Golem
EKSPRESJA-IMPRESJA - nieme kino z muzyką na żywo
- 20 kwietnia 2008, niedziela» 19:00
reż. C. Boese i P. Wegener
Zapraszamy na kolejną edycję imprezy Ekspresja - Impresja - nieme kino z muzyką na żywo. Tym razem zaprezentujemy dwa filmy, których akcja rozgrywa się w magicznej Pradze: "Golem: jak przyszedłem na świat" i bardzo mało znany "Student z Pragi" z 1926, remake przełomowego filmu z 1913 roku.
Pokaz filmu
- Golem (1920 r.), reżyseria C. Boese i P. Wegener
- podkład i koncert - zespół Untitled
GOLEM
Filmowa adaptacja szesnastowiecznej praskiej legendy. Jeden z najważniejszych przedstawicieli gatunku tzw. Maerchefim, baśni filmowych, czerpiących z tradycji niemieckiego romantyzmu oraz angielskiej powieści gotyckiej. Monumentalna scenografia autorstwa wybitnego architekta Hansa Poelziga oraz niezwykle pomysłowe efekty specjalne, wykorzystane podczas scen rytuałów magicznych do dziś robią piorunujące wrażenie.
GOLEM: JAK PRZYSZEDŁ NA ŚWIAT
"Należy wyzwolić się z zależności od teatru lub powieści i tworzyć wyłącznie środkami dostępnymi kinu, za pomocą samego obrazu. To właśnie kamera powinna stać się prawdziwym poetą." Tymi słowami wkrótce po premierze "Studenta z Pragi" ("Der Student von Prag", 1913) Paul Wegener domagał się uznania filmu za jedną ze sztuk. Wegener był pierwszym spośród wielu wybitnych aktorów z berlińskiej "kuźni teatralnej" Maxa Reinhardta (obok m.in. Conrada Veidta, Wernera Krausa i Maxa Schrecka), którzy zainteresowali się filmem jako środkiem artystycznego wyrazu, wciąż jeszcze w Europie niedocenianym, a wręcz pogardzanym jako rozrywka rodem z jarmarcznej budy.
"Student z Pragi" był dziełem niewątpliwie prekursorskim. Stworzony przez trójkę niezależnych artystów - eksperymentującego duńskiego reżysera Stellana Rye, głośnego autora makabresek i skandalistę Hannsa Heinza Ewersa i wspomnianego już Paula Wegenera - zmienił całkowicie myślenie o filmie, okazując się gigantycznym sukcesem, zarówno artystycznym, jak i komercyjnym. Choć powstał na siedem lat przed "Gabinetem doktora Caligari" ("Das Cabinet des Doktor Caligari", 1920), wprowadzał już szereg rozwiązań technicznych, uważanych za wynalazek dopiero filmu ekspresjonistycznego. "Student" zapoczątkował także całą serię filmów gotyckich, realizowanych przez spółkę Ewers-Rye-Wegener, z których z czasem narodził się odrębny gatunek, tzw. Märchenfilm. Jego ukoronowaniem miały się stać "Zmęczona Śmierć" Fritza Langa ("Der müde Tod", 1921) i "Nosferatu: symfonia grozy" Friedricha Wilhelma Murnau ("Nosferatu: eine Symphonie des Grauens", 1922).
Wkrótce jednak triumwirat się rozpadł. Rye zginął na froncie Wielkiej Wojny, Ewers zaś coraz częściej oddawał się pijackim i seksualnym ekscesom. Wegener tymczasem zaczął pracować nad swoim pierwszym całkowicie autorskim filmem pt. "Golem" ("Der Golem", 1915). Legenda o stworzonym przez rabina Jehudę Löwego "automacie" znana była powszechnie od dawna (opracowana literacko po raz pierwszy ukazała się w roku 1847), bezpośredniej inspiracji mogła dostarczyć mu jednak wydana rok wcześniej powieść Gustawa Meyrinka pod tym samym tytułem. Wegener nie tylko napisał (razem z Henrikiem Galeenem) scenariusz, ale wystąpił również w roli samego potwora.
Istotne, że film nie miał być po prostu adaptacją szesnastowiecznej historii. Autorzy zadecydowali, że akcja, owszem, będzie rozgrywała się w Pradze, ale współcześnie. Oto pracujący przy budowie studni w starej synagodze robotnicy natrafiają na dziwaczny posąg z gliny, który zanoszą do sklepu z antykami. Jego właściciel odgrzebuje księgę, zawierającą opis kabalistycznych praktyk Löwego. Ożywia golema i "zatrudnia" go w swoim sklepiku. Z czasem jednak ten "ponury robot" przechodzi zadziwiającą metamorfozę. Okrywa w sobie potrzebę ludzkich uczuć i zakochuje się w córce właściciela. Przerażona dziewczyna ucieka jednak przed nim, utwierdzając go tylko w poczuciu straszliwego osamotnienia i przekonując o własnej potworności. Golem wpada w szał.
Niestety, film zaginął. Wegener podjął temat jeszcze dwukrotnie. W roku 1917 powstał autoironiczny "Golem i tancerka" ("Der Golem und die Tänzerin"), który zresztą przeszedł prawie bez echa i również nie dotrwał do naszych czasów. Wielka szkoda, bo - jak możemy sądzić na podstawie opisów - byłby to pierwszy bodaj pastisz filmu grozy w historii kina.
