Powstanie Styczniowe. Droga do niepodległości
Powstanie styczniowe. Droga do niepodległości
- od: 12 stycznia 2023, czwartekdo: 12 lutego 2023, niedziela
Na wystawie Narodowego Centrum Kultury w galerii Kordegarda upamiętniającej 160. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego przez miesiąc, tj. od 12 stycznia do 12 lutego będą prezentowane rysunki, grafiki i akwarele artystów, którzy brali czynny udział w Powstaniu, m.in. Kazimierza Alchimowicza, Michała Elwiro Andriollego, Adama Chmielowskiego, Ludomira Benedyktowicza, Maksymiliana Gierymskiego, Edwarda Jürgensa, Antoniego Maksymiliana Oborskiego, Alfreda Izydora Römera, Stanisława Witkiewicza bądź go wspierali mieszkając w tym czasie za granicą, jak Walery Eljasz-Radzikowski, czy Artur Grottger. W Kordegardzie pojawią się też prace Franciszka Streitta, Adriana Głębockiego, Józefa Chełmońskiego i Antoniego Kamieńskiego oraz instalacje dwojga współczesnych artystów – Teresy Murak oraz Mateusza Rembielińskiego.
Eksponaty zostały pozyskane ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Niepodległości oraz Lubelskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, dzięki uprzejmości Muzeum Narodowego w Lublinie, gdzie były pokazywane na ekspozycji stałej.
Żadne z polskich wydarzeń historycznych nie znalazło tak znacznego odzwierciedlenia w sztuce jak powstanie z 1863 r. Stanowi ono kamień milowy w budowaniu świadomości narodowej i drodze do odzyskania niepodległości. Poprzez rysunki ukazujemy dramatyczny los powstańca, więźnia, zesłańca. Prezentujemy również prace z wizerunkami kobiet w żałobie i tych niosących pomoc więźniom. Świadectwa artystów - uczestników powstania, a także głos artystów współczesnych, pozwalają postrzegać tragedię powstańców i ich rodzin w kategoriach uniwersalnych.
Wystawa jest kameralna, intymna. Zgromadzone w Kordegardzie prace mają w większości charakter realistyczny, można by rzecz – dokumentacyjny. Niewiele tu patosu. W wielu wypadkach to kadry rejestrowane podczas osadzenia albo zsyłki. Prezentacja skłania do zadumy nad niezwykłymi i dramatycznymi biografiami artystów – uczestników, np. Edwarda Jürgensa – powstańca, więzionego w Cytadeli Warszawskiej, gdzie zmarł w 2 sierpnia 1863 r.; Adama Chmielowskiego, późniejszego świętego brata Alberta, który w wyniku ran odniesionych podczas walk stracił nogę; Ludomira Benedyktowicza, który udział w Powstaniu przypłacił utratą obydwu dłoni, śmiercią ojca, konfiskatą majątku rodziców i więzieniem w Cytadeli Warszawskiej; Alfreda Izydora Römera – osadzonego w twierdzy Dyneburskiej; zesłańca Kazimierza Alchimowicza, Maksymiliana Gierymskiego, zmarłego w 1874 r. w wieku 28 lat w następstwie gruźlicy, której nabawił się w Powstaniu. Dziesięcioletnie zesłanie, utratę praw i majątku przeżył też powstaniec listopadowy i styczniowy Antoni Maksymilian Oborski. Najmłodszy uczestnik Powstania Styczniowego w prezentowanej grupie artystów – Stanisław Witkiewicz już jako dwunastolatek pełnił rolę kuriera i zaopatrzeniowca oddziałów partyzanckich. Powstanie wspierali jego rodzice i dwoje starszego rodzeństwa. Po upadku Powstania rodzina spędziła kilka lat na zesłaniu Tomsku, a po ułaskawieniu ojciec Witkiewicza, Ignacy zmarł w drodze powrotnej do ojczyzny. Wielkim patriotą i powstańcem walczący w oddziale Ludwika Narbutta był pół Polak, pół Włoch Michał Elwiro Andriolli – późniejszy znakomity ilustrator (m. in. pierwszego ilustrowanego wydania "Pana Tadeusza" i "Konrada Wallenroda" Adama Mickiewicza czy "Lilli Wendy" Juliusza Słowackiego) oraz twórca stylu „świdermajer”, więziony w Petersburgu i zesłany na ok. pięć lat do środkowej Rosji.
Ekspozycja ma układ chronologiczny, odzwierciedlający wypadki poprzedzające wybuch powstania, epizody z bitew oraz egzekucje, zsyłki i represje będące jego konsekwencjami. Jej ramy stanowią akwarela malarza i litografa Adriana Głębockiego (z 1861 roku), ilustrująca walki uliczne na placu Zamkowym w Warszawie 8 kwietnia 1861 roku, oraz prace Maksymiliana Oborskiego, tworzone podczas jego zesłania na Syberię. Dużą grupę prac stanowią rysunkowe pejzaże Ludomira Benedyktowicza.
