INFORMACJA:
![](/i/user-thumb.png)
Figury retoryczne. Warszawska rzeźba architektoniczna 1918-1970
![](https://dco1c2aefa5pk.cloudfront.net/l/4f7f.jpeg)
Kadr z zapowiedzi filmowej
- od: 14 czerwca 2015, niedzielado: 11 października 2015, niedziela
Figury retoryczne. Warszawska rzeźba architektoniczna 1918-1970
14 czerwca – 11 października 2015 wernisaż: 14 czerwca, g. 18:00
Warszawski przechodzień lub turysta ma (prawie) na wyciągnięcie ręki unikalną galerię trochę zaniedbanej i zakurzonej, często podniszczonej rzeźby – dostępną przez całą dobę, bez opłat za bilety. Stołeczna rzeźba architektoniczna kojarzona jest zazwyczaj z socrealizmem i retoryką propagandy, ale z całą pewnością nie jest do końca tym, czym się wydaje. Mało kto wie tak naprawdę, ile socrealistycznych rzeźb dekoruje gmachy stolicy. Niewielu potrafi z pamięci prawidłowo nazwać wszystkie postacie zerkające na ludzi z góry w pobliżu placu Konstytucji. O rzeźbie architektonicznej w Warszawie wiadomo tylko tyle, że jest – i w zasadzie niewiele więcej. A przecież mimo katastrofalnych zniszczeń w mieście zachowały się tu i ówdzie oryginalne rzeźby sprzed II wojny światowej. Twórcami robotników i rolników odkuwanych na fasadach z jednakowym entuzjazmem zarówno przed wojną, jak i po niej byli czołowi polscy artyści XX wieku. Warto przyjrzeć się tym dziełom uważniej, gdyż nawet z pozoru bardzo dostojne i patetyczne prace nierzadko zaskakują ironicznymi elementami, kryją w sobie mniej poważne treści lub ulegają poruszającym deformacjom pod wpływem warunków atmosferycznych. Dzięki zdjęciom Szymona Rogińskiego na wystawie w Królikarni będzie można zobaczyć dekoracje rzeźbiarskie, które na co dzień giną w wizualnym chaosie ulic lub które ze względu na ich lokalizację trudno obejrzeć, takie jak dekoracyjny fryz znad wejścia głównego do Pałacu Kultury. Fotografiom towarzyszyć będą oryginalne, nieznane lub bardzo rzadko prezentowane rzeźbiarskie modele i archiwalia. Większość prac, których dotyczą, z różnych powodów już nie istnieje lub nigdy nie została zrealizowana. Na przykład makieta utopijnej rzeźbiarskiej struktury Jana Szczepkowskiego, pierwotnie planowanej jako pomnik ku czci Józefa Piłsudskiego, w kolejnych dwóch dekadach prezentowanej najpierw jako model łuku triumfalnego dla placu Konstytucji, a następnie jako dominujący akcent w alei Niepodległości.
Każda taka – zrealizowana bądź nie – koncepcja była czymś więcej niż tylko pracą wykonywaną przez artystę na polecenie władz. Relacje twórców ze zleceniodawcami, szczególnie w powojennej stolicy, powściągliwie określić można jako skomplikowane. Nieco światła na ich charakter rzucają zgromadzone na wystawie dokumenty pochodzące ze spuścizn po nieżyjących już rzeźbiarzach. Otwierają one nieznaną dotychczas, prywatną perspektywę artystów pozbawionych innych możliwości zarobkowania, którym „przydzielano” rzeźbę do wykonania, po czym „weryfikowano” i egzekwowano projekt bez oglądania się na okoliczności. A te, jak wskazują pisma sporządzane kopiowym ołówkiem przez Józefa Gosławskiego czy skargi wnoszone przez Stefana Momota, były dramatyczne. Ten pierwszy, aby na czas ukończyć grupę rzeźbiarską na MDM-ie, do pomocy przy prowizorycznie osłoniętych pracach na wysokości zmuszony był poprosić brata oraz ciężarną żonę. Drugi, po wykonaniu żądanych projektów „Tkaczki” dla ulicy Marszałkowskiej, został pozbawiony wpływu na realizację i ostateczny kształt rzeźby.
