Wystawa o technice strzałowej w górnictwie
Fragment wystawy
- od: 28 października 2015, środado: 26 kwietnia 2016, wtorek
Przygoda z materiałami wybuchowymi sięga IX wieku, kiedy to w Chinach wynaleziono proch czarny. W górnictwie znalazł zastosowanie dopiero w XVII w. Po raz pierwszy użyto go w 1627 r. w okręgu górniczym Bańskiej Szczawnicy. Technika urabiania górotworu przy jego pomocy nie należała do najbezpieczniejszych. Często dochodziło do zatruć gazami postrzałowymi, a sam proch ulegał szybkiemu zawilgoceniu. Milowym krokiem okazało się wynalezienie w 1847 r. nitrogliceryny przez Ascanio Sobrero i lontu prochowego przez Williama Bickforda. Na tej bazie szwedzki chemik Alfred Nobel w 1867 roku otrzymał środek wybuchowy zwany dynamitem. Aby doszło do jego wybuchu, potrzebny był również detonator i zapalnik, których twórcą i wynalazcą okazał się również A. Nobel.
W kopalni wielickiej pierwsze próby z użyciem prochu strzelniczego poczyniono w 1743 r., a jego regularne zastosowanie datuje się od 1776 r., kiedy to władze salinarne nakazały stosować technikę strzelniczą w przodkach drążonych chodników. W drugiej połowie XIX w. stosowano ten materiał we wszystkich rodzajach wyrobisk. Dynamit (odmiana „Wetterdynnamon”) sprowadzono do kopalni tuż przed wybuchem I wojny światowej. Materiały wybuchowe stosuje się w górnictwie do dnia dzisiejszego. Wykorzystują go głównie kopalnie odkrywkowe, miedzi, cynku, ołowiu oraz soli. Rocznie zużywają ponad 99%, czyli 31 mln kilogramów wszystkich materiałów wybuchowych używanych w gospodarce.
Wystawa "Podziemne wybuchy. Technika strzałowa w górnictwie” zorganizowana przez Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka przybliża cały proces technologiczny związany z prowadzeniem robót strzałowych w górnictwie (odkrywkowym i podziemnym) dawniej i dziś. Prezentuje sprzęt niezbędny do wykonania otworów strzałowych, a więc wszelkiego rodzaju świdry, dłuta i wiertarki. Następnie akcesoria stosowane do umieszczenia ładunków w otworze, pojemniki i skrzynie do ich przenoszenia, łopatki, łyżeczki, ubijaki itd. Pokazane są różne materiały wybuchowe stosowane dawniej i obecnie, a także środki inicjujące wybuch: spłonki, zapalniki i lonty, wreszcie aparatura konieczna do sprawdzenia prawidłowego wykonania obwodu strzałowego i na koniec szeroki wybór zapalarek niezbędnych do odpalenia załadowanych w otworach strzałowych ładunków wybuchowych. Podsumowaniem tego zagadnienia jest zaaranżowane stanowisko strzałowe w kopalni.
Ciekawymi eksponatami są również stosowane w górnictwie węglowym w latach 50. XX w. tak zwane nabojnice Cardox czyli urządzenia do bezogniowego rozdrabniania węgla przy użyciu dwutlenku węgla, a także urządzenie perforująco-szczelinujące stosowane w górnictwie naftowym w celu zwiększenia dopływu ropy do odwiertu. Wystawa porusza też tematykę badawczą poświęconą materiałom wybuchowym prezentując metody badań prowadzonych przez Kopalnię Doświadczalną „Barbara” oraz Akademię Górniczo-Hutniczą. Dopełnieniem tematu są archiwalne i współczesne zdjęcia oraz filmy ilustrujące proces prowadzenia prac strzelniczych w kopalniach podziemnych oraz odkrywkowych.
Wystawę można zwiedzać do 26.04. 2016 r. w Muzeum na III poziomie wielickiej kopalni w ramach biletu do kopalni soli (55/38 zł) lub w ramach organizowanych spotkań z kuratorami wystawy (9 zł).
