Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka zaprasza na otwarcie wystawy „Tajemnice Rynku Gornego w Wieliczce" ktorej otwarcie będzie miało miejsce 25 czerwca 2010 r. * W *2009 r. rozpoczęła się rewitalizacja Rynku Gornego w Wieliczce. Rownolegle z przebudową nawierzchni trwały badania archeologiczne prowadzone przez Muzeum Żup Krakowskich, zlecone i finansowane przez Urząd Miasta i Gminy Wieliczka.

Nowe odkrycia i pozyskane materiały z wykopalisk zrodziły pomysł zorganizowania w muzeum wystawy poświęconej 700 - letniej historii rynku, stanowiącego centrum środmieścia Wieliczki od czasow średniowiecznych.

Warto przypomnieć, iż funkcję placu targowego pełnił rynek już od wiekow średnich do połowy XX w.. Na środku wznosiły się dwie bliźniacze hale targowe - jatki. Od strony południowej przylegały do nich dwa kolejne budynki (w jednym z nich prawdopodobnie mieściła się waga miejska), a od strony zachodniej drewniana wieża strażnicza z pręgierzem. Wszystkie pierzeje rynku zabudowane były parterowymi, drewnianymi domami mieszkalnymi. W jednym z nich znajdował się także ratusz wielicki.

Zmiany w zabudowie rynku wymusiły dwa poważne pożary jakie miały miejsce w 1776 i 1877 r. Po pierwszym z nich na miejsce spalonych wzniesiono nowe, rownież drewniane budynki. Wyjątek stanowiła pierzeja południowa gdzie wybudowany został piękny poźnobarokowy pałac J. i K. Przychockich. Dopiero po kolejnym pożarze jaki miał miejsce w 1877 r. pojawiła się dobrej klasy zabudowa murowana, ktora z nielicznymi zmianami przetrwała do czasow wspołczesnych.

Wszystkie te zmiany ilustrują mapy i plany Wieliczki pochodzące z rożnych okresow, począwszy od planu M. Germana sporządzonego w 1638 r. Rysunki M. Seykotty ukazują Rynek z połowy XIX w., a zdjęcia i widokowki wykonane przez wielickich fotografow przybliżają jego widok z początkow XX w.

Warto zauważyć, że rynek wielicki był miejscem ważnych wydarzeń historycznych. Tu 24 II 1846 r. Edward Dembowski odczytał „Manifest Rządu Narodowego"

i ogłosił rewolucję społeczną. Zostało to upamiętnione tablicą wmurowaną

w ścianę pałacu Przychockich. Scenę tę przedstawia rownież A. Długosz na obrazie „Rewolucja Krakowska 1846 r.".

Rynek wielicki wielokrotnie zmieniał nazwę - przed II wojną światową nosił imię „Marszałka Edwarda Rydza Śmigłego". W 1946 r. Rada Narodowa podjęła uchwałę i nazwano go „Placem Ignacego Daszyńskiego", a na początku lat pięćdziesiątych „Placem Obrońcow Pokoju". Uroczystości z 1946 r. związane były z odsłonięciem istniejącej do dzisiaj tablicy pamiątkowej. W zbiorach wielickiego muzeum znajdują się pamiątki dotyczące tego wydarzenia - zaproszenie oraz księga z wpisami uczestnikow spotkania.

W czasach powojennych powierzchnia Rynku Gornego została poddana dwukrotnym przebudowom. Pierwsza nastąpiła w1969 r. - wowczas ułożono na płycie kostkę z czerwonego porfiru, a na samym środku ustawiono fontannę w kształcie ziemskiego globu.

W trakcie obecnych prac prowadzone badania archeologiczne pozwoliły odkryć wiele interesujących obiektow. Najstarsze z nich słabo zachowane i stosunkowo nieliczne wiążą się jeszcze z czasami starożytnymi. Największa ilość przedmiotow datowana jest na okres od średniowiecza po wiek XX.

Na wystawie prezentowane są licznie pozyskane numizmaty, w tym zespoł odkryty w naczyniu glinianym składający się z trzech kop groszy praskich wybitych za czasow Wacława II i Jana Luksemburczyka. Znaczącą część ekspozycji stanowią przedmioty codziennego użytku, wykonane z drewna, skory i metalu. Zaliczyć do nich możemy: łyżkę drewnianą, noż, klucz, guziki, but skorzany, medalik, fragmenty beczek, pojemniki szklane, kafle piecowe, a także gliniane naczynia, fajki i lampki. Ciekawe odsłonięcia konstrukcji drewnianych prezentowane są na fotografiach i wydrukach wielkoformatowych.

Uzupełnieniem ekspozycji jest zrekonstruowany fragment nawierzchni z, przebiegającym pod nią, drewnianym rurociągiem wodnym z początkow XIX w.

Wystawę można zwiedzać w Zamku Żupnym do 09.10.2010 r.

Patronat medialny: TVP Krakow, Dziennik Polski, Radio Krakow