BIEGNIJ LOLA BIEGNIJ

Reżyseria: Tom Tykwer

MŁODE KINO NIEMIECKIE

9. przegląd filmowy najlepsze filmy dekady 1995 - 2005

Przeglądy młodego kina niemieckiego organizowane przez Goethe-Institut w Warszawie we współpracy z Filmoteką Narodową mają swoją kilkuletnią tradycję. Co roku prezentowane są najnowsze produkcje niemieckie, wybrane z programu Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Berlinale.

W tym roku w marcu odbędzie się 9. przegląd z tego cyklu, który z racji obecnie obchodzonego Roku Polsko-Niemieckiego 2005/2006 będzie miał wyjątkowy charakter. Tym razem przegląd pokaże nie tylko najnowsze filmy z ubiegłorocznego Festiwalu w Berlinie, ale podsumuje także kondycję niemieckiej kinematografii z okresu ostatniej dekady. Pokazanych zostanie dwadzieścia najlepszych filmów, zdobywców Oscarów, berlińskich Złotych Niedźwiedzi, Europejskiej Nagrody Filmowej lub Niemieckiej Nagrody Filmowej. Część filmów zostanie pokazana po raz pierwszy w Polsce, niektóre obrazy są znane, ponieważ trafiły na ekrany dzięki polskim dystrybutorom.

Przegląd przedstawia czołówkę nowej generacji niemieckich twórców filmowych: m.in. Caroline Link, Toma Tykwera, Christiana Petzolda, Hansa Christiana Schmida, Fatih Akina i wielu innych.

Wyjątkowy program przeglądu daje polskiemu widzowi znakomitą możliwość wniknięcia w klimat współczesnego kina niemieckiego, będącego na dobrej drodze, by konkurować z francuskim czy angielskim.

Przegląd został przygotowany we współpracy z Goethe-Zentrum Lublin/Dethloff Deutschschule/Partner Goethe-Institut.

BIEGNIJ LOLA BIEGNIJ

Lola rennt, Niemcy 1998, 81 min. Scenariusz i reżyseria: Tom Tykwer Zdjęcia: Frank Griebe Muzyka: Reinhold Heil, Johnny Klimek, Tom Tykwer Montaż: Mathilde Bonnefoy Dźwięk: Frank Behnke Scenografia: Alexander Manasse Kostiumy: Monika Jacobs Producent: Stefan Arndt

Występują: Franka Potente (Lola), Moritz Bleibtreu (Manni), Herbert Knaup (ojciec), Nina Petri (Jutta Hansen), Armin Rohde (pan Schuster), Joachim Król (Norbert von Au), Ludger Pistor (pan Meier), Suzanne von Borsody (pani Jäger), Sebastian Schipper (Mike),

Nagrody i wyróżnienia: film i jego twórcy zdobyli 38 nagród i nominacji, a wśród nich:

• Nagrodę Publiczności Festiwalu Sundance 1999;
• Nagrodę Ernsta Lubitscha 1999;
• Niemieckie Nagrody Filmowe 1999 – 7 Złotych Loli dla najlepszego filmu, reżysera, za najlepszy montaż – dla Mathilde Bonnefoy, zdjęcia – dla Franka Griebego, najlepszej aktorki drugoplanowej – Niny Petri i aktora drugoplanowego – Herberta Knaupa oraz nagroda publiczności niemieckiej.

Historia, opowiedziana w tym filmie, jest bardzo prosta, ale za to opowiedziana w trzech wariantach. Mannie (Moritz Bleibtreu) jest drobnym przestępcą, pracującym dla gangu złodziei samochodów. Pewnego dnia przewozi duże pieniądze dla swoich szefów, ale w metrze zostawia reklamówkę z całą sumą. Jeśli nie odda pieniędzy za 20 minut, zginie. Mannie dzwoni do swojej dziewczyny Loli (rewelacyjna Franka Potente, która zawdzięcza tej roli światową karierę) i prosi ją o pomoc. Lola biegiem rusza na pomoc ukochanemu, by w ciągu 20 minut zdobyć 100 tysięcy marek. Czy zdąży i uratuje Manniego? Tykwer odpowiada na to pytanie po trzykroć, dając przy tym niewymuszony popis wirtuozerii reżyserskiej. Wszystko w tym filmie zagrało. Berlin i jego odradzający się charme, dość schematyczna gangsterska fabuła i jej skomplikowane warianty, popisowa gra młodych aktorów, tempo – szybkie, ale i bardzo precyzyjnie odmierzone, zdjęcia, animowane wstawki, muzyka, humor i dramat, punkowska lekkość, ale świadomość tradycji. Całkowicie oryginalna i świeża propozycja artystyczna grupy młodych filmowców pod wodzą Tykwera – z perspektywy mogłaby uchodzić jeśli nie za manifest, to na pewno prezentację możliwości kreacyjnych.

