w Miejskiej Galerii Sztuki w Bydgoszczy.

bilety:

1 zł, środa - wstęp wolny