FESTIWAL MUZYKA ARCHIWÓW® 2023 Muzyka polska i okolice.

Zakurzone. Zapomniane. Nieodkryte. Skarby muzyki i sztuki mogą w ten sposób czekać na półkach bibliotek i archiwów wiele lat, aż czyjaś ręka często przypadkiem wydobędzie je szczęśliwie na światło dzienne. Odkryte ukazują swoje ponadczasowe piękno, przemawiające do każdego odbiorcy. Festiwal „Muzyka archiwów” został stworzony właśnie po to, by ukazać to, co zapomniane, lecz cenne i niezmiernie interesujące. Jego twórcy stawiają sobie za zadanie ukazywać szerokie konteksty, w których muzyka funkcjonowała oraz poszukiwać jej związków z innymi dziedzinami sztuki. Tę nierozerwalną więź podkreślić ma umiejscowienie koncertów w historycznych wnętrzach oraz opatrzenie ich wykładami.

Koncert 1 Tabulatura pelplińska

Koncert prezentuje muzykę zawartą w jednym z najważniejszych i najobszerniejszych polskich zbiorów XVII-wiecznych – Tabulaturę pelplińską. Zbiór sporządzony został ok. 1620-1630 roku dla katedry w Pelplinie, do dzisiaj przechowywany jest w pelplińskiej bibliotece. Odkryty została w 1957 roku przez Adama Sutkowskiego. Jest jednym z najobszerniejszych zbiorów w Europie tego czasu – zawiera 911 kompozycji wokalnych i instrumentalnych w transkrypcji organowej. Znaleźć w niej można intawolacje canzon kompozytorów włoskich, angielskich i niemieckich, wśród których znajdują się również kompozycja Adama Jarzębskiego. Czterogłosowa faktura daje możliwość wykonawcom do zastosowania własnego instrumentarium. Podczas koncertu zabrzmią autorskie opracowania na instrumenty typowe dla I połowy XVII wieku – flety podłużne i flety traverso, skrzypce, viole da gamba i pozytyw. Koncert wykonywany jest w wysokim wczesnobarokowym stroju a1 – 465 Hz.

Koncert 2RECITAL Rozmowy z muzyką w tle. Zbigniew Tupczyński zaprasza. Gość specjalny – Justyna Reczeniedi

Spotkanie muzyczne z Justyną Reczeniedi dopełni muzyka w jej wykonaniu z towarzyszeniem fortepianu, na którym zagra Krzysztof Trzaskowski. Usłyszymy mniej znane utwory i pieśni romantyczne. Szczególną uwagę zwraca na nowo odkrywana twórczość R. Sielickiego- polskiego kompozytora piszącego głównie muzykę filmową, teatralną i do słuchowisk.

G. Puccini - "Musetta's Waltz" z opery "Cyganeria" S. Moniuszko - "Czy powróci?" F. Schubert - " Ständchen" serenada R. Sielicki - " Piękny kaprys"

koncert 3 KONCERT Z polskich archiwów

Koncert upamiętnia 250 rocznicy śmierci Johanna Joachima Quantza. Na koncercie zabrzmią dwa „koncerty polskie” G. Ph. Telemanna, w których pobrzmiewają wyraźne inspiracje polską muzyką ludową. Pozostałe utwory – sonata skrzypcowa włoskiego kompozytora F. M. Cattanea i dwa koncerty fletowe niemieckiego twórcy J. J. Quantza pochodzą z rękopisów zachowanych w polskich zbiorach. Wydane zostały niedawno przez Instytut Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego, Wydawnictwo Naukowe Sub Lupa w opracowaniu Ireny Bieńkowskiej („Sonaty Francesca Marii Cattaneo z rękopisu tarnowskiego PL-TA 23” oraz „Sei concerti a flauto traversiere obligato z rękopisu tarnowskiego PL-TA 49-54”). Rękopisy, które obecnie przechowywane są w bibliotece w Tarnowie stanowią ciekawe świadectwo repertuaru, który był obecny na polskich dworach magnackich w XVIII wieku. Na uwagę zasługuje również fakt, iż Quantz był przez długi czas muzykiem w kapeli elektora saskiego, a zarazem króla polskiego Augusta II w Dreźnie.

Koncert 4

KONCERT Polska w rozkwicie Koncert dedykowany zasługującemu na szczególną uwagę kompozytorowi – o. Damianowi Stachowiczowi, związanemu z zakonem pijarów. Jego niedawno odkryte dzieła wokalno – instrumentalne są świadectwem wyjątkowej biegłości warsztatowej i bardzo dobrej orientacji kompozytora w obowiązujących wówczas konwencjach, a zwłaszcza w tradycjach muzyki włoskiej. Niejednokrotnie odnajdujemy w nich inspiracje osiągnięciami barokowej retoryki muzycznej, która sprawia, iż jego muzyczna interpretacja sakralnych tekstów uzyskuje bardzo sugestywną ilustrację poszczególnych słów i zdań. W programie znajdują się jego wokalno – instrumentalna kompozycja o charakterze koncertującym: “Veni Consolator” i unikat wśród zachowanych zabytków muzyki polskiej:”Missa eequiem”, czyli Msza Żałobna, której wykonanie dopełni, zgodnie z dawną praktyką, chorał gregoriański. W koncercie znajdą się także kompozycje S.S. Szarzyńskiego, którego jedynym zachowanym utworem instrumentalnym jest Sonata na 2 skrzypiec i basso continuo (realizowane tu zwykle przez organy), napisana w formie sonaty da chiesa, ale jeszcze z cechami dawnej canzony. Sonata ta należy do najwybitniejszych utworów instrumentalnych polskiego baroku, zachowała się w rękopiśmiennej kopii z roku 1706. Zabrzmi także Jesu spes mea – koncert na sopran solo, 2 skrzypiec i basso continuo. W koncercie ukazana zostanie także twórczość G. G. Gorczyckiego i M. Mielczewskiego polskich, najwybitniejszych obok Stachowicza kompozytorów epoki polskiego baroku.