Lola zmieniła wszystko w kinie niemieckim ostatnich 10, a nawet 15 lat. Wpłynęła nawet na zmianę nazwy nagród niemieckiego przemysłu filmowego, które od dziesięcioleci nazywano Taśmami (Złotymi, Srebrnymi itd.), a od niedawna Lolami. Oczywiście, nazwa nagród nawiązuje poza tym do Loli Loli – bohaterki Błękitnego anioła, wykreowanej przez Marleną Dietrich oraz bohaterki Loli Rainera Wernera Fassbindera z 1981 r. Niemcy, a filmowcy niemieccy w szczególności, zdają się być wyjątkowo przywiązani do tego imienia.

Lola biegnie, bo ma mało czasu, biegnie, bo lubi, nie ma samochodu, ani nawet roweru. Biegnie po ulicach centrum Berlina, bo tam rozgrywa się akcja filmu i Berlin ma się stać niedługo jedną z najważniejszych i najmodniejszych stolic Europy (także za sprawą tego filmu). Biegnie nieprzypadkowo, choć w pierwszej chwili nie zauważamy, że wybór drogi ma jakieś znaczenie. Jednak po krótkiej analizie, okazuje się, że biegnie trasą wyznaczoną przez ważne wydarzenia w niemieckiej historii, a szczególnie niemieckiego kina. A więc przebiega niedaleko miejsca, gdzie teraz trwa budowa, ale gdzie w końcu XIX wieku mieściło się Variètés Wintergarten, w którym bracia Skladanowscy przedstawili berlińskiej publiczności pierwszy pokaz filmowy (na 2 miesiące przed braćmi Lumière w Paryżu). Później przebiega niedaleko podwórka, gdzie Wim Wenders kręcił Niebo nad Berlinem, a chwilę wcześniej przez plac, gdzie hitlerowcy palili książki i gdzie dziś zlokalizowano jeden z najciekawszych na świecie pomników pod powierzchnią placu. A więc Lola biegnie świadomie przez historię Niemiec i niemieckiego filmu, choć jest tylko dziewczyną podrzędnego gangstera i ma marchewkowe włosy. Jej miłość i chęć oddania chłopakowi, którego kocha, to jednoczenie wyznanie wiary młodego reżysera, Toma Tykwera, kochającego kino, niemieckie kino.

TOM TYKWER, ur. 1965 r. w Wuppertalu. W 1984 r. przeniósł się do Berlina, gdzie przez 10 prowadził kino studyjne Moviemento. Współpracował również z telewizją, dla której kręcił filmowe portrety swoich ulubionych reżyserów: Wendersa, Kaurismakiego, Greenawaya i von Triera. Zadebiutował krótkometrażowym Because w 1991 r., zaś pierwszą fabułę nakręcił w 1993 r. Debiutancka 'Die tödliche Maria' zwróciła uwagę krytyki i publiczności na młodego reżysera. Następne filmy pokazały, że Tykwer jest jednym z najciekawszych twórców, a Biegnij Lola, biegnij sprawiła, że z jego nazwiskiem zaczęto kojarzyć odnowę całego niemieckiego kina. Zwłaszcza, że Tykwer jest współzałożycielem firmy producenckiej X Filme Creative Pool, z którą związana jest grupa najważniejszych dla tej odnowy twórców. Tykwer jest także producentem oraz autorem muzyki. W 2006 r. pracuje równocześnie nad 3 projektami filmowymi.

Filmografia Reżysera

• Das Parfum - Die Geschichte eines Mörders (2006) Paris, je t'aime (2006) - (część pt. "10th arrondissement") True (2004) film krótki Niebo (2002) Księżniczka i wojownik (2000) Biegnij Lola, biegnij (1998) Winterschlaefer (1997) * Die tödliche Maria (1993) Epilog (1992) Film krótki Because (1990) Film krótki