Łódź Kaliska

Alementarz

wernisaż: środa, 12 grudnia 2007, godz. 18.00

Koordynatorka: Anna Bargiel

Mamy zaszczyt zaprosić na pierwszą indywidualną wystawę Łodzi Kaliskiej w Bunkrze Sztuki. Artyści odwołują się do polskiej tradycji elementarzy, w szczególności do pozycji autorstwa Mariana Falskiego, który jest w użyciu, z pewnymi modyfikacjami, od 1910 roku do dziś. Projekt Alementarz to propozycją dla współczesnych, dorosłych „analfabetów”. To nauka o tym, czym są elementarze, ujawniająca opresyjność systemu oświaty.

Przedsięwzięcie Łodzi Kaliskiej swoją konstrukcją na pozór przypomina zwykły elementarz. Posługuje się metodą „organiczno-obrazową” wymyśloną przez Kazimierza Promyka. Polega ona na połączeniu głosek odpowiadającym im znakom-obrazkom, dzięki czemu adept nie błądzi wśród abstrakcyjnych pojęć. W nawiązaniu do elementarza Falskiego bohaterami projektu są Ali i Al (w polskim odpowiednio Ala i Ali). Tematyka prac jest zaangażowana społecznie, odnosi się do typowych dla Polski narodowościowych wartości: Boga i Ojczyzny, figury ojca i matki, pracy, chleba.

Jednak Alementarz Łodzi Kaliskiej jest wyjątkowym tworem. W ich „nauczaniu” znajdziemy wiele różnic. Wystawa koncentruje się na literze „A”. Artyści nie dają jednak nadziei, że dojdą do Z. Słowa, których znaczenia analizują, podane są w języku angielskim. Każda plansza zaczyna się od słów „A is for...” (po polsku „A jak...”). Bohaterowie Ala i Ali, jak ich opisuje prof. Maria Poprzęcka: „nie są miłymi polskimi dziećmi. W ogóle nie są dziećmi. Nie wiadomo, kim właściwie są. Podobno to «nowi Polacy». On – Arab z polskim paszportem, niemłody, o wyglądzie, który powinien wzbudzić czujność lotniskowych ochroniarzy. Ona – Chinka, młoda, taka jak inne młode Chinki. [...] Ali i Al nie chodzą do pierwszej klasy. W ogóle nie chodzą do szkoły. Chyba nie uczą się polskiego. Angielskiego też się nie uczą. W ogóle się nie uczą. I na pewno nie mają Asa”. Problematyka poruszana w Alementarzu stawia pytanie czy przetrwało cokolwiek z dawnych pojęć, porządków i zasad, które wraz z nauką głosek i literek wsączały elementarze.

Ali i Ala to plastikowymi manekinami, które artyści wykorzystują w fotografiach, rysunkach i instalacjach. Alementarz składa się z około 50 plansz analizujących znaczenia słów takich jak America, Arabia, Army czy Art. Dla przykładu, hasłu A is for Adultery (po polsku cudzołóstwo) towarzyszy tekst: „Mama podejrzewa, że prawdziwym ojcem Alego jest jeden z następujących sąsiadów: albo Jakub z parteru, albo Józef z czwartego piętra, albo Adam z naprzeciwka”. W tym kontekście zdanie: „to tata Alego” traci swą oczywistość.

Alementarz jest próbą zmierzenia się z trudnymi problemami, przy jednoczesnym staraniu aby zachować charakterystyczny dla grupy styl prowokacyjnych konfrontacji. Projekt Alementarz odzwierciedla współczesną, polską rzeczywistość społeczną ujętą z dużą dozą ironii.

Producentem wystawy jest Atlas Sztuki. Pierwsza prezentacja Alementarza pokazywana była w Atlasie Sztuki między 15 czerwca a 5 sierpnia br.

Grupa "Łódź Kaliska" powstała w 1979 roku w atmosferze skandalu, jako formacja neoawangardowa. Od początku działa w składzie: Marek Janiak, Andrzej Kwietniewski, Adam Rzepecki, Andrzej Świetlik i Andrzej Wielogórski. Artyści w swojej twórczości najpierw sięgali po konceptualizm, od lat 80. czerpali z nurtu dadaistyczno-surrealistycznego. W czasie stanu wojennego utworzyli tzw. „Kulturę Zrzuty”, manifestującą swoją niezależność na „Strychu” przy ulicy Piotrkowskiej. W latach 90. rozwinęli koncepcję „sztuki żenującej”. W 2003 odbyły się pierwsze pokazy prac, które miały wyrażać idee New Pop - twórczości propagowanej przez Janiaka, a poruszały aspekty najnowszej ikonosfery, w tym reklamy.