W stulecie Wybuchu I wojny światowej Instytut Historii i Katedra Literatury i Kultury Niemiec Austrii i Szwajcarii Uniwersytetu Łódzkiego wraz z Archiwum Państwowym w Łodzi i Piotrkowie Trybunalskim organizują interdyscyplinarną międzynarodową konferencję na temat historycznych, politycznych, kulturalnych, literackich, archiwistycznych i regionalnych aspektów wojny. Liczni eksperci z Polski Austrii, Izraela i Niemiec będą koncentrować się przede wszystkim na wschodnich terenach objętych wojną.

PROGRAM KONFERENCJI:

Czwartek, 20.11.2014

9.00-9.45 Uroczyste otwarcie w budynku Wydziału Filozoficzno–Historycznego, Łódź, ul. A. Kamińskiego 27a

10.30 - 12.00 Otwarcie wystawy fotografii „Wielka Wojna” z zasobów Archiwów Państwowych, budynek Wydziału Filologicznego, Łódź, ul. Pomorska 171/173

13 00-14 30 obiad w CSK UŁ Łódź, ul. Rogowska 26

Obrady od 15.00 do 18.15

Sekcja I SPRAWY MIĘDZYNARODOWE W OBLICZU I WOJNY ŚWIATOWEJ

15.00-15.20 Piotr Uwijała - Plany i próby utrwalenia dominacji niemieckiej na obszarze Europy środkowej i wschodniej w końcowym okresie I wojny światowej

15.20- 15.40 Radosław Bania - Wielka Brytania a Kuwejt w okresie I wojny światowej

15.40-16.00 Jan Pajor - Waszyngton wobec zajęcia Jiaozhou przez Japonię w 1914 roku.

16.00-16.20 Władysław Stępniak - Problematyka bałkańska w polskiej myśli niepodległościowej.

16.20-16.45 dyskusja 16.45-17.00 Przerwa na kawę

17.00-17.20 Wojciech Szczepański - W drodze do Wielkiej Wojny. Relacje serbsko-austrowęgierskie w ostatnich latach przed wybuchem I wojny światowej w interpretacji Vladimira Vorovicia.(1885-1941).

17.20-17.40 Kamila Pawełczyk-Dura–Rosyjskie duchowieństwo wojskowe i morskie w okresie I wojny światowej.

17.40-18.00 Edward Wiśniewski - Społeczeństwo rosyjskie wobec wybuchu I wojny światowej.

18.00-18.20 Maciej Mańkowski - Polska dyplomacja i opinia publiczna wobec postanowień Traktatu z Trianon z 4 czerwca 1920 roku.

18.20-18.40 Hassan Jamsheer - The Middle East and the Centenary of World War I.

18.40-19.00 dyskusja 19.30 kolacja

Czwartek 20.11.2014

Obrady od 15.00 do 18.00

Sekcja II KRIEG AUS DER HISTORISCHEN UND KULTURWISSENSCHAFTLICHEN PERSPEKTIVE

15.00-15.20 Joachim Kuropka - Von der Utopie zur Realität. H. G. Wells und die britische Luftkriegsstrategie gegen Deutschland im 1. Weltkrieg.

15.20- 15.40 Alexander Will - Konstantinopel–Paris–Lemberg: Die Häutung des österreichisch-ungarischen Feldmarschalleutnants Josef Pomiankowski zum polnischen General der Republik. Oder: Wie der Weltkrieg einen Habsburger zum Polen machte.

15.40-16.00 Mathias Voigtmann - Die Freikorps als Schule der Gewalt – Die Baltikumer als spezielle Gewaltgemeinschaft unter besonderer Berücksichtigung der Biographie Ernst von Salomons.

16.00-16.20 Ionela Zaharia:Analysis of the Christian Religious Experiences within the Austro-Hungarian Army During World War One.

16.20-16.45 dyskusja

17.45-17.00 Przerwa na kawę

17.00-17.20 Armin Eidherr - Der Einfluss des Ersten Weltkriegs auf die Herausbildung eines spezifischen jiddischen Modernismus am Beispiel von Abraham Mosche Fuchs und Uri Zvi Grinberg.

