Awangarda wobec Instytucji

O sposobach prezentacji sztuki w PRL-u

Wykład DR MARCINA LACHOWSKIEGO (KUL) Spotkanie z cyklu Puste Pola Historii Sztuki.

Celem projektu Puste Pola Historii Sztuki jest przedstawianie publiczności mało znanych, kontrowersyjnych wydarzeń ze świata sztuki w kontekście najnowszych badań naukowych. Styczniowym gościem Muzeum będzie doktor Marcin Lachowski z Instytutu Historii Sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Swój doktorat i książkę Awangarda wobec instytucji. „O sposobach prezentacji sztuki w PRL-u” (publikacja 2006) poświęcił analizie napięć jakie wytwarzały się wtedy w Polsce przy pokazywaniu sztuki nowoczesnej w oficjalnych przestrzeniach wystawienniczych i szczególnej roli, którą zaczęły pełnić galerie niezależne. Swój wykład zapowiada następująco:

„w swoim wystąpieniu chciałbym omówić kilka epizodów powojennej sztuki awangardowej w Polsce, które w sposób szczególny podejmowały problem relacji pomiędzy przestrzenią artystyczną, autonomią dzieła sztuki a pewnym zastanym instytucjonalnym czy społecznym kontekstem. Zaprezentuję zatem kilka zdarzeń rozgrywających się w tzw. "galeriach niezależnych" (El, Foksal, Permafo, Repassage), które pokazują proces odchodzenia od totalnych, całościowych wizji przekształcania rzeczywistości (w duchu konstruktywistycznej awangardy) w kierunku bardziej lokalnych, sytuacyjnych działań, aż po kreację pewnych postaw i zdarzeń bardzo zindywidualizowanych, jednostkowych, partykularnych, odmiennych od myślenia o awangardzie w kategoriach zaangażowania, praxis (Burger, Foster). Jednak poprzez analizę fotograficznej dokumentacji z kręgu galerii Permafo i Repassage, a także PDDiU będę starał się interpretować te kontrkulturowe, quasi-romantyczne działania jako swoistą grę zarówno z egzystencjalistyczną wykładnią twórczości artystycznej, jak i kluczowymi dla PRL-u lat 70. kategoriami (nowoczesności, postępu, technicyzacji). Refleksja w tych "miejscach" pokazuje niejednoznaczną sytuację artysty, wywodzącego się z tradycji awangardowej, którego działanie zarazem przekształca, jak i wpisuje się w zastaną ideologię.”