Antonisz: Technika jest dla mnie rodzajem sztuki

Przygotowana przez Muzeum Narodowe w Krakowie oraz Zachętę Narodową Galerię Sztuki wystawa Juliana Antoniszczaka (Antonisza) jest pierwszą tak obszerną prezentacją obejmującą wszystkie dziedziny działalności Juliana Józefa Antoniszczaka (Antonisza) — współzałożyciela legendarnego Studia Filmów Animowanych w Krakowie, reżysera eksperymentalnych animacji, konstruktora, muzyka i wynalazcy.

Oprócz prezentacji bogatego dorobku filmowego, wystawa koncentrować się będzie na ukazaniu nie mniej fascynującego warsztatu artysty. Punkt wyjścia stanowi archiwum zawierające dzienniki oraz „pomysłowniki” (gromadzone i segregowane na przestrzeni kilkudziesięciu lat zbiory notatek, „złotych myśli”, wycinków z gazet, projektów).

Ważną częścią wystawy są skonstruowane przez Antonisza według własnego pomysłu mechaniczne urządzenia służące do pracy w technice non-camerowej — eksperymentów bezpośrednio na taśmie filmowej. Niezwykłe maszyny — pantografy, dźwiękownice, animografy, sonografy — zamykane w skrzyniach-walizkach stwarzały artyście możliwość indywidualnej pracy twórczej niezależnej od instytucji i biurokracji.

Projektowane przez Antonisza niecodzienne narzędzia pracy oraz przedmioty codziennego użytku, a także pewne elementy specyficznej „architektury wnętrz” będącej również swoistym hand-made artysty, tworzą na wystawie szczególną atmosferę pracowni-laboratorium, w której — jak mówił Antonisz — technika stawała się rodzajem sztuki.

Wystawie towarzyszy pierwsza przekrojowa publikacja podsumowująca wszystkie dziedziny twórczości Juliana Antonia.

Julian Józef Antoniszczak (Antonisz) — ur. 8 listopada 1941 w Nowym Sączu, zm. 31 stycznia 1987 w Lubniu. Reżyser filmów animowanych, kompozytor, wynalazca. Absolwent Wydziału Malarstwa i Grafiki w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie uczył się m.in. w Pracowni Rysunku Filmowego pod kierunkiem Kazimierza Urbańskiego. Jeden ze współtwórców krakowskiego oddziału Studia Miniatur Filmowych w Warszawie (od 1974 noszącego nazwę Studia Filmów Animowanych). Debiutował w 1967 animacją Fobia. Przez lata pracował nad udoskonaleniem techniki tworzenia filmów bez kamery (pierwszy film stworzony całkowicie metodą non-camerową to Słońce. Film bez kamery, 1977). Od 1981 tworzył Polskie Kroniki Non-Camerowe — wzorowane na Polskiej Kronice Filmowej cykle animowanych reportaży dowcipnie komentujących rzeczywistość PRL-u. Wielokrotnie nagradzany, m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Oberhausen, Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Mannheim i na Ogólnopolskim Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie.

Z notatek, szkiców i projektów gromadzonych latami przez Juliana Antonisza w „pomysłownikach” wyłania się obraz człowieka, który w każdej, nawet najbardziej banalnej, dziedzinie życia odnajdował inspiracje do tworzenia. Program wydarzeń towarzyszących wystawie pozwala spojrzeć na jego życie i twórczość z wielu punktów widzenia. Podczas spotkań z rodziną artysty, wykładów oraz warsztatów poznawać będziemy Juliana Antonisza - reżysera eksperymentalnych animacji, konstruktora, muzyka i wynalazcy. Zapraszamy na warsztaty poświęcone technikom animacji dla rodzin i dla dzieci, warsztat konstruktorsko-architektoniczny dla dorosłych w czasie którego powstanie Miasto-projektor – wielka maszyna projekcyjna oraz wyjątkowy spacer po Krakowie śladami Antonisza. Wykłady przybliżą historię Studia Filmów Animowanych w Krakowie, tendencje współczesnej animacji oraz „romantyczne automaty” - związki między maszyną i techniką a sztuką. Gośćmi programu będą: Jerzy Armata, Jakub Woynarowski, dr Maria Anna Olszewska, Kolektyw Palce Lizać, Hurra Studio oraz rodzina artysty: córki Malwina i Sabina Antoniszczak i brat – znany twórca animacji - Ryszard Antoniszczak. Koordynatorka programu towarzyszącego: Maria Masternak.