17.20-17.40 Andrea Brait - Weltkriegsmuseen an der Isonzofront

17.40-18.00 dyskusja

Czwartek 20.11.2014

Obrady od 15.00 do 19.05

Sekcja III „SPRAWA POLSKA” W LATACH WIELKIEJ WOJNY

15.00-15.20 Jolanta Daszyńska - Operacja Łódzka - punkt zwrotny działań wojennych frontu wschodniego w 1914 r.

15.20-15.40 Grzegorz Zackiewicz - Polska myśl polityczna u progu Niepodległości.

15.40-16.00 Jan Snopko - Droga do umiędzynarodowienia sprawy polskiej w latach Wielkiej Wojny.

16.00-16.20 Arkadiusz Adamczyk – Geniusz Komendanta. I wojna światowa w argumentacji politycznej adherentów J. Piłsudskiego po 1939 r.

16.20-16.45 dyskusja

16.45-17.00 Przerwa na kawę

17.00-17.20 Przemysław Waingertner - „Zet” w latach Wielkiej Wojny – idee, struktury, ludzie, działalność

17.20-17.40 Renata Król-Mazur - Było błędem nie uwzględniać psychologii serca młodzieńczego wojownika... Arcybiskupa Józefa Teofila Teodorowicza krytyka Legionów i NKN.

17.40-18.00 Tomasz Matuszak– Organizacja i działalność Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego

18.00-18.20 Aleksy Piasta – Zarys działalności Komitetu Narodowego Ziemi Piotrkowskiej 1915-1917

18.20-18.40 Maciej Hubka– Pierwszowojenne losy piotrkowskich komunistów

18.40-19.05 dyskusja

Piątek, 21.11.2014

Obrady od 9.00 do 12.25

Sekcja IV TOŻSAMOŚĆ W WOJENNEJ CODZIENNOŚCI

9.00-9.20 Tomasz Pietras - Orzeł Biały w latach pierwszej wojny światowej. W poszukiwaniu formy narodowego symbolu.

9.20-9.40 Marek Adamczewski - Herby samorządów Polski centralnej 1914/1915-1918

9.40-10.00 Aneta Kwiatkowska - Wielka Wojna na afiszu i plakacie ze zbiorów PAN BG.

10.00-10.20 Paweł Zajas - Muzy na froncie. Niemiecka propaganda kulturowa i polityka kulturalna w czasie Wielkiej Wojny.

10.20-10.45 dyskusja

10.45-11.00 Przerwa na kawę

11.00-11.20 Magda Żakowska - Obraz Rosji w propagandzie państw centralnych w latach 1914-1918

11.20-11.40 Iwona Gosik-Kapelińska - Zmagania z wojenną codziennością przedstawione w „Gałązce rozmarynu” Zygmunta Nowakowskiego

11.40-12.00 Joanna Smereka - Na temat Tadeusza Rittnera

12.00-12.20 Urszula Oettingen - Cmentarze legionowe z lat I wojny światowej na ziemiach polskich - znaki kulturowej tożsamości.

12.20-12.45 dyskusja

13.30 obiad

Piątek, 21.11.2014

Obrady od 9.00 do 12.25

Sekcja V ZAGADNIENIA NARODOWOŚCIOWE W LATACH 1914-1918

9.00-9.20 Grzegorz Mazur - Galicja jako teren polskiej i ukraińskiej działalności niepodległościowej przed wybuchem Wielkiej Wojny.

9.20-9.40 Sławomir Maksymowicz - Prusy Wschodnie jedyną prowincją cesarstwa niemieckiego okupowaną podczas I wojny światowej. Wojenne losy Wschodnioprusaków

9.40-10.00 Krzysztof Woźniak - Dwakroć zdradzeni. Niemiecka społeczność Królestwa Polskiego w latach Wielkiej Wojny.

10.00-10.20 Stanisław Czerep - Polacy - żołnierze armii rosyjskiej w walce na obszarze Królestwa Polskiego i Prus Wschodnich podczas pierwszej wojny światowej.

10.20-10.45 dyskusja

10.45-11.00 Przerwa na kawę

11.00-11.20 Arkadiusz Stempin - Niemcy w latach 1914-18 w Polsce: niespełnione nadzieje polskich Żydów.

11.20-11.40 Monika Polit- Żyd – jeniec – pisarz. Pereca Opoczyńskiego opowiadania i reportaże czasu wojny.

