Ta unikatowa rzeźba nie powinna już istnieć. W 1992 roku nakazano jej „likwidację”. Miała zostać zezłomowana. Pomnik Przyjaźni Polsko-Radzieckiej autorstwa najsłynniejszej polskiej rzeźbiarki, Aliny Szapocznikow został jednak uratowany. Po 27 latach znów będzie można go oglądać. Tego rodzaju prac, do tego stworzonych przez wybitnych artystów, dziś już prawie nie ma. „Przyjaźń” pojawi się na wystawie Rzeźba i Formy Przestrzenne w DESA Unicum już 18 marca.

Praca Szapocznikow powstała w ramach konkursu w 1953 roku. Przedstawiała dwóch mężczyzn trzymających sztandar i pozostających w braterskim uścisku. Monumentalna rzeźba z brązu o wysokości 3 metrów witała przez lata gości odwiedzających Pałac Kultury i Nauki w Warszawie. Po przemianach ustrojowych pomnika, jak zresztą wielu podobnych, postanowiono się pozbyć. W tym celu zatrudniono firmę, która miała ją – zgodnie z zapisem zlecenia od zarządu Pałacu Kultury – „zlikwidować”. W trakcie wynoszenia obiektu z budynku, okazało się, że nie mieści się w drzwiach. Postaci przedstawionych w rzeźbie pozbawiono więc rąk i sztandaru. W ramach rozliczenia za usługę właściciel firmy otrzymał samą „Przyjaźń”. Jednak zamiast sprzedać rzeźbę po cenie złomu, przechowywał ją na podwórku.

Po ponad ćwierćwieczu dzieło będzie można zobaczyć ponownie. Usunięte podczas wynoszenia elementy – ręce i sztandar – padły ofiarą kradzieży. Nie tylko „Przyjaźń”, lecz cała twórczość socrealistyczna Szapocznikow przez wiele lat była marginalizowana. Dopiero niedawno zaczęto na nią patrzeć pod innym kątem, dostrzegać walory artystyczne, traktować jako etap w poszukiwaniach twórczych, ale też jako ważny zapis historii. W 2012 i 2013 roku ponad 100 rzeźb i rysunków Szapocznikow oglądać można było na wystawie indywidualnej w prestiżowym MoMA w Nowym Jorku. Trzy lata temu rzeźba „Ptak” została sprzedana za rekordową cenę blisko 2 milionów złotych. Szapocznikow jest dziś uznawana za jedną z najważniejszych artystek XX wieku.

Na wystawie będzie można zobaczyć w sumie 74 prace artystów prezentujących szerokie spectrum podejścia do rzeźby. Pojawi się m.in. „Perseusz” zmarłego cztery lata temu Igora Mitoraja, artysty kontrowersyjnego, ale zarazem cenionego na całym świecie. Od wielkiego sukcesu w 1976 roku w Paryżu, rzeźby i rysunki Mitoraja pokazywano na ponad 120 wystawach indywidualnych. Na drugim biegunie do Mitoraja znajdzie się z kolei Władysław Hasior. Był artystą zaskakującym. Jako jeden z niewielu umiejętnie łączył motywy ludowe, kicz i sacrum, kreując niezwykły język wypowiedzi artystycznej. Jednym z najbardziej rozpoznawalnych tematów jego twórczości były sztandary. „Sztandar 8-Lewy” zaprezentowany zostanie na najbliższej wystawie.

Oddzielną kategorię będą stanowiły prace ze „szkoły zakopiańskiej” oraz płaskorzeźba Jana Szczepkowskiego. Ich styl stanowi kluczowe znaczenie w historii rzeźby za sprawą sukcesu na Międzynarodowej Wystawie Sztuk Dekoracyjnych i Nowoczesnego Przemysłu w Paryżu w 1925 roku. Zobaczyć będzie można także prace takich klasyków jak m.in. Magdalena Abakanowicz, Koji Kamoji, Antoni Rząsa, Edward Wittig, Konstanty Laszczka, Bolesław Biegas czy Magdalena Gross. Wszystkie obiekty zostaną zlicytowane na aukcji 28 marca.

Wystawa Rzeźba i Formy Przestrzenne: 18-28 marca 2019, godz. 11-19 (poniedziałek-piątek) i godz. 11-16 (sobota), Dom Aukcyjny DESA Unicum, ul. Piękna 1A, Warszawa, wstęp wolny

Aukcja Rzeźba i Formy Przestrzenne: 28 marca 2019, godz. 19.00, Dom Aukcyjny DESA Unicum, ul. Piękna 1A, Warszawa

Więcej informacji oraz katalog aukcyjny dostępne są w linku: https://desa.pl/pl/auctions/540/rzezba-i-formy-przestrzenne-pierwsze-obiekty-28-marca-2019-godz-19