Patronat medialny: TVP Kraków, TVP Historia, Dziennik Polski, Trybuna Górnicza, NetTg, Historykon Danuta Krzysztofek
etykiety materiałów używanych w wielickiej kopalni
sejsmograf
Podróż w przeszłość Wieliczki – wystawa fotograficzna
od: 29 stycznia 2022 do: 10 kwietnia 2022
Zamek Żupny
Zamkowa 8 Wieliczka
14 727samorozwoj
Sól w dziejach człowieka - online
23 marca 2022 - 17:00
Online
Zamkowa 8 Wieliczka
6 506samorozwoj
Mama, Tata i Ja: Wieliczka dawniej i dziś
20 marca 2022 - 10:00
Zamek Żupny
Zamkowa 8 Wieliczka
7 195samorozwoj
Senior w Muzeum „Wieliczka dawniej i dziś”
11 marca 2022 - 10:00
Zamek Żupny
Zamkowa 8 Wieliczka
5 826samorozwoj
Wieliczka: Rodzinne Ferie w Muzeum 2022
od: 18 stycznia 2022 do: 28 stycznia 2022
Muzeum w kopalni soli i Zamek Żupny
ul. Daniłowicza i ul Zamkowa Wieliczka
11 066samorozwoj
Mama, Tata i Ja - Ubieramy choinkę
12 grudnia 2021 - 10:00, 12:30
Zamek Żupny
Zamkowa 8 Wieliczka
6 766samorozwoj
Senior w Muzeum - Patronki górników
3 grudnia 2021 - 10:00
ekspozycja Muzeum w kopalni soli
Zamkowa 8 Wieliczka
8 186samorozwoj
Darmowy Listopad w Rezydencjach królewskich 2021 – Zamek Żupny w Wieliczce
od: 2 listopada 2021 do: 30 listopada 2021
Zamek Żupny
Zamkowa 8 Wieliczka
8 741samorozwoj
Dzień Otwarty Muzeów Krakowskich 2021 w Wieliczce
14 listopada 2021 - 09:00, 17:00
Muzeum w kopalni soli i Zamek Żupny
ul. Daniłowicza i ul Zamkowa Wieliczka
8 741samorozwoj
Wieliczka: Europejskie Dni Dziedzictwa - „Smaki dziedzictwa”
18 września 2021 - 09:00, 16:00
Muzeum w kopalni soli i Zamek Żupny
ul. Daniłowicza i ul Zamkowa Wieliczka
7 472samorozwoj
Wieliczka: Warsztaty „Sztuka złotnictwa” dla Seniorów
17 września 2021 - 11:00
Zamek Żupny
Zamkowa 8 Wieliczka
6 827samorozwoj
Mama, Tata i Ja – Cenny zabytek na Liście UNESCO
12 września 2021 - 10:00, 12:30
ekspozycja Muzeum w kopalni soli
Zamkowa 8 Wieliczka
6 523samorozwoj
Wieliczka: Rodzinne Lato w Muzeum – sierpień 2021
od: 17 sierpnia 2021 do: 27 sierpnia 2021
Muzeum w kopalni soli i Zamek Żupny
ul. Daniłowicza i ul Zamkowa Wieliczka
11 983samorozwoj
Agatowa solniczka - najstarsza w wielickiej kolekcji
od: 8 marca 2021 do: 22 sierpnia 2021
Zamek Żupny
Zamkowa 8 Wieliczka
10 541samorozwoj
Siedemdziesiąt zabytków i wiele różnych opowieści Wystawa „70/70” przedłużona do 22 sierpnia 2021
od: 8 marca 2021 do: 22 sierpnia 2021
Zamek Żupny
Zamkowa 8 Wieliczka
16 347samorozwoj
Wakacyjne Warsztaty Międzypokoleniowe 2021
od: 27 lipca 2021 do: 5 sierpnia 2021
Muzeum w kopalni soli i Zamek Żupny
ul. Daniłowicza i ul Zamkowa Wieliczka
11 945samorozwoj
Rodzinne Lato w Muzeum
od: 29 czerwca 2021 do: 9 lipca 2021
Muzeum w kopalni soli i Zamek Żupny
ul. Daniłowicza i ul Zamkowa Wieliczka
7 688samorozwoj