David Mamet

• przekład: Marcin Kuźmiński
• reżyseria: Marcin Kuźmiński
• scenografia i światło: Agata Duda-Gracz
• muzyka: Bolesław Rawski
• zdjęcia filmowe: Andrzej Musiał
• dźwięk filmowy: Marian Bogacki
• montaż: Tomasz Poznański/Mamoń Studio

występują:

• Marian Dziędziel - Robert, starszy aktor
• Grzegorz Mielczarek – Jan, młodszy aktor

W projekcjach filmowych udział biorą: Rafał Dziwisz, Bartek Kasprzykowski, Grzegorz Łukawski, Błażej Wójcik.

Czym jest Życie w teatrze?

Dramat A Life in the Theatre napisany w 1976 roku – typowy dla Mameta, skromny, retoryczny i niskoobsadowy – zaliczyć można do początkowego jeszcze etapu jego twórczości pisarskiej. Spektakl w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie to polska prapremiera tej sztuki: warto jednak pamiętać, że została już dwukrotnie sfilmowana – w 1979 roku przez Kirka Browninga i Geralda Gutierreza (w roli Johna wystąpił Peter Evans, zaś Roberta zagrał Ellis Rabb) oraz w roku 1993 przez Gregory Moshera z gwiazdorską obsadą: Johna zagrał Matthew Broderick, zaś Roberta – sam Jack Lemmon. Od samego początku cieszył się wielką popularnością na światowych deskach scenicznych - tym bardziej, że bohaterami tej dwuosobowej psychodramy są aktorzy: stary, doświadczony i zgorzkniały oraz młody, naiwny i świeży w temacie. Gorzka tragikomedia Mameta opowiada o kulisach trudnego fachu komedianta, niebezpieczeństwach wynikających z tego uprawiania zawodu i czysto ludzkich problemach związanych z wypalaniem się starszego człowieka i niepewnością człowiek młodego, który dopiero wkracza na deski sceny i teatru swojego życia. Zastosowano tu całą wielopiętrową i skomplikowaną machinę teatralną do procesu stworzenia spektaklu i jednoczesnej wiwisekcji psychicznej ludzi uwikłanych w teatralną iluzję, która zaczyna przenikać poza deski sceny.

Kim jest David Mamet?

Rocznik 1947. Urodził się w Chicago w rodzinie żydowskich emigrantów z Rosji. Ukończył anglistykę w Goddard College i Neighborhood Playhouse School of the Theater. Od wczesnej młodości pracował w rozmaitych teatrach (najczęściej off-owych) początkowo jak przynieś-podaj-pozamiataj, zaś potem jak aktor, autor, reżyser, producent i dyrektor. Jest - niemal od swojego dramatopisarskiego debiutu - uważany za jednego z najgłośniejszych dramaturgów amerykańskich. Jest mistrzem specyficznego, ciętego dialogu – który zresztą zyskał już swoją własną nazwę, czyli mametspeak. Jego najbardziej znane dramaty – wystawiane z sukcesem na Broadwayu i w Europie – to m. in. Glengarry Glen Ross (uhonorowany prestiżową nagrodą Pulitzera), Seksualne perwersje w Chicago, Bizon, Oleanna czy Przerżnąć sprawę. Wiele jego dramatów zostało zekranizowanych przez powszechnie znanych reżyserów z udziałem popularnych i znanych aktorów. Na początku lat 80. rozpoczął także współpracę z filmem – początkowo jako scenarzysta (zadebiutował filmem Listonosz dzwoni dwa razy Boba Rafelsona, potem przyszła kolej na takie przeboje jak Nietykalni Briana de Palmy czy Hannibal Ridleya Scotta). W 1987 roku zadebiutował jako w miarę niezależny reżyser filmowy dobrze ocenionym, bo inteligentnym kryminałem Dom gry. Jego kolejne udane filmy to m. in. Wydział zabójstw, Hiszpański więzień, Hollywood atakuje!. Należy do absolutnie ścisłej czołówki amerykańskich twórców filmowych i teatralnych.

Mamet o dramaturgii napisał:

Są ludzie którzy jeszcze dziś - po Becketcie i Pinterze - sądzą, że trzej mężczyźni rozmawiający przez dwa akty o włamaniu, do którego ostatecznie nie dochodzi, to za mało jak na fabułę sztuki.

O Mamecie z pisali:

Mamet wykorzystuje arystotelesowskie zasady dramatu, aby pisać o lichych złodziejaszkach i marnych komiwojażerach tworząc swobodne wersy z chrząknięć, westchnięć, przekleństw i kawałków zdań. Zarówno w swoim mocnym stylu pisarskim jak fascynacji plemieniem męskim Mamet w swoim pokoleniu najbardziej przypomina Ernesta Hemigwaya. Samuel G. Freeman

Sztuki Davida Mameta opowiadają o wzajemnych relacjach. Poprzez dramatyczną historię opowiadają w pierwszym rzędzie o związkach międzyludzkich, lecz wgląd Mameta w relacje między ludźmi jest bardziej intymny i bardziej ludzki od wielu jego poprzedników i współczesnych pisarzy brytyjskich czy amerykańskich. Dzieje się tak ponieważ jest on wyjątkowo spostrzegawczy oraz dysponuje doskonałym rzemiosłem. Stephen H. Gale

Mamet wymusza na nas, aby przejąć się losem swoich postaci. Bharat Tandon

Marian Dziędziel - absolwent Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie (1969). Od 1969 roku jest aktorem Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie - na jego deskach zadebiutował 19 grudnia 1969 roku. Wybitny aktor teatralny i filmowy – ma w swoim dorobku kilkadziesiąt ról, zagranych m. in. u J. Golińskiego, B. Dąbrowskiego, K. Skuszanki, J. Krasowskiego, M. Grabowskiego, M. Prusa, T, Bradeckiego. Obecnie uważany za aktora numer jeden w Polsce: za rolę Wojnara w Weselu Wojtka Smarzowskiego otrzymał nagrodę za pierwszoplanową rolę męską na XXIX Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 2004 roku oraz - w 2005 roku - Polską Nagrodę Filmową Orzeł za najlepszą pierwoszoplanową rolę męską.

