Tęsknota i ekstaza w muzyce schyłku trecenta

W ramach cyklu "Gdy muzyka była młodsza" zapraszamy na koncert zespołu muzyki dawnej "Sabionetta", zatytułowany "Tęsknota i ekstaza w muzyce schyłku trecenta". Koncert odbędzie się w klasztorze dominikanów w Łodzi przy ul. Zielonej 13 (wejście od Wólczańskiej) w poniedziałek 7 stycznia 2008 o godz. 19.30. Wstęp wolny.

Program koncertu

Anonim, XIV w., Codex Vaticano Rossi, madrygał Su la rivera

Francesco Landini (1325/35 - 1397), ballata La bionda treçça

Anonim, XIV w., Codex Vaticano Rossi, balllata Amor mi fa cantar

Francesco Landini, virelai Adiu, adiu, dous dame

Anonim, XIV w., estampida Isabella

Lorenzo da Firenze (? - 1373), caccia A poste messe veltr' e gran mastini

Maestro Piero (ok. 1300 - 1350), caccia Cavalcando con un Giovane Accorto

Anonim, XIV w., ballata Non posso far bucato che non piova

Anonim, XIV w., Codex Vaticano Rossi, madrygał Dal bel chastel se parte de Peschiera

Anonim, XIV w., ballata Io son un pellegrin che vo cercando

Anonim, XIV w., estampida Tre Fontanne

Anonim, XIV w., Codex Vaticana Rossi, ballata Per tropo fede talor se perigola

Skład zespołu:

Agnieszka Obst - fidel, kierowniczka artystyczna

Marta Mularczyk- śpiew

Magdalena Tejchma - flety proste, szałamaja, cornamuse

Katarzyna Kalinowska - fidel

Maciej Kierzkowski - mandora

Wojciech Lubertowicz - bendir, darabuka

Zespół Sabionetta powstał w 2003 r. Tworzą go młodzi pasjonaci muzyki dawnej z Akademii Muzycznej i Wydziału Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Do realizacji niektórych zamierzeń artystycznych do zespołu włączają się zaprzyjaźnieni muzycy z całej Polski. Repertuar "Sabionetty" obejmuje utwory kompozytorów europejskich czasów średniowiecza i renesansu. Członkowie zespołu biorą udział w kursach mistrzowskich w kraju i za granicą, pogłębiając wiedzę o wykonywanych dziełach, ich twórcach i praktykach wykonawczych dawnych czasów. Wielokrotnie brali udział w kursach muzyki dawnej w Sandomierzu oraz Starym Sączu. Współpracują z zespołami muzyki dawnej: Dekameron, Camerata Cracovia, Omnia Beneficia, Canor Anticus. Koncertują też z zespołami tańca dworskiego Pawanilia i Gratia Iuvenis. Muzycy grają na replikach dawnych instrumentów takich jak: cornamuse, krumhorn, rauschpfeife, flety proste, fidel, rebec, viola da gamba, mandora, ud, lira korbowa, bendir, tamburyn, darabuka. Podczas wykonywania utworów muzycy przywiązują szczególną uwagę do sposobu użycia instrumentów, zgodnego z zachowanymi traktatami, ikonografią i badaniami muzykologicznymi.

Członkini zespołu, Magdalena Tejchma, w tekście "Klucz do trecenta" tak opisuje muzykę, którą usłyszymy podczas koncertu, i czasy, w których powstała: "Włoskie Trecento jednym jawi się jako ostatnie tchnienie średniowiecza, innym jako wstęp do epoki mającej lada chwila porazić swoją intensywnością - jako wstęp do Odrodzenia. Nagle pojawia się ogromny repertuar polifonicznej muzyki świeckiej, wcześniej praktycznie niespotykany, a rozwój polifonii idzie ramię w ramię z rozwojem literatury - dolce stille nuovo. Duży impuls dla włoskiej muzyki przyszedł przede wszystkim z Francji - sztuka trubadurów i rozwój notacji menzuralnej. To nałożone zostało na rodzime włoskie tradycje muzyczne - przede wszystkim na silną tradycję laudesi (bractw religijnych wykonujących pieśni maryjne o charakterze prawie ludowym). Nie bez znaczenia jest również gwałtowny rozwój gospodarczy i kulturalny północnowłoskich miast.Dla muzyki skutkiem tego rozwoju jest liczniejsze niż w tym czasie we Francji grono kompozytorów i poetów oraz powstanie ośrodków artystycznych, z których najaktywniejsza była Florencja. Tam właśnie działał najwybitniejszy chyba z kompozytorów trecenta, niewidomy wirtuoz gry na organach Francesco Landino (zm.1397). Jak znaleźć klucz do Trecenta? Najwcześniejszym ważnym śladem są traktaty Marchettusa z Padwy: "Promerium in arte musicae mensuratae" z lat 1319-1326 i "Lucidarium in arte musicae planae". W pierwszym można odnaleźć opis włoskiej odmiany notacji menzuralnej, w drugim zaś świadectwo znajomości we Włoszech technik francuskich. Im dalej, tym coraz więcej ścieżek do celu. Mowa tu o kodeksach i rękopisach zawierających utwory z tamtego okresu: Codex Squarcialupi (354 kompozycje), Codex Reina (220 kompozycji), Codex Panciatichiano (około 180 kompozycji), rękopisy 568 i 29987 z Paryża i Londynu oraz sporządzony w latach około 1360-1365 Codex Rossi. Tam właśnie znajdujemy typowe, wyjątkowe formy trecenta - madrygały, ballaty i caccie. Madrygał - pole dla wirtuozerii wokalnej, caccia - dla wirtuozerii kompozytorskiej, zaś ballata - dla wirtuozerii poetycko-muzycznej.

Przy pracy nad utworami zrodziło się wiele pytań. Instrumenty, a głosy ludzkie? Odtworzenie, a wykonanie? Rekonstrukcja BRZMIENIA, a inspiracja BRZMIENIEM? Źródła tego okresu wskazują na dominację czysto wokalnych wykonań polifonii świeckiej. Jednak sięgając głębiej można napotkać wzmianki użyciu rozmaitych instrumentów. Giovanni Gherardi da Prato w "Paradiso degli Alberti" wymienia organetto, Simone Prodenzioni w "Saporetto" wspomina o minstrelu Solazzo występującym z towarzyszeniem "pijar sordi" (cichą szałamają) i "rubebe, rubechette e rubecone" (rodzaj rebecu). Inne jeszcze źródła wskazują na używanie lutni i innych instrumentów strunowych. Przy czym - co dla nas najistotniejsze - wszystkie te opisy dotyczą muzyki polifonicznej.Rozsądek każe nam twardo stąpać po ziemi, lecz duch idzie w stronę tej, do której zwraca się Giovanni da Firenze "chiara sciença mia musica". A wynik naszych poszukiwań niech pozostanie nadal pytaniem."

Kontakt i dalsze informacje Strona zespołu http://sabionetta.republika.pl/;

Agnieszka Obst - kierowniczka artystyczna zespołu, obst@op.pl;

Marcin Bornus-Szczyciński - dyrektor artystyczny cyklu, tel. 022 756 55 91

Wojciech Gołaski, dominikanin, opiekun przedsięwzięcia ze strony klasztoru, wojcieg@dominikanie.pl, tel. 602 719 884

bilety:

wstęp wolny