Od Malarstwa do Fotografii - Galeria Schody - 18-28.01.2011

*Tomasz Myjak *

18.01 - 28.01.2011

O fotografiach Tomasza Myjaka.

Od Malarstwa do Fotografii. Od Fotografii do Malarstwa

Obraz malarski w fotografii

Malarski charakter fotografii Tomasza Myjaka jest czymś oczywistym. Tylko nieliczne z nich mogą być postrzegane jako odwzorowanie świata przedmiotow naturalnych - a i to jest złudzeniem. Te raczej wyjątkowe w jego tworczości, pozornie mimetyczne obrazy, są tak odrealnione, tak intensywnie sugerują wyjście poza potoczność, że widz może je skojarzyć z obrazami Edwarda Hoppera. Taki charakter mają fotografie z serii Chwile. Dominują jednak ujęcia wyraźnie malarskie i widz może się zastanawiać, czy tradycja malarskości nie jest bliższa ich tworcy od tradycji klasycznej fotografii. Wyobraźnia fotografa w tak zasadniczy sposob została ukształtowana przez doświadczenie pracy malarza, że choć posługuje się nowoczesnym, zaawansowanym technicznie narzędziem, to tworzy raczej obrazy, niż fotografuje w zwykłym tego słowa znaczeniu. Możliwe, że Tomasz Myjak we wczesnej fazie formowania się jego praktyki artystycznej, w tak dużym stopniu wchłonął charakterystyczne dla malarstwa sposoby postrzegania świata, że kiedy wziął do ręki aparat fotograficzny - zaczął go używać jako przedłużenia, czy substytutu pędzla. Właściwym dla niego nowym medium stał się jednak właśnie aparat, nie pędzel, czy ołowek. To przejęcie przez medium fotografii innego medium - obrazu malarskiego, tak, że nowe wypełnione jest starym, zgodne jest z dążeniem sztuki wspołczesnej do wszechstronnego posługiwania się coraz to nowymi środkami artystycznego wyrazu, co przecież nie musi oznaczać zerwania z wszelką tradycją artystyczną, jest raczej zjednoczeniem dwoch tradycji. Jest to zapewne szczegolny przypadek ogolniejszej zasady działającej w świecie ludzkiej komunikacji. Już kilkadziesiąt lat temu kanadyjski teoretyk mediow Marshall McLuhan wskazał w książce Zrozumieć media. Przedłużenia człowieka, że nowa technologia medialna zawiera w sobie starą i że jest to regułą organizującą cały świat ludzkiej komunikacji, nie tylko artystycznej.

Świadomość autora

Technika fotograficzna potencjalnie posiada tak wiele możliwości jej wykorzystania, umożliwia realizację tak rożnych zamysłow, daje pole do kreowania tylu rożnych światow, że dokonanie wyboru jednego spośrod nich nie powinno być przypadkiem, inaczej sztuka ześlizgnęłaby się w bezstylowy chaos. Prace fotograficzne Myjaka mają zupełnie indywidualny charakter i z pewnością są rezultatem całkowicie świadomego wyboru. Ich jednolitość stylistyczna wskazuje na poprzedzające, intelektualne przygotowanie realizacji. Nastroj tych prac przykuwa uwagę widza. Są nasycone poetyckością, przywołują w umyśle widza świat marzeń sennych. W wielu pracach fotograf-malarz posługuje się onirycznością, by wywołać wrażenie tajemniczości, nawet niesamowitości. W tym celu korzysta z szerokiej palety środkow.

Dwa sposoby widzenia: fotografia i obraz malarski

W pracach, ktore należą do serii zatytułowanych Pejzaże dynamiczne stosowanym środkiem jest pewne rozmazanie, ktore może być odbierane jako sugestia ruchu, ale i bezruchu. Można je postrzegać w odniesieniu do ludzkiego, doświadczanego świata, ale i bez tego odniesienia. Jest to sztuka pogranicza jakiegoś sennego odzwierciedlania i czystej kreacji. Brak wyrazistych konturow odrealnia ukazane postacie i przedmioty. Sfotografowane pejzaże są na wpoł abstrakcyjnym układem linii, płaszczyzn i barw, zasadniczo pozbawionych ostrych granic. Zapewne dominuje poczucie nawiązania przez autora do jakiejś zewnętrznej rzeczywistości świata fizycznego, jednakże radykalnie przekształconej. Jednak wiele zależy od samego widza, od przyjętej przez niego interpretacji. W zależności od jego nastawienia fotografie czasami ujawniają sugestię głębi postrzeganej przestrzeni, ale przy innej postawie - jawią się jako malarskie płaszczyzny. Tak samo postrzeganie ruchu i nieruchomości zależy od postawy oglądającego. Gdy poszukujemy zewnętrznych źrodeł obrazow fotograficznych - jawią się jako oddające ruch. Natomiast gdy fotografie rozwijają się w świadomości widza jako obrazy czysto malarskie - dominuje poczucie statyki. Ta ambiwalencja już jest zawarta w nich samych, choć ich autor, poprzez nadanie im określonego tytułu, sugeruje jedną z postaw - akcent kładzie na ruch, a więc odniesienie zewnętrzne, zgodne z tradycją fotografii.