11.40-12.00 Izabela Olszewska - Die Juden im Weltkrieg. Obraz Ostjuden na łamach niemieckojęzycznej prasy żydowskiej z okresu I Wojny Światowej.

12.00-12.25 dyskusja

13.30 obiad

Piątek, 21.11.2014

Obrady od 9.00 do 12.45

Sekcja VI INDIVIDUELLE ZEUGNISSE UND DER KRIEG in LODZ IM ERSTEN WELTKRIEG

9.00-9.20 Anna Wołkowicz - "Ende einer Utopie? Zum Briefwechsel der Forte-Kreis-Mitglieder nach dem Ausbruch des Ersten Weltkrieges".

9.20-9.40 Gerda Nogal - Individuelles Zeugnis versus Kriegspropaganda. Der Erste Weltkrieg in Edlef Köppens Heeresbericht (1930).

9.40-10.00 Stefan Lindinger - Zwischen den Nationen. Annette Kolb und der Erste Weltkrieg.

10.00-10.20 Krystyna Radziszewska - Kriegsbilder aus Lodz aus der Perspekive der Fremden.

10.20-10.45 dyskusja

10.45-11.00 Przerwa na kawę

11.00-11.20 Andrea Rudolph - Neo-Slawismus, Weltkriegsgeschehen und problematische Synthesen. Der Lodzer Nahraum in Max Geisslers Grenzlandroman "Die Wacht in Polen" (1916)

11.20-11.40 Monika Kucner - Der Erste Weltkrieg in der Literatur deutschsprachiger Autoren aus Lodz.

11.40-12.00 Frank M. Schuster - Die Konfrontation mit dem Anderen: Lodz, die fremde Stadt und die Herausforderung des Ersten Weltkriegs.

12.00-12.20. Marcos Silber - Jews, Poles, and Germans in Łódź during World War I: Acknowledgment or Negation of Multiple Cultures as Strategies of Hegemony.

12.20-12.45 dyskusja

13.30 obiad

Piątek, 21.11.2014

Obrady od 15.00 do 18.15

Sekcja VII ŻYCIE SPOŁECZNO-GOSPODARCZE A WOJNA

15.00-15.20 Jarosław Kita -Wojenne doświadczenia ludności zachodniego Mazowsza w latach 1914-1915

15.20-15.40 Tomasz Piekarski - Społeczeństwo Mazowsza Północnego wobec działań wojennych w latach I wojny światowej.

15.40-16.00 Andrzej Wróbel - Życie społeczno-polityczne w Tomaszowie Mazowieckim u progu niepodległości - wybrane przykłady.

16.00-16.20 Anna Caban - Archiwalne ślady dramatu wojny. Źródła do badań nad życiem codziennym mieszkańców miast Rejencji Opolskiej w zasobie Archiwum Państwowego w Opolu

16.20-16.45 dyskusja

17.45-17.00 Przerwa na kawę

17.00-17.20 Joanna Sosnowska: Łódzka Miejscowa Rada Opiekuńcza i jej działania na rzecz dzieci i młodzieży w latach I wojny światowej

17.20-17.40 Małgorzata Śliż: Zarodowa hodowla koni na ziemiach polskich w czasie I wojny światowej.

17.40-18.00 Robert Stasiak - Bełchatów w czasie Wielkiej Wojny.

18.00-18.15 dyskusja

Piątek, 21.11.2014

Obrady od 15.00 do 18.00

Sekcja VIII - ARCHIWA O I WOJNIE ŚWIATOWEJ

15.00-15.20 Tomasz Walkiewicz - Polskie formacje wojskowe okresu I w. św. w materiałach archiwalnych z zasobu Archiwum Państwowego w Łodzi.

15.20- 15.40 Kamil Pluta - Kampania wyborcza do łódzkiej Rady Miejskiej w 1917 roku w świetle materiałów ulotnych przechowywanych w zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi

15.40-16.00 Piotr Zawilski - Łódzkie komisje szacunkowe strat wojennych - niedocenione źródło do badań nad I wojną światową w regionie łódzkim.

16.00-16.20 Bartosz Górecki – Akta instytucji bankowo-finansowych przechowywane w zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi jako źródło do dziejów gospodarczych w okresie I wojny światowej.

