DNI MUZYKI NAD ODRĄ

W dniach 07. –19.marca w odbędzie się kolejna edycja festiwalu Dni Muzyki nad Odrą, którego współorganizatorem jest Filharmonia Zielonogórska. Pieczę nad Festiwalem sprawują dwaj dyrektorzy artystyczni: Dirk Kiefer oraz dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Zielonogórskiej - Czesław Grabowski. Dni Muzyki nad Odrą to impreza międzynarodowa. W tym roku uczestniczą w niej artyści z Polski, Niemiec, Białorusi i Ukrainy. Koncerty festiwalowe odbywają się po obu stronach Odry – u naszych zachodnich sąsiadów we Frankfurcie, w Eisenhuttenstadt, w Beeskow, a także w Berlinie; polskie miasta, które będą gościć muzyków na koncertach kameralnych i symfonicznych to Zielona Góra, Słubice, Sulechów, Kożuchów, Nowa Sól. Dni Muzyki nad Odrą powstały w 2000 roku z połączenia dwóch niezależnych festiwali: Frankfurckich Dni Muzyki organizowanych przez Brandenburgisches Staatsorchester Frankfurt oraz Międzynarodowych Spotkań Muzycznych Wschód-Zachód, których organizatorem była Filharmonia Zielonogórska. Podczas tegorocznej edycji publiczność festiwalowa będzie mogła uczestniczyć w 24 spotkaniach ze sztuką muzyczną – będą to koncerty kameralne, symfoniczne, oratoryjne, jazzowe, spektakle taneczne i teatralne, projekcje filmowe, wieczory literacko-muzyczne.

Uroczysta inauguracja Festiwalu odbędzie się w piątek, 7.marca w Filharmonii Zielonogórskiej oraz w sobotę, 8.marca w Konzerthalle Carl Philipp Emanuel Bach we Frankfurcie nad Odrą. Na program tego koncertu złożą się kompozycje klasyków XIX i XX wieku, nawiązujące w swej treści pozamuzycznej do podań, legend i baśni – ponieważ legendy właśnie są mottem tegorocznego festiwalu. Tak więc usłyszymy Suitę Lemminkainen Jeana Sibeliusa, opartą na motywach fińskiego eposu „Kalevala”; w uwerturze do Lohengrina Ryszarda Wagnera przeniesiemy się do średniowiecznego świata mitologii germańskiej; suita orkiestrowa z baletu Ognisty ptak Igora Strawińskiego zabierze nas w pełną subtelnych barw dźwiękowych podróż do świata rosyjskiej baśni; całości dopełnią Trzy utwory w dawnym stylu na orkiestrę smyczkową Henryka Mikołaja Góreckiego, w których archaizacja języka muzycznego nie pozostawia złudzeń co do intencji autora zawartej w tytule kompozycji. Połączone zespoły muzyków - Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Zielonogorskiej oraz Brandenburskiej Orkiestry Państwowej z Frankfurtu poprowadzi na obu koncertach inauguracyjnych Czesław Grabowski.

Jednak jeszcze przed symfoniczną inauguracją Festiwalu melomani będą mogli wysłuchać recitalu fortepianowego amerykańskiego pianisty Eugena Indjic, który swoim występem wprowadzi nas zapewne w nastrój artystycznego oczekiwania na bogaty dźwiękowo i zróżnicowany stylistycznie repertuar. Na program występu Eugena Indjic złożą się bowiem kompozycje klasyków liryki fortepianowej XIX wieku – Schumanna, Chopina i Schuberta. Koncert odbędzie się 29.lutego w sali kameralnej Filharmonii Zielonogórskiej. 9. marca w sali kameralnej FZ odbędzie się koncert zupełnie wyjątkowy ze względu na inspiracje muzyków oraz formę ich wypowiedzi artystycznej. Niemiecki zespół Nylon w składzie: śpiew, bas, instrumenty klawiszowe, zaprezentuje songi Marleny Dietrich w nowych, jazzowo- elektronicznych aranżacjach. Klasyczny wizerunek kobiety-wampa stworzony przez tę amerykańską piosenkarkę niemieckiego pochodzenia z pewnością będzie intrygujący we współczesnej szacie brzmieniowej zaproponowanej przez artystów zespołu Nylon. 13.marca także w sali kameralnej FZ występ niemieckiego kwartetu saksofonowego zatytułowany „Od Bacha do jazzu”. Porywające aranżacje dzieł muzycznych od mistrzów baroku (J.S.Bach, H.Purcell), przez romantyków (E.Grieg), aż po klasyków XX wieku (Kurt Weill, Leonard Bernstein) zachwycą nie tylko fanów tego instrumentu. Walory brzmieniowe i możliwości techniczne różnych typów saksofonu (sopranowy, altowy, tenorowy, barytonowy) muzycy zaprezentują nie tylko w repertuarze klasycznym, ale także w kompozycjach swingowych i jazzowych. 13.marca w Sulechowie i 14.marca w sali MCM Filharmonii Zielonogórskiej odbędzie się koncert symfoniczny „Z Nowego Świata”. Orkiestrę Radia i Telewizji Białorusi poprowadzi Czesław Grabowski, solistą będzie Artem Sziszkow. Na program koncertu złożą się utwory przedstawicieli szkół narodowych II połowy XIX wieku: muzykę polską reprezentować będzie uwertura do opery „Halka” Stanisława Moniuszki, muzykę rosyjską Koncert skrzypcowy D-dur Piotra Czajkowskiego, a muzykę czeską IX Symfonia e-moll Antonina Dworzaka. Właśnie owej symfonii festiwalowy koncert zawdzięcza tytuł, bowiem Dworzak skomponował tę słynną symfonię podczas pobytu w USA, gdzie zresztą dzieło miało swoje prawykonanie (Nowy Jork,1893). I podobnie, jak dla Europejczyków Ameryka była wówczas „nowym światem”, tak samo muzyka kompozytorów słowiańskich w II połowie XIX wieku była czymś nowym dla odwiecznych hegemonów kultury muzycznej – Niemców. Niech program tego koncertu po raz kolejny przekona melomanów o tym, jak ważną rolę w rozwoju muzyki europejskiej odegrali kompozytorzy słowiańscy, i że przełamanie hegemonii niemieckiej w muzyce nastąpiło nie tylko za sprawą muzyki francuskiej i geniuszu Klaudiusza Debussy’ego...