Czas w fotografii, wieczność w malarstwie

Tylko w nielicznych pracach dostrzec można nieco ostrzejsze kontrasty barw, dominują płynne przejścia, i właśnie dzięki nim widz odnosi wrażenie dynamiki. Ten sugerowany wariabilizm jest może najważniejszą właściwością tych fotografii postrzeganych przez pryzmat świata zewnętrznego. Ruch ujęty jest w jakiejś chwili, czasami gwałtowny. Technika fotograficzna sugeruje momentalność powstania obrazu, jej rezultatem jest właśnie kadr wyjęty z możliwego filmu. Technika malarska, zwłaszcza malarstwa abstrakcyjnego, intensywnie podkreślającego swoją autonomię wobec świata naturalnego, wyjmuje obraz z ram czasowych, odsyła do wieczności. Gra czasem, jaka rozgrywa się w tych pracach jest oczywista, jednak przeważa moment - a nie jego przeciwieństwo: wieczność.

Postrzeganie ruchu odzwierciedlonego i ruchu autora

Obraz malarski jest bardziej autonomiczny czy wyizolowany aniżeli fotograficzny. Jednak mamy tu do czynienia z fotografiami i to zmusza do rozważenia jeszcze jednego problemu: co się porusza? Odnajdujemy tu charakterystyczną, podwojną możliwość interpretacji, w zależności od tego, co przyjmiemy za obiekt w ruchu: krajobraz widziany - czy podmiot widzący. W obu przypadkach rezultat będzie taki sam. Przy pomocy ruchu podmiotu wyposażonego w odpowiedni sprzęt uzyskuje się przecież wrażenie ruchu krajobrazu, zwłaszcza, że ruch nie jest sugerowany w odniesieniu do tylko jakiegoś pojedynczego przedstawionego fragmentu - całość świata pokazanego jest wypełniona tą dynamiką. Najczęściej nieruchomy widz widzi nieruchomą fotografię uzyskaną zapewne dzięki ruchowi fotografa, ktory utrwala nieruchomy obiekt. Suma ruchu i nieruchomości daje w efekcie wrażenie dynamiki.

Fotografie obrazow

Tworczość Tomasza Myjaka jest rożnorodna i część jego prac jawi się widzowi jako fotografie obrazow malarskich. W takich pracach kolor jest najważniejszy. Wszelkie przestrzenne formy podporządkowane są głownemu celowi: pokazać grę barw. Autor wykorzystuje tutaj klasyczne środki ujawniające specyficzne jakości poszczegolnych kolorow, umiejętnie je ze sobą zestawiając. Większość prac, może z wyjątkiem tych nielicznych, w ktorych dominuje czerwień, oddziałuje na widza swoim spokojem, niekiedy jakimś sugerowanym nawiązaniem do odblaskow na wodzie, czy statycznej pierwotnej brunatno-szarej ziemi. Multiplikacja dominujących w poszczegolnych pracach form skłania widza raczej nie do analitycznej pracy myśli - ale do spokojnego kontemplowania barwnych plam i wywołanego przez nie nastroju. Te prace, wybitnie malarskie, stanowią przeciwieństwo wyżej omowionych prac dynamicznych, choć przy pewnym nastawieniu, jak już wcześniej wspomniałem, i tamte mogą być odebrane na czysto malarski sposob.

Prace Tomasza Myjaka mają podwojną wartość: malarską i fotograficzną. Ten artysta posługuje się wspołczesną technologią w celu osiągnięcia efektow, ktore przynależą do długiej tradycji pędzla.

Tadeusz Walentowicz

*Galeria Schody *

*ul. Nowy Świat 39 *

*00-029 Warszawa *

tel./faks 22/ 828-89-43

*www.facebook.com/galeria.schody *

*www.galeriaschody.pl *

bilety:

wstęp bezpłatny