Szczególnym zamknięciem wystawy jest współczesna instalacja Teresy Murak Ścierki Wizytek, ze starych, zniszczonych ścierek, które artystka znalazła w warszawskim kościele Wizytek. Prace te nie pozbawione są odcienia tragicznego patosu. Stanowią one rodzaj komentarza do heroicznych wysiłków mężczyzn. Ścierka która wyciera brud, krew i pot staje się niejako rekwizytem kobiety – bohaterki drugiego planu.
Prezentujemy także instalację Kosy Mateusza Rembielińskiego. Praca ta, stworzona w 2014 roku podczas pleneru w Orońsku, nawiązuje do popularnej broni powstańców i niesie ogromny ładunek emocjonalny. Kosa to jeden z ważniejszych trójdzielnych znaków kulturowych: pracy, śmierci i obrony – mówił Wiesław Myśliwski, jeden z najwybitniejszych polskich pisarzy współczesnych w wywiadzie opublikowanym w 1990 r. w paryskiej „Kulturze”.
Wernisaż: 12.01.2023, godz.18:00
Kuratorka wystawy: Katarzyna Haber
Organizatorzy: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowe Centrum Kultury, Kordegarda. Galeria Narodowego Centrum Kultury
FOTOGRAFIA AKTU
6 lipca 2004 - 19:00
Club & Restaurant Amnesia
ul. Wspólna 62 Warszawa
31 387sztuka
FOTOGRAFIA MODY
21 lipca 2004 - 20:00
Club & Restaurant Amnesia
ul. Wspólna 62 Warszawa
31 389sztuka
Paweł Dąbrowski i Judyta Krawczyk-Domańskia
od: 5 grudnia 2006 do: 31 grudnia 2006
Motto Cafe
Ordynacka 10/12 Warszawa
31 700sztuka
Fotocantucci
14 stycznia 2005 - 00:00
Caffe Marrone
ul. Leszno 14 Warszawa
30 592sztuka
RAUCHDELIKT
od: 13 października 2006 do: 10 listopada 2006
Cafe Karma
pl. Zbawiciela 3/5 Warszawa
30 912sztuka
Ameryka by Kadaj
od: 16 sierpnia 2004 do: 31 sierpnia 2004
Cafe Karma
pl. Zbawiciela 3/5 Warszawa
30 914sztuka
Upalny dzień - instalacja domku na plaży
od: 28 stycznia 2006 do: 28 lutego 2006
Kawiarnia Artystyczna RIO
ul. Piękna 66a Warszawa
31 551sztuka
Stwarzanie róznic
od: 17 maja 2005 do: 6 czerwca 2005
Kawiarnia Artystyczna RIO
ul. Piękna 66a Warszawa
31 906sztuka
Izabella Jaroszewska - Fotografie
19 listopada 2004 - 18:00
Radisson SAS Centrum Hotel
ul. Grzybowska 24 Warszawa
30 800sztuka
Teatr Malarstwa i Rzeźby
od: 4 listopada 2005 do: 4 grudnia 2005
Galeria ZPAP - Millenium Plaza
Aleje Jerozolimskie 123a Warszawa
30 752sztuka
Malarstwo i Plakat
od: 7 września 2005 do: 30 września 2005
Galeria ZPAP - Millenium Plaza
Aleje Jerozolimskie 123a Warszawa
31 114sztuka
Szkice z natury i wyobraźni - Mandale
od: 16 czerwca 2005 do: 30 czerwca 2005
Galeria ZPAP - Millenium Plaza
Aleje Jerozolimskie 123a Warszawa
31 264sztuka
Semi–sweet fifties
od: 1 czerwca 2005 do: 15 czerwca 2005
Galeria ZPAP - Millenium Plaza
Aleje Jerozolimskie 123a Warszawa
31 104sztuka
KINEMATOGRAF
od: 23 listopada 2006 do: 9 grudnia 2006
Galeria Zderzak
Floriańska 3 Warszawa
30 657sztuka
IGOR PRZYBYLSKI
od: 12 października 2006 do: 4 listopada 2006
Galeria Zderzak
Floriańska 3 Warszawa
31 200sztuka
INNOCENT HOMES
od: 14 czerwca 2006 do: 15 lipca 2006
Galeria Zderzak
Floriańska 3 Warszawa
30 819sztuka
Wymężczyźnienie - Rozmężczyźnienie
od: 17 maja 2006 do: 7 czerwca 2006
Galeria ZAKRĘT - Instytut Historii Sztuki UW
Krakowskie Przedmiescie 26/28 (II piętro) Warszawa
31 457sztuka