Spotkanie z Anderem Izagirre, finalistą 12. edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego 2022

Uczestniczą:
Ander Izagirre – reporter
Jerzy Wołk-Łaniewski – tłumacz

Prowadzi:
Beata Szady – pisarka, dziennikarka

„Potosí. Góra, która zjada ludzi” to opowieść o życiu boliwijskich górników, którzy pracują w kopalniach na górze Cerro Rico w mieście Potosí. Niezwykle bogate złoża na czele ze srebrem są wydobywane nieprzerwanie od XVI w., ale pracująca tam ludność nigdy się na nich nie wzbogaciła, choć dzięki niej powstały fortuny. Wręcz przeciwnie, jest nieludzko wyzyskiwana i wiedzie życie pogrążone w nędzy i śmiertelnych chorobach.

Izagirre udziela głosu różnym postaciom z tej wstrząsającej scenerii, ale na pierwszym planie przedstawia historię czternastoletniej Alicji, która pracuje w kopalni. Historia dziewczynki jest bardzo mocno osadzona w obecnych realiach życia górników boliwijskich, ale sięga też pierwotnych przyczyn skrajnie trudnych warunków pracy i życia, które są ich udziałem. Uwarunkowania historyczne i polityczne tej sytuacji ukazane są od czasów konkwisty w XVI w. aż po dzień dzisiejszy. Autor wnikliwie przygląda się wielorakim czynnikom, które w łańcuchu przyczynowo-skutkowym leżą u podstaw tej rzeczywistości. Analizuje system, który doprowadza do bezmiernego bogactwa i skrajnej nędzy.

Tutaj, aby przetrwać, dzieci wywalczyły sobie prawo do pracy, która jest dla dorosłych – mogą pracować legalnie w kopalni po ukończeniu dziesięciu lat. Podejmują pracę wcześnie i umierają młodo. Kopalnie w Potosí żywią, ale i zabijają tysiące osób. Dola, którą dostają jako zapłatę, ledwie starcza na przeżycie. I tak jest od czasów konkwisty Ameryki w XVI w.

Alicja mieszka z matką i siostrą na szczycie kopalnianej góry Cerro Rico, na ponad 4000 m.n.p.m, gdzie nikt nie chce żyć. Woda, gleba, powietrze i pożywienie – wszystko wokoło jest silnie skażone. Stężenie wielu toksycznych pierwiastków – arsenu, ołowiu, rtęci, kadmu – przekracza wszelkie dopuszczalne normy. Górnicy dożywają najwyżej 40 lat, a potem dzieci zastępują ich w pracy, by wyżywić siebie i rodzinę. Taki też los spotkał Alicję.

Ander Izagirre, hiszpański reporter i pisarz. Autor reportaży o trudnym losie ludzi w różnych zakątkach świata. Reportaże Izagirrego ukazują się w prasie i na platformach międzynarodowych (Altair, CNN, Jot Down, Papel, National Geographic, Pie Izquierdo czy Popoli), a także w prasie hiszpańskiej (El Pais, El Diario Vasco, El Correo, Berria). Bohaterami jego książek są, między innymi, ofiary konfliktu zbrojnego w Kolumbii; osoby, które przeżyły Czernobyl; zagrożone wyginięciem języki rdzennych mieszkańców Meksyku; Sycylijczycy zbuntowani przeciwko Mafii i wiele innych.

Wielokrotnie nagradzany, m.in., laureat Europejskiej Nagrody Prasowej 2015 za reportaż o zbrodniach wojskowych w konflikcie zbrojnym w Kolumbii; Nagrody Euskadi za najlepszy Esej w jęz. hiszpańskim 2017 za książkę „Potosí” (Wyd. Libros del K.O.) i II Narodowej Nagrody w Dziennikarstwie sportowym „Manuel Alcántara” 2019. Jest autorem 16 książek, kilku przewodników, prowadzi blog „Periodismo con botas” [dosł. Dziennikarstwo w butach].

Beata Szady, dziennikarka, redaktorka i wykładowczyni akademicka. Autorka książek reporterskich: „Ulica mnie woła. Życiorysy z Limy” oraz „Wieczny początek. Warmia i Mazury”. Pomysłodawczyni antologii „Dziobak literatury. Reportaże latynoamerykańskie”. Naukowo zajmuje się reportażem i nowymi mediami w krajach hiszpańskojęzycznych.

Jerzy Wołk-Łaniewski, iberoamerykanista, członek Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury, autor około 60 przekładów literackich z hiszpańskiego i angielskiego, współpracuje z działem kultury „Gazety Wyborczej’ oraz Fundacją Reporterów.

Organizatorzy: Miasto Stołeczne Warszawa, Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego, Instytut Cervantesa w Warszawie, Wydawnictwo Filtry

Patronat Honorowy: Ambasada Hiszpanii w Polsce