Wystawa „MYDŁO I POWIDŁO. Czyli skład wszelkich sekretów, o dobrych i złych ziołach, tudzież o zabobonach, urokach, a takoż o pomniejszych słowiańskich demonach domu i obejścia, a ponadto o szeptuchach, guślarzach, cyrulikach… za osobliwym staraniem ku pożytkowi ludzi wszelkiego stanu przygotowany…”

oscyluje wokół dwóch zagadnień: historii medycyny ludowej, zielarstwa i ziół oraz kultury dawnych Słowian – świąt, tradycji, bogów i demonów. Ekspozycja przygotowana została w oparciu o bogate zbiory Biblioteki – publikacje książkowe, współczesne opracowania tematu, starodruki, czasopisma.

Niegdysiejsze ludowe praktyki lecznicze oraz obrzędy i święta swymi korzeniami sięgały do dawnych wierzeń słowiańskich wplecionych trwale do polskiej tradycji chrześcijańskiej. Ślady obecnych zwyczajów i praktyk można znaleźć w prasłowiańskich obchodach świąt takich, jak Jare Gody, Noc Kupały czy Radonica, podczas których oddawano cześć słowiańskim bogom – Perunowi, Swarożycowi, Welesowi, Mokosz czy Jarowitowi.

Świat dawnych Słowian nie ograniczał się tylko do obchodów ważnych świąt i kultu bóstw, ale pełen był mniejszych demonów, magicznych istot i stworzeń, które wypełniały barwny świat polskich wierzeń ludowych. Studiując rodzime baśnie, podania i mity możemy zapoznać się bliżej z opiekuńczym duchem domowego obejścia Bzionkiem, złośliwym demonem utrudniającym funkcjonowanie gospodyń Nieśpiechem czy groźnym dla małych dzieci i kobiet ciężarnych karzełkiem Mężykiem.

Na wystawie prezentowane są publikacje dotyczące mitologii Słowian, medycyny ludowej oraz dawne poradniki i podręczniki z zakresu zielarstwa i medycyny. Do najciekawszych należą XVIII – wieczne druki: „Lekarz dla włościan, czyli rada dla pospólstwa w chorobach i dolegliwościach naszemu krajowi…” Ludwika Perzyny, „Rada Dla Pospólstwa Względem Zdrowia Jego” Samuela Tissota czy „Zielnik herbarzem z języka łacińskiego zowią” Szymona Syreniusza.

Ciekawym elementem, uatrakcyjniającym wystawę są obiekty i materiały pochodzące z Muzeum Farmacji im. prof. J. Muszyńskiego w Łodzi – naczynia do przechowywania środków leczniczych i przyrządy do wytwarzania różnych postaci leków z przełomu XIX i XX w. oraz sprzęty codziennego użytku wykorzystywane do przygotowywania mikstur według zaleceń medycyny ludowej. Według słów Barbary Ogrodowskiej zawartych w książce „Medycyna tradycyjna w Polsce” pomimo przełomu, jaki nastąpił w drugiej połowie XVIII wieku, w medycynie polskiej oraz postępu w naukach medycznych, przez długie jeszcze lata powszechnie leczono się tradycyjnymi starymi jak świat domowymi lekami, a niezmiennym uznaniem i autorytetem cieszyli się różni domorośli znachorzy, zielarze i zamawiacze.

Na ekspozycji znaleźć można „recepty” na różnorakie dolegliwości i choroby oparte na dawnych praktykach leczniczych stosowanych przez ludowych uzdrowicieli. Wystawa przybliża znane zioła z polskich łąk, ich działanie, właściwości lecznicze, a także magiczne.

Wystawa „Mydło i powidło…” prezentowana będzie w holu na I piętrze Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego od 16 lipca do 30 sierpnia 2019 roku.

Serdecznie zapraszamy!