Fotografie z kolekcji hrabiego Karola Lanckorońskiego.

16-22.05.2013

Space Gallery św. Marka 7, Kraków

Wydarzenie jest wpisane w program Miesiąca Fotografii 2013 w Krakowie.

Kurator: Adam Korczyński (Fototeka Lanckorońskich, PAU)

Współpraca: - Space Gallery - Fototeka Lanckorońskich - Polska Akademia Umiejętności - Krakow Photo Fringe 2013 - Koło Naukowe Studentów Historii Sztuki UJ im. Stanisława Wyspiańskiego

Hrabia Karol Lanckoroński (1848 – 1933) do historii przeszedł przede wszystkim jako wybitny znawca i kolekcjoner dzieł sztuki, człowiek uczony, podróżnik i szczodry mecenas. Był znany nie tylko ze wspierania i promowania artystów, ale również przedsięwzięć naukowych. Współfinansował i organizował liczne wyprawy archeologiczne do poszczególnych rejonów Azji Mniejszej.

Historycy sztuki zawdzięczali mu nie tylko kopie klasycznych dzieł sztuki, służące celom poznawczym, porównawczym i edukacyjnym. Zawdzięczali Lanckorońskiemu również licznie darowane fotografie, pochodzące z jego kolekcji. W gronie obdarowanych, w roku 1929, znalazła się także Polska Akademia Umiejętności, której jednym z członków był właśnie hrabia Karol Lanckoroński.

Jako wybitny humanista, doceniający kunszt i znaczenie obiektów zabytkowych, przyczynił się Karol Lanckoroński do ocalenia wielu zabytków, którymi szczyci się dzisiaj nie tylko jego rodzinny Wiedeń, ale szczycą się również inne europejskie miasta, w tym Akwileja.

Kraków zapamiętał hrabiego jako jednego z inicjatorów przywrócenia polskiej kulturze Zamku Królewskiego na Wawelu, gdzie obecnie znajduje się między innymi także część jego wspaniałej kolekcji malarstwa.

Początki fotograficznej kolekcji hrabiego Karola Lanckorońskiego przypadają na połowę lat siedemdziesiątych dziewiętnastego wieku. Fotografie, które go interesowały i które zbierał, stanowiły nie tylko rodzaj dokumentacji jego licznych wypraw (co najlepiej oddaje prezentowana w Space Gallery wystawa), ale też dopełniały jego wielką kolekcję dzieł sztuki, zgromadzoną przez niego w jego pałacach w Wiedniu i w Rozdole. Większość zdjęć pochodzących z kolekcji Karola Lanckorońskiego została wykonana przez najlepszych ówczesnych twórców fotografii.

We wspomnianym pałacu w Rozdole, aż do roku 1915, mieściła się „największa w tej części Europy” kolekcja fotografii, którą wspólnie z jej twórcą, Karolem Lanckorońskim, podziwiali i omawiali Jacek Malczewski, Henryk Rodakowski, Julian Klaczko i inni znani przedstawiciele świata kultury.

Podczas pierwszej wojny światowej, tę liczącą, według różnych szacunków, około stutysięczną kolekcję fotografii udało się szczęśliwie ewakuować do pałacu Lanckorońskiego w Wiedniu. Nie odgrywała ona już jednak tej roli, co w przedwojennym Rozdole.

W roku 1929, hrabia Karol Lanckoroński „swój zbiór fotografii naukowych” liczący „mniej więcej 60 000 zdjęć” złożył w darze Polskiej Akademii Umiejętności. Zbiór zawierał głównie fotografie „dzieł sztuki z zakresu architektury, rzeźby i malarstwa, ze specjalnym uwzględnieniem sztuki włoskiej.” We Włoszech też, na terenie ówczesnej Stacji Naukowej PAU w Rzymie, zbiór miał służyć badaniom porównawczym prowadzonym przez historyków sztuki. Opiekunem i kustoszem kolekcji została córka hrabiego – Karolina Lanckorońska (1898 – 2002).

Późniejsze burzliwe losy wpłynęły na podział darowanej części kolekcji. Do Polski przywieziono z Rzymu ponad 40 000 zdjęć, które kolejno znajdowały się w Bibliotece Kórnickiej PAN oraz w Instytucie Sztuki PAN w Warszawie, ostatecznie trafiając ponownie do Polskiej Akademii Umiejętności, tym razem jednak już do Krakowa. Fragment daru Karola Lanckorońskiego (około 5 000 fotografii) nadal pozostający w Rzymie, znajduje się aktualnie pod opieką Biblioteki i Stacji Naukowej PAN w Rzymie.