Koncert 5

KONCERT Polonica. Inspiracje Polską w okruchach Koncert pokazuje nietypowe podejście do muzyki polskiej. Zaprezentowane utwory są autorstwa kompozytorów europejskich XVII i XVIII w., w jakiś sposób nawiązują do tematyki polskiej. Powiązania te są różnego rodzaju – bezpośrednie nawiązanie w tytule i charakterze utworów do Polski i polskiej muzyki ludowej (np. wykorzystanie poloneza albo oznaczenie alla polacca lub inne odnoszące się do Polski), czy zadedykowanie zbioru polskiemu królewiczowi. Tarquinio Merula w latach 1624-1626 przebywał w Warszawie na dworze króla Zygmunta III Wazy jako muzyk królewskiej kapeli. Zapewne część jego utworów powstała w Polsce. Do naszego kraju nawiązuje również jedna z jego późniejszych canzon – La Polacchina. Hiszpański kompozytor Bartolomeo Selma y Salaverde zadedykował swój jedyny znany zbiór muzyki instrumentalnej wydany w Wenecji w 1638 polskiemu królewiczowi (synowi króla Zygmunta III Wazy) Karolowi Ferdynandowi. Dwie wybrane canzony z tego zbioru prezentują typowe dla wczesnego baroku stosowanie techniki koncertującej i pomysłowych środków polifonicznych. Polnische Sackpfeifen J. H. Schmelzera przeznaczone na dwoje skrzypiec i basso continuo naśladują dźwięk dud,, często wykorzystywanych w polskiej muzyce ludowej. Kompozycja pełna jest dowcipu i posiada rustykalny charakter. Schmelzer jako jeden z pierwszych wykorzystywał elementy folkloru różnych narodów w swojej muzyce. Angielski kompozytor T. Hume zetknął się z polską kulturą służąc jako najemnik w wojskach szwedzkich podczas wojny z Polską.. Zaprezentowane zostaną trzy jego „polskie” utwory na violę da gamba: Polska Vilanella, Polska Aria i Pavana dla polskiego Księcia. Polskie inspiracje są bardzo widoczne w muzyce G. Ph. Telemanna. Jako kapelmistrz na magnackich dworach w Pszczynie i Żarach często słuchał gry polskich ludowych kapel, zachwycając się zwłaszcza grą skrzypków, czemu dał wyraz w swojej Autobiografii. Przykładem przeniesienia ludowego brzmienia do muzyki artystycznej jest VIII Fantazja E-dur, której ostatnią część stanowi oberek. Dwaj XVIII-wieczni kompozytorzy – F. M. Veracini i C. Ph. E. Bach działali w czasach, kiedy polski narodowy taniec – polonez oraz skojarzenia z Polską (alla polacca) stawało się modny w muzyce zachodniej Europy, zwłaszcza niemieckiej. Pochodzący z Florencji Veracini przez pewien czas sprawował funkcję nadwornego kompozytora w Dreźnie na dworze. Augusta II – elektora saskiego, a zarazem polskiego króla. Pierwszą część prezentowanej na koncercie sonaty na skrzypce i b.c. stanowi polonez. Jego bardzo charakterystyczny rytm i dostojny charakter spleciony jest z wirtuozowskimi skrzypcowymi figuracjami. Koncert prezentuje bardzo zróżnicowaną muzykę, powstałą od wczesnego do późnego baroku, przeznaczoną na różną obsadę wykonawczą (klawesyn solo, viola da gamba solo, skrzypce solo oraz z basso continuo, obsada triowa). Koncert wykonywany na instrumentach historycznych. Prezentowana muzyka daje możliwość słuchaczowi prześledzenia wpływów w muzyce od innej strony – nie oddziaływania muzyki włoskiej i niemieckiej na twórczość polskich kompozytorów, ale ukazanie muzyki angielskiej, niemieckiej, austriackiej i włoskiej inspirowanej muzyką polską.

BILETY I BEZPŁATNE WEJŚCIÓWKI DO POBRANIA NA STRONIE: Fundacji Ars Chori: www.arschori.art.pl GoOut: www.goout.net tel. 22 667 56 56 - informacja w sprawie biletów i kontakt dla osób ze specjalnymi potrzebami

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW MINISTRA KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO POCHODZĄCYCH Z FUNDUSZU PROMOCJI KULTURY W RAMACH PROGRAMU “MUZYKA”, REALIZOWANEGO PRZEZ NARODOWY INSTYTUT MUZYKI I TAŃCA. ZADANIE DOFINANSOWANE Z BUDŻETU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO