Nierówności ekonomiczne, pogarszające się warunki pracy, konflikty etniczne, religijne i ideologiczne. Świat staje przed tymi problemami w przełomowych momentach. Tak było, gdy w Europie rodził się faszyzm. Dziś, kiedy globalnymi problemami są także katastrofa klimatyczna i kryzys uchodźczy, do głosu coraz silniej dochodzi skrajna prawica, która wielu młodym ludziom daje proste odpowiedzi na wyzwania codzienności. Goethe-Institut, w stulecie ustanowienia Republiki Weimarskiej, zastanawia się, jak neofaszyzmy zaznaczają swą wizualną obecność w sferze publicznej. „Estetyka i neofaszyzmy” to druga z cyklu dyskusji w ramach jesiennego cyklu „Od Caligariego do...”. Wydarzenie odbędzie się 5 listopada.

Jak rozpoznać neofaszyzmy, post-faszyzmy i alt-right? Dlaczego estetyka, którą się posługują jest uwodząca i skuteczna? Agresja, język nienawiści i pogardy, przemoc jakimi posługują się ruchy polityczne związane ze skrajną prawicą, to często jedyne trafiające do młodych ludzi odpowiedzi na globalne dylematy. Organizatorzy i uczestnicy debaty „Estetyka i neofaszyzmy” sygnalizują, że czas wyczulić zmysły na nieoczywiste sposoby wizualnej obecności neofaszyzmów w sferze publicznej – nie tylko w Polsce. Zastanowią się wspólnie, jaką rolę w szerzeniu skrajnie prawicowych ideologii i praktyk odgrywa np.: patriotyczna odzież, memy, krążące w sieci obrazy, kanały na YouTube czy neonazistowska scena muzyczna. W dyskusji prowadzonej przez Kaję Puto wezmą udział: badacz skrajnej prawicy w Niemczech Volker Weiß, Inke Arns – kuratorka i dyrektorka Hartware MedienKunstVerein Dortmund oraz historyk sztuki i dziennikarz Maciej Piasecki. Goście debaty Goethe-Institut porozmawiają też o tym, jak mogłaby wyglądać antyfaszystowska odpowiedź na falę faszyzujących treści zalewających współczesną kulturę wizualną oraz jaką rolę w tej kwestii może odegrać sztuka.

„Od Caligariego do...” to cykl jesiennych wydarzeń w Goethe-Institut. Tytuł cyklu zainspirowała książka niemieckiego historyka filmu i teoretyka kultury Siegfrieda Kracauera – „Od Caligariego do Hitlera”. Analizując kino Kracauer pisał o prądach psychologicznych, panujących w okresie Republiki Weimarskiej, które wpłynęły na bieg historii i o symbolicznym przedstawieniu uwodzenia mas przez Hitlera, jakie dostrzegł w filmie Roberta Weine. Nakręcony w 1919 roku, ekspresjonistyczny „Gabinet doktora Caligari”, to jedna z najważniejszych produkcji w dziejach kinematografii. Klasyk kina niemego i pierwszy film grozy posługujący się motywem hipnozy, szaleństwa tyranii stanowił zwierciadło społecznych nastrojów, zdominowanych przez poczucie niepewności i widmo kolejnej wojny. Film Weinego zainspirował powstanie określenia „caligaryzm”, jako obrazu świata przerysowanego, pełnego grozy i szaleństwa.

100 lat po powstaniu Republiki Weimarskiej Goethe-Institut przygląda się jej kulturze, estetyce i polityce z dzisiejszej perspektywy, odnajdując analogie do współczesności. Częścią cyklu „Od Caligariego do...” jest multimedialna wystawa o tej samej nazwie, która zawitała do Warszawy, Wrocławia, Poznania i Krakowa. W programie wydarzeń znalazły się także dyskusje z historykami, kulturoznawcami, badaczami, artystami oraz kuratorami i historykami sztuki, a także pokazy filmów. Cykl debat organizowany jest we współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie jako część programu Roku Antyfaszystowskiego (nigdywiecej.artmuseum.pl).

Program debat:

„Estetyka i neofaszyzmy”, 5 listopada, godz. 18:00. Uczestnicy: Volker Weiß – historyk, publicysta, badacz skrajnej prawicy w Niemczech, Inke Arns – kuratorka, dyrektorka Hartware MedienKunstVerein Dortmund, Maciej Piasecki – historyk sztuki i dziennikarz. Prowadzenie: Kaja Puto – dziennikarka, redaktorka

A(r/k)tywizm, 14 listopada, godz. 18:00 Uczestnicy: Jean Peters – założyciel i członek Peng!Kollektiv,Zuzanna Hertzberg – artystka, aktywistka, edukatorka. Prowadzenie: Kuba Szreder – badacz, wykładowca, niezależny kurator

Obieg obrazów i kapitału, 29 listopada, godz. 18:00 Uczestnicy: Wolfgang Ullrich – historyk sztuki, kulturoznawca, Jan Sowa – socjolog i kulturoznawca. Prowadzenie: Katarzyna Kasia – filozofka Goethe-Institut, ul. Chmielna 13a, Warszawa

Wszystkie debaty w cyklu „Od Caligariego do...” odbywają się z polsko-niemieckim tłumaczeniem symultanicznym. Wstęp wolny.

Program cyklu „Od Caligariego do...”: https://www.goethe.de/resources/files/pdf185/giprogram2_20191.pdf