W roku 1920 Wegener wraz z Carlem Boesem nakręcił wreszcie dosłowną ekranizację praskiej legendy. Kolejny "Golem" został więc opatrzony znaczącym podtytułem: "jak przyszedł na świat" ("wie er in die Welt kam"). Choć pozbawiony autorskiego charakteru swoich dwóch poprzedników, film niewątpliwie zasługuje na uwagę ze względu na scenografię autorstwa wybitnego architekta Hansa Poelziga, rewelacyjną grę Ernsta Deutscha w roli "ucznia czarnoksiężnika" oraz zapierające dech, niezwykle pomysłowe efekty specjalne, wykorzystane podczas scen rytuałów magicznych. Nie należy też zapominać, że film Wegenera wywarł niemały wpływ na twórców klasycznego "Frankensteina" z Borisem Karloffem (reż. James Whale, 1931). Zainspirował również Piotra Szulkina do nakręcenia własnej reinterpretacji mitu ("Golem", 1980). Mateusz Żurawski
Reżyseria: Carl Bose, Paul Wegener
Scenariusz: Henryk Galeen, Paul Wegener
Scenografia: Hans Poelzig
Zdjęcia: Guido Seeber
Oryginalna muzyka: Hans Landsberger
Występują: Paul Wegener, Ernst Deutsch, Lyda Salmonova, Albert Steinrück, Otto Gebühr i in.
Premiera: 29 października 1920
Czas: 70 minut
UNTITLED
Untitled - jazz wizualny
Zespół Untitled powstał dwa lata temu. Obecnie w jego skład wchodzą: Artur Mirowski (gitara), Marcin Kobus (trąbka), Gamid Ibadullayev (perkusja), Bartosz Tkacz (saksofon). Zespół gra jazz eksperymentalny, pełny różnorodnych elementów, poszukujący ciągle nowych form wyrazu. Untitled pociągają zarówno freejazzowe improwizacje, jak i jazz tradycyjny, rock progresywny czy bluess. Koncertom zespołu towarzyszą przeważnie projekcje video autorstwa Gamida Ibadullayeva. Obraz i dźwięk dopełniają się i współtworzą energetyczną przestrzeń muzyczno-wizualną.
W skomponowanej do filmu Golem muzyce zespół wykorzystał elementy tradycyjnej muzyki żydowskiej.
bilety:
15 zł (studenci 12 zł)
OBYWATEL JONES
21 listopada 2019 - 20:10
Dom Kultury KADR
ul. P. Gintrowskiego 32 Warszawa
133 052kino
Depeche Mode: Spirits in the Forest - pokaz specjalny
21 listopada 2019 - 21:30
Elektronik
Generała Zajączka 7 Warszawa
11 049kino
Królowa Kier
21 listopada 2019 - 22:45jest więcej terminów
Kino Muranów
ul. Gen. Andersa 5 Warszawajest więcej miejsc
888 880kino
I młodzi pozostaną
21 listopada 2019 - 13:00, 18:00jest więcej terminów
Kultura
Krakowskie Przedmieście 21/23 Warszawajest więcej miejsc
388 756kino
Daleko. Historia drogi dookoła świata
21 listopada 2019 - 18:00jest więcej terminów
Elektronik
Generała Zajączka 7 Warszawajest więcej miejsc
102 762kino
Co się zdarzyło Baby Jane?
20 listopada 2019 - 11:00jest więcej terminów
Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny (FINA)
Wałbrzyska 3/5 Warszawajest więcej miejsc
160 125kino
Wampir z Feratu - Czechosłowackie środy filmowe
20 listopada 2019 - 19:00
Elektronik
Generała Zajączka 7 Warszawa
9 045kino
Kult.Film + spotkanie (KINOrozmowa w Elektroniku)
20 listopada 2019 - 20:45
Elektronik
Generała Zajączka 7 Warszawa
8 946kino
Żyć, śpiewać
20 listopada 2019 - 18:15jest więcej terminów
Kinoteka
Plac Defilad 1 Warszawa
10 090kino
Wyznawca
20 listopada 2019 - 20:30jest więcej terminów
Kinoteka
Plac Defilad 1 Warszawa
10 088kino
Hollywood Hongkong
20 listopada 2019 - 18:15jest więcej terminów
Kino Muranów
ul. Gen. Andersa 5 Warszawa
10 143kino
Zabierz mnie do Saitamy
20 listopada 2019 - 16:00jest więcej terminów
Kino Muranów
ul. Gen. Andersa 5 Warszawajest więcej miejsc
10 005kino
Wampir z Feratu
20 listopada 2019 - 19:00
Elektronik
Generała Zajączka 7 Warszawa
9 749kino
Kurier
20 listopada 2019 - 10:30jest więcej terminów
Cinema City Promenada
Ostrobramska 75C Warszawajest więcej miejsc
2 203 143kino
Kat
20 listopada 2019 - 20:00jest więcej terminów
Iluzjon Filmoteki Narodowej
Narbutta 50A Warszawa
27 208kino
21 x Nowy Jork
20 listopada 2019 - 17:00jest więcej terminów
Iluzjon Filmoteki Narodowej
Narbutta 50A Warszawajest więcej miejsc
514 794kino
Mowa ptaków (Mała sala)
19 listopada 2019 - 21:15
Elektronik
Generała Zajączka 7 Warszawa
9 058kino