Czapki, hełmy, kapelusze

– nie tylko górnicze

Występują od Europy poprzez Azję, obydwie Ameryki, Afrykę aż po odległą Australię. Towarzyszyły człowiekowi na przestrzeni dziejów. Spełniały różne funkcje, które wpływały na ich kształt, kolor, materiał, z którego były wykonane a także ozdoby. Celem wystawy „Czapki, hełmy, kapelusze – nie tylko górnicze” zorganizowanej przez Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka jest pokazanie ich ogromnej różnorodności.

Zobaczyć więc można nakrycia głowy, szlacheckie, mieszczańskie i ludowe. Szczególną grupę stanowią czapki wojskowe, strażackie i zawodowe, z akcentem na nakrycia głowy górnicze, które z racji tematyki wielickiego muzeum znajdują się w jego zbiorach. Prezentowane są nakrycia robocze i galowe. Nie zabrakło hełmów rycerskich. Uwagę przyciągają piękne czepce i finezyjne kapelusze kobiece oraz cylindry i meloniki. Oddzielne miejsce poświęcono kaskom używanym przez sportowców.

Na wystawie można też zobaczyć koronę, którą Jan Matejko namalował na obrazie przedstawiającym św. Kingę, który znajduje się w ekspozycji podziemnej muzeum (na III poziomie kopalni soli).

Ciekawe eksponaty: chiński hełm górniczy z trzciny, tureckie misiurki (XVII w.), perskie szyszaki (XVIII/XIX w.), opaska z kolcami jeżowca, kapelusz z tykwy, srebrna czapka z koralami z Mongolii, przepaska na głowę z zębami kangura, piękne kapelusze i czepce kobiece czy czapeczka kolarska Ryszarda Szurkowskiego.

Uzupełnieniem wystawy są obrazy, grafiki i rysunki ilustrujące tę tematykę. Szczególnie godne polecenia są te wykonane przez Jana Matejkę - na jednym z nich narysował górników wielickich. Ciekawostką są piękne ozdoby kapeluszy w kształcie szpil i szpilek. Warto zwrócić uwagę na pudła na kapelusze. Przyjrzeć się można z bliska formom kapeluszniczym oraz tzw. stożkom filcowym, czyli półproduktom, z których powstaje efektowny kapelusz czy czapka.

To wystawa bliska każdemu z nas bo każdy posiada co najmniej kilka nakryć głowy na różne okazje. Dlatego warto ją zobaczyć by o czapkach, kapeluszach wiedzieć więcej. A może prezentowane eksponaty zainspirują do powstania ciekawych pomysłów na karnawałowy bal.

Eksponatów użyczyły instytucje:

Muzeum Narodowe w Krakowie

Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie

Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi

Centralne Muzeum Włókiennictwa w Łodzi

Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie

Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie

Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie

Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach

Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu

Muzeum Bielsku-Białej

Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka

Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

Sad Apelacyjny w Krakowie

Komenda Powiatowa Policji w Wieliczce

Komenda Powiatowa Straży Pożarnej w Wieliczce

Zakład Usług Kominiarskich w Wieliczce

Zakład Kominiarski – Jerzy Nenko

Zespół Futbolu Amerykańskiego Kraków „Knights”

Restauracja „Balaton” w Krakowie

oraz osoby prywatne

Bożena i Marek Sosenko

Marek Skubisz