Monika Gromala o powieści Fritza von Herzmanovsky’ego-Orlando „Maskarada geniuszy” w przekładzie Ryszarda Wojnakowskiego.

Cykl Fundacji Tygodnika Powszechnego „Lekcje czytania”

Powieść „Maskarada geniuszy” powstała w 1928 r., ale drukiem ukazała się dopiero po śmierci pisarza, w latach 50. Nie pasowała ani do czasu powstania, ani czasu wydania. Jest wielogatunkową mieszanką, w której trudno wytyczyć czytelnicze szlaki. Być może nie powinniśmy się o to nawet starać, gdyż nie tego oczekiwał od swoich odbiorców von Herzmanovsky-Orlando. Stworzył groteskowy obraz imperium Habsburgów, który zbliża się do karykatury, ale nią do końca nie jest, gdyż karykaturalna wizja rzeczywistości zawsze posiada krytyczny potencjał, a „Maskarada geniuszy” to przede wszystkim zabawa wyobraźni. Dodajmy, że wyobraźnia autora była bez reszty zanurzona w świecie, o którym traktuje dzieło. Von Herzmanovsky-Orlando ukazuje doskonale znaną sobie rzeczywistość monarchii austro-węgierskiej z całą jej absurdalnością, bzdurnością i paranoicznością. Nie sposób rozstrzygnąć, czy jego wizja miała być przestrogą dla kolejnych pokoleń, czy też pożegnalną pieśnią, pieśnią miłosną kogoś, kto w swej pamięci i wyobraźni znalazł miejsce dla upadłej przeszłości, a następnie uwiecznił to miejsce w literaturze.

https://www.facebook.com/LekcjeCzytania

Wstęp wolny

Po polsku

Organizacja: Fundacja Tygodnika Powszechnego, Austriackie Forum Kultury w Warszawie

Foto: Monika Gromala © Marta Świetlik