Grzegorz Mielczarek - absolwent Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie (2003). Aktor Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie od 2001 roku - zadebiutował rolą Mnicha w spektaklu Abelard i Heloiza Vaillanda (reż. A. Duda-Gracz). Obecnie występuje między innymi w Straconych zachodach miłości Szekspira (reż. T. Bradecki), jest tytułowym Kaligulą w dramacie Camusa (reż. A. Duda-Gracz) oraz gra w Czarodziejskiej górze Manna (reż. B. Sass), Ożenku Gogola (reż. M. Sobociński) i Tartaku według Odiji (reż. A. Olsten). Laureat nagrody Sekcji Teatrów Dramatycznych ZASP oraz II Międzynarodowego Festiwalu Szkół Teatru w Warszawie za rolę Dühringa w spektaklu Maestro w 2003 roku. Stypendysta Prezydenta Miasta Krakowa w 2004 roku.

*Marcin Kuźmiński *- absolwent Wydziału Aktorskiego PWST w Krakowie (1989). Aktor Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie, występował także w Teatrze im. S. Jaracza w Łodzi. Zagrał w kilkudziesięciu przedstawieniach teatralnych i telewizyjnych, m. in. Władzia w Ślubie Gombrowicza w reż. B. Hussakowskiego (Nagroda dla Młodego Aktora na Festiwalu Sztuki Aktorskiej w Kaliszu w 1991 r.), Mozarta w Amadeuszu Schaeffera (reż. W. Zawodziński), Pastora Parrisa w Czarownicach z Salem Millera (reż. B. Sass), Cyncynata z telewizyjnym spektaklu Zaproszenie na egzekucję Nabokova (reż. W Fokin). Za rolę Złego Pana - Senatora w przedstawieniu Dziady. Gustaw-Konrad Mickiewicza w reżyserii M, Sobocińskiego otrzymał nominację do Ludwika za najlepszą pierwszoplanową rolę męską w krakowski sezonie teatralnym 2002/2003 oraz nagrodę aktorską XXIX Opolskich Konfrontacji Teatralnych - Klasyka Polska 2004.

Agata Duda-Gracz - absolwentka Wydziału Reżyserii PWST w Krakowie. Podczas studiów wyreżyserowała spektakle Kreatura J. Murrela i Woyzeck G. Büchnera w PWST, Kain Byrona w Teatrze imienia Witkacego w Zakopanem, Naprawiacz świata Bernharda w Starym Teatrze (współpraca reżyserska), Grzeszne dzieciństwo we Twaina na scenie Fundacji Starego Teatru, Abelard i Heloiza Vaillanda w Teatrze im. Juliusza Słowackiego. Sama opracowuje scenografię do swoich przedstawień: jest dwukrotną laureatką nagrody Ludwika za najlepszą scenografię krakowskiego sezonu teatralnego – Ludwik 2000 za Naprawiacza świata i Ludwik 2001 za Abelarda i Heloizę.

Bolesław Rwaski - kompozytor. Od 1982 roku przez wiele lat związany z Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie. Jako kompozytor muzyki teatralnej zadebiutował w roku 1986. Współpracuje m. in. z teatrami Warszawy, Szczecina, Łodzi, Krakowa, Poznania, Wrocławia. Skomponował muzykę do blisko 70 przedstawień - w reżyserii Marka Fiedora, Jerzego Golińskiego, Grzegorza Jarzyny, Pawła Miśkiewicza, Macieja Sobocińskiego, Macieja Wojtyszki, Rudolfa Zioły i innych. Laureat prestiżowych nagród i wyróżnień za muzykę do Bzika tropikalnego St. I. Witkiewicza w Teatrze Rozmaitości w Warszawie, telewizyjnego Krawca S. Mrożka i Dziadów Mickiewicza w Teatrze im. W. Bogusławskiego w Kaliszu.

Andrzej Musiał - operator obrazu filmowego i telewizyjnego. Studia w PWSFTviT w Łodzi - dyplom w 1991 r. Od 1993 r. wykładowca na tamtejszym Wydziale Operatorskim. Autor zdjęć do filmów dokumentalnych, fabularnych i teatrów telewizji, m.in. Le Corbusier, Byłem w Sonderkommando, Stan nieważkości, Tratwa Kultury, Syndrom, Arvo Pärt, Dziecko, Skarga, Olga Boznańska, Grzebanie, Wiedźmy, Szansa na życie, Wspólny lot, 18, Simpatico, Głos nadziei, Taniec, Wieża'. Reżyseria światła do spektakli teatralnych: Dell’amore (Teatr Rampa, Warszawa), Dziady: Gustaw – Konrad (wspólnie z T. Wertem - Teatr im. J. Słowackiego, Kraków), Szklana menażeria (Teatr Bagatela, Kraków), Mit: Kordian (Teatr Polski, Wrocław).