Neda Neżdana

Neda Neżdana

KTO OTWORZY DRZWI?

(Toj szczo widczyniaje dweri)

przekład: Jerzy Czech

Reżyseria i opracowanie muzyczne: Waldemar Śmigasiewicz

Scenografia: Maciej Preyer

Inspicjent/sufler: Sylwia Domin

Występują:

• Wira - Ewa Mitoń
• Wika - Małgorzata Piskorz

KTO OTWORZY DRZWI?

Podtytuł sztuki Kto otworzy drzwi? brzmi: czarna komedia dla teatru tragedii narodowej. Rozbudowany, intryguje swoją tajemniczością i wbrew rozmaitym podtytułom bardziej zaciemnia niż tłumaczy temat.

Bo jeśli dzięki określeniu czarna komedia można w jakiś sposób zidentyfikować rodzaj humoru i groteskowe ujęcie tematu, to już teatr tragedii narodowej brzmi niejasno, by nie powiedzieć: niepokojąco.

Niepokoi fraza dlaczego czarna komedia dla tragedii narodowej? Jakaż to tragedia narodowa na wesoło? Jakiż to smutny, a przez to wesoły dramat może rozgrywać się pomiędzy zamkniętymi w prosektorium dwiema kobietami? Historia o miłości, zdradzie i zazdrości?

Otóż nie. Ta intensywnie krótka rzecz traktuje o wolności. O przedziwnym stanie nie radzenia sobie z wolnością w czasach, kiedy wolność jest dana. O nieumiejętności korzystania z oferowanych przez wolność przywilejów i narzucanych przez nią obowiązków. O upragnionej i oczekiwanej wolności, z którą – jak już jest – nie wiemy co zrobić.

Teoretycznie przygotowane na każdą socjologiczno - polityczno – historyczną ewentualność, bohaterki Nedy Neżdanej, są absolutnie zagubione. Brak przewodnika i jasnych wytycznych podcina skrzydła odwagi i działania, mocno przecież zahartowanych życiem kobiet.

Tkwiąc w beckettowskim zawieszeniu, pomiędzy: ...możesz odejść, ale możesz zostać, możesz być żywa, ale możesz być martwa. Sama wybierasz, będą trwać w sierocym uścisku, aż pogasną wszystkie światła.

NEDA NEŻDANA - to pseudonim, który przybrała młoda ukraińska – urodzona w 1971 roku – poetka, dramatopisarka, krytyk i tłumaczka Nadija Mirosznyczenko. Absolwentka Kijowskiej szkoły artystycznej – Kijowskiego Uniwersytetu Lingwistycznego (wydział filologia romańska) oraz Akademii Kijowsko – Mohylańskiej (kulturologia) jest jedną z najbardziej twórczych i barwnych postaci tworzących kulturę współczesnej Ukrainy. Zanim w 2001 roku zaczęła zajmować się kuratelą nad projektami dramatycznymi w Centrum Sztuki Teatralnej, między innymi była: dziennikarką w agencji UNIAN, kierowała działem teatru w piśmie Kino – Teatr, była również kierownikiem literackim Teatru im. Panasa Saksahanśkiego w Białej Cerkwi, scenarzystką powieści radiowej, redagowała scenariusz serialu, wykładała (gdzie wcześniej również studiowała) w Centrum Współczesnej Dramaturgii Eksperymentalnej Anatolija Diaczenki. Nieprawdopodobna wręcz aktywność Neżdany obejmuje wszelkie kulturalne dziedziny. Uhonorowana wieloma nagrodami, dramatopisarka jest także poetką, dziennikarką, redaktorką i współautorką antologii sztuk teatralnych. Oprócz tego zredagowała dwie antologie nowożytnej dramaturgii: francuskiej i serbskiej.

Od roku 2005 jest współzałożycielką kijowskiego teatru-studio MIST (Młodzieżowy Interaktywny Teatr Współczesny), wykłada w prywatnej szkole teatralnej. Jej sztuki wystawiono przeszło czterdzieści razy na Ukrainie (Kijów, Ługańsk, Równe, Odessa, Biała Cerkiew, Lwów, Mikołajów, Chersoń, Czerniowce, Kałusz), w Rosji (Moskwa, Jekatierynburg) oraz USA (Nowy Jork).

Kto otworzy drzwi, które w Polsce swojej prapremiery w reżyserii Waldemara Śmigasiewicza doczekają się w Teatrze Bagatela, zostały nagrodzone na moskiewskim festiwalu młodej dramaturgii Lubimowka (2003) oraz włączone do katalogu najlepszych sztuk Europy The European theatre today. Plays (2004).