Skarby Paradyża

ze zbiorów Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej w Gościkowie-Paradyżu

wernisaż: 19 września 2007, godz. 17.00

Do najważniejszych miejsc na średniowiecznych kartach historii Ziemi Lubuskiej należy pocysterski zespół klasztorny w Gościkowie Paradyżu. Jego początki sięgają 1234 roku. W ciągu wielosetletniej działalności zakonnicy czynnie włączyli się w życie religijne, gospodarcze i kulturalne. Klasztor był ważnym ośrodkiem intelektualnym, już w II połowie XIII wieku funkcjonowało tu skryptorium oraz bogata biblioteka. Opactwo znane jest także jako ośrodek naukowy między innymi dzięki Janowi z Paradyża oraz Jakubowi z Paradyża. Ostatecznego spolszczenia klasztoru dokonali Zygmunt Stary oraz jego syn Zygmunt August, od drugiej połowy XVI wieku kierowało nim 22 polskich opatów.

W okresie zaborów klasztor znalazł się w granicach państwa pruskiego, większość dóbr uległa konfiskacie, a w 1834 roku dokonano jego ostatecznej kasaty.

Po II wojnie światowej w 1947 roku obiekt przejęło zgromadzenie Księży Salezjanów, natomiast od 1952 roku został tu utworzony Wydział Filozoficzny Gorzowskiego Diecezjalnego Seminarium Duchownego.

Bogaty zbiór klasztoru w Paradyżu tworzą różnorodne zabytki ilustrujące jego kilkusetletnią historię. Do tradycji średniowiecznej na wystawie odnosi się rzeźbiarskie przedstawienie świętego Mikołaja. Szczególne miejsce zajmują kopie wyobrażeń Matki Boskiej Paradyskiej oraz Matki Bożej Rokitniańskiej, będące przedmiotem szczególnego kultu w naszej diecezji. Dwa dużych rozmiarów obrazy ukazują cenionego kronikarza dziejów Polski błogosławionego Wincentego Kadłubka. Na innych znacznie mniejsze przedstawieniach można zobaczyć świętego Benedykta i Bernarda. Natomiast przykładem niderlandzkiego malarstwa na wystawie jest dzieło „Biczowanie Chrystusa” z końca XVIII wieku. Odrębną grupę tworzą zbiory bibliofilskie ze starodrukami i rękopisami pochodzącymi z instytucji kościelnych naszego regionu.

Opactwo paradyskie położone w zachodniej Wielkopolsce jest ciekawym przykładem przenikania sztuki śląskiej choćby poprzez powstały w cysterskich warsztatach w Lubiążu wielki ołtarz główny. Natomiast do rodzimej tradycji portretów trumiennych nawiązuje wyobrażenie przeora Augustyna Dobrowolskiego.

Do szczególnie cennych wyrobów rzemiosła prezentowanych na wystawie należą m. in. bogato zdobiony krzyż procesyjny, barokowa monstrancja wieżyczkowa z przełomu XVII i XVIII wieku oraz szaty liturgiczne. Symbolem łączącym odległą przeszłość ze współczesnością jest sutanna Jana Pawła II.

Kurator wystawy: Longin Dzieżyc. Górze, al. Niepodległości 15.