Czym zatem jest rzeźba architektoniczna ubiegłego wieku – tytułowe figury retoryczne – dla współczesnego odbiorcy? Czy następne pokolenia nadal postrzegają ją jako narzędzie propagandy? Czy współczesne zlecenia publiczne diametralnie różnią się od tych sprzed półwiecza? Te i inne kwestie związane z aktualną sytuacją poruszone zostaną w pracach zaproszonych na wystawę artystów, którzy inspirację czerpali ze znanych elementów wystroju rzeźbiarskiego miasta. Mając w pamięci sukces społecznej akcji renowacji płaskorzeźby „Plon” Jerzego Jarnuszkiewicza na Saskiej Kępie, która doprowadziła nie tylko do uratowania dzieła sztuki, lecz także do integracji lokalnej społeczności, łatwiej uświadomić sobie tkwiący w warszawskiej rzeźbie architektonicznej nie retoryczny, ale nawet rewolucyjny potencjał.
Kuratorki wystawy: Alicja Gzowska Współpraca kuratorska: Agnieszka Tarasiuk, Katarzyna Kucharska-Hornung Architektura wystawy: Piotr Bujas (BADR) Projekty graficzne: Poważne Studio
![](/i/user-thumb.png)
Noc Muzeów w Zamku Królewskim w Warszawie – Muzeum
16 maja 2015 -
Zamek Królewski
Plac Zamkowy 4 Warszawa
17 969sztuka
Noc w Muzeum Pałacu w Wilanowie
16 maja 2015 - 19:00
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Stanisława Kostki Potockiego 10/16 Warszawa
17 574sztuka
Noc Muzeów 2015 WIDZIANE Z KATAFALKU wystawa fotografii Macieja Smogorzewskiego
16 maja 2015 - 20:00
Galeria Po Prawej Stronie Wisły
ul. Konopacka 15/ 1a Warszawa
19 218sztuka
TUSZ x FARBA x GRAFIT x KREDA czyli 2D kontest
15 maja 2015 - 15:00 - 21.00
POD OKIEM
Grójecka 79 Warszawa
15 047sztuka
Malarstwo Joanny Brzostowskiej w Klubie DIC
14 maja 2015 - 18:00
D.I.C. PL Showroom
Miedziana 3a Warszawa
15 181sztuka
Wystawa zdjęć: Szwajcaria z nieba
14 maja 2015 - 20:00jest więcej terminów
plac przed kościołem św. Anny na Krakowskim Przedmieściu
Krakowskie Przedmieście 68 Warszawa
18 087sztuka
Agnieszka Rzońca - wystawa malarstwa i grafiki
14 maja 2015 - jest więcej terminów
Galeria Sztuki Katarzyny Napiórkowskiej
ul. Puławska 17 Warszawa
19 828sztuka
Wystawa rysunków Łojca
12 maja 2015 - 18:00
3 pokoje z kuchnią
Głębocka 84 Warszawa
15 074sztuka
Spotkanie w barokowej garderobie
10 maja 2015 - 13:00
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
Stanisława Kostki Potockiego 10/16 Warszawa
14 923sztuka
SPOTKANIE Z WALIDEM RAADEM
8 maja 2015 - 18:00
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
ul. Emilii Plater 51 Warszawa
14 459sztuka
MILIONERBOY "ART HOLE" WERNISAŻ WYSTAWY
7 maja 2015 - 20:00
Artbistro Stalowa 52
Stalowa 52 Warszawa
14 652sztuka
SPOTKANIE Z BARBARĄ WYSOCKĄ. PROWADZI MAREK BEYLIN
7 maja 2015 - 18:00
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
ul. Emilii Plater 51 Warszawa
36 246teatr
Wystawa "Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej 2015 (dokumenty z Biblioteki Polskiej w Paryżu)"
od: 17 kwietnia 2015 do: 3 maja 2015
Zamek Królewski
Plac Zamkowy 4 Warszawa
14 989sztuka
Wystawa "Salon Stolicy Apostolskiej"
od: 16 kwietnia 2015 do: 3 maja 2015
Zamek Królewski
Plac Zamkowy 4 Warszawa
19 206sztuka
INTERNATIONAL LEOPARD DAY 2015 - burleska show
3 maja 2015 - 16:00
praCoVnia art club
ul. Popiełuszki 16 Warszawa
20 769sztuka
Wystawa fotografii Daniela Wieczorka "DREW" - Wynalazek Warszawa
30 kwietnia 2015 - 24:00jest więcej terminów
Wynalazek
Nowy Świat 22/28, PAWILON 23 Warszawa
16 767sztuka
Wykład - Templariusze - za wiarę i władzę
30 kwietnia 2015 -
Zamek Królewski
Plac Zamkowy 4 Warszawa
16 666sztuka
![](/i/user-thumb.png)