Zwieńczeniem Festiwalu będzie wyjątkowy koncert oratoryjny – „Polskie Requiem” Krzysztofa Pendereckiego. Będzie to nie lada gratka dla melomanów i miłośników nie tylko muzyki współczesnej, bowiem prezentowane dzieła należą już do kanonu literatury muzycznej XX wieku, a w swej treści nawiązują do wyjątkowego czasu zadumy, refleksji i rozpamiętywania śmierci w okresie Wielkiego Tygodnia. O tym, że będzie to niewątpliwie jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalnych w Zielonej Górze niech świadczy fakt, iż koncert osobiście poprowadzi Maestro – Krzysztof Penderecki. Usłyszymy Stabat Mater z Pasji wg św.Łukasza oraz obszerne fragmenty Polskiego Requiem. Pasja wg św.Łukasza to dzieło ukończone w 1963 roku, wówczas pełne awangardowych rozwiązań szczególnie w zakresie języka muzycznego (niekonwencjonalne brzmienia chórów, bogaty materiał dźwiękowy). O znaczeniu tego utworu decyduje jednak fakt, iż jest to pierwsza próba podjęcia tego tematu i zarazem gatunku muzycznego (pasja) od czasów J. S. Bacha. Dzieło Pendereckiego jest syntezą stylistyczną, w której kompozytor wykorzystał zarówno elementy współczesnego języka muzycznego (sonorystyka, dodekafonia), jak również sięgnął po środki muzycznej tradycji (intonowanie tekstów na wzór średniowiecznej melorecytacji psalmów, passacaglia na temat BACH). Stabat Mater („stała Matka [bolejąca]”) to tekst średniowiecznej sekwencji łacińskiej, funkcjonującej w liturgii kościoła katolickiego od XVIII wieku. Włączenie tego tekstu do Pasji jest jednym z oryginalnych pomysłów kompozytora, gdyż tradycyjnie pasja jest muzycznym opracowaniem tekstu jednej z czterech Ewangelii. W dziele Pendereckiego Stabat Mater wykonują 3 chóry mieszane a cappella (bez towarzyszenia instrumentów).

Polskie Requiem na 4 głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną powstawało na przestrzeni 13 lat (1980 – 1993). Utwór składa się z ośmiu części, z których każda jest swoistym, bo artystycznym komentarzem Pendereckiego na temat znaczących postaci oraz wydarzeń polityczno- społecznych Polski. I tak na przykład Lacrimosa została skomponowana dla Lecha Wałęsy i „Solidarności” i została dedykowana ofiarom grudnia 1970 roku. Agnus Dei to część skomponowana po śmierci Prymasa Tysiąclecia, Stefana Wyszyńskiego, jemu też jest poświęcona. Dies irae Penderecki dedykował Powstaniu Warszawskiemu, a Libera me, Domine zostało poświęcone ofiarom Katynia. Koncert finałowy Festiwalu Dni Muzyki nad Odrą odbędzie się 19.marca w zielonogórskim kościele pw. Ducha Świętego. Orkiestrę symfoniczną Filharmonii Zielonogórskiej, Chór Polskiego Radia w Krakowie, zespół śpiewaczy Camerata Silesia, oraz solistów poprowadzi Maestro Krzysztof Penderecki.