16.20-16.45 dyskusja

17.45-17.00 Przerwa na kawę

17.00-17.20 Wojciech Kowaluk - Straty poniesione przez łódzkie świątynie w okresie I wojnie światowej w świetle źródeł przechowywanych w Archiwum Państwowym w Łodzi.

17.20-17.40 Piotr Niedziela - Fotografie dotyczące I wojny światowej w zasobie Narodowego Archiwum Cyfrowego.

17.40-18.00 dyskusja

Piątek, 21.11.2014

Obrady od 15.00 do 16.45

Sekcja IX - ALLTAG IM KRIEG

15.00-15.20 Manuela-Claire Warscher - Bauernalltag im Ersten Weltkrieg im Österreichischen Küstenland.

15.20- 15.40 Monika Mańczyk-Krygiel - Der Krieg ist doch etwas ganz anderes, als ich gedacht hatte.“ Die Belagerung der Festung Przemyśl (1914-15) in weiblicher Erinnerung.

15.40-16.00 Waldemar Grzybowski - Alltag unter außergewöhnlichen Umständen. Kulturelle Dimensionen des Krieges.

16.00-16.20 Olga Gleiser - Alltag am Rande des Abgrunds: Hoffnung auf bessere Zeiten, Nostalgisches Denken und Vorahnung des Kriegs.

16.20-16.45 dyskusja

16.45-17.00 Przerwa na kawę

Sobota 22.11.2014

Obrady od 9.00 do 13.30

Sekcja X - KRIEGSBILDER

9.00-9.20 Elżbieta Dzikowska - Der erste Weltkrieg in den Feuilletons von Joseph Roth.

9.20-9.40 Paweł Zarychta - „Habeant libri sua fata”. Der erste Weltkrieg in dem vergessenen (und neu-entdeckten) Roman „Schlump“ von Hans Herbert Grimm.

9.40-10.00. Anna Gajdis - Zwischen Kriegsbejahung -verneinung: Ernst Wiechert und Agnes Miegel

10.00-10.20 Beata Giblak - Kriegsbilder eines Pazifisten. Max Herrmann-Neisses Gesellschaftskritik in der Erzählung die Klinkerts.

10.20-10.45 dyskusja

10.45-11.00 Przerwa na kawę

11.00-11.20 Iwona Kotelnicka - "Georg Brandes‘ Presseartikel über die sogenannte polnische Judenfrage im Spiegel der polnischen und deutschen Zeugnisse aus der Zeit des Ersten Weltkrieges".

11.20-11.40 Kurt Hirtler - Brechts Fatzer-Fragment und der 1. Weltkrieg.

11.40-12.00 Anatol Michajłow - Der Frontsoldat sieht sich selbst und die Feinde- ein Kurzabriss

12.00-12.20 Jan Sikora - Zur Polens Wiedergründung nach dem I. Welkrieg in der deutschsprachigen Danziger Presse

12.00-12.20 dyskusja/podsumowanie konferencji

Sobota 22.11.2014

Obrady od 9.00 do 13.30

Sekcja XI - WOJENNE ŚWIADECTWA I ICH RECEPCJA

9.00-9.20 Paweł Brudek: "Tragiczny finał „Belle Epoque”: I wojna światowa w Europie Wschodniej w oczach Johna Reeda".

9.20-9.40 Ilona Florczak - Okupacja Galicji przez wojska rosyjskie w świetle relacji i pamiętników

9.40-10.00. Bernadeta Gurbierz i Aneta Malik. Obraz Wielkiej Wojny na łamach głównych periodyków Rejencji Opolskiej.

10.00-10.20 Witold Jarno - Zniszczenie Kalisza w sierpniu 1914 r. w świetle współczesnych gazet łódzkich.

10.20-10.45 dyskusja

10.45-11.00 Przerwa na kawę

11.00-11.20 Grażyna Tyrchan, Marek Szczepaniak: Wojna światowa z lokalnej perspektywy. Przekaz źródłowy kronik szkolnych z przygranicznych terenów Prowincji Poznańskiej.

11.20-11.40 Grzegorz Mędykowski - Ile wynalazków, by nieść zniszczenie i nieszczęście. Wielka Wojna w pamiętnikach i dziennikach kobiet.

11.40-12.00 Krzysztof W. Mucha - Obraz pierwszej wojny światowej w gimnazjalnych podręcznikach historii.

12.00-12.20 dyskusja/podsumowanie konferencji