Górnoślązacy w polskiej i niemieckiej piłkarskiej reprezentacji narodowej - wczoraj i dziś

Sport i polityka na Górnym Śląsku w XX wieku

Czas: godzinach 10.30 - 19.00

Prezentacja wystawy ramach II Festiwalu Kultury Mniejszości Niemieckiej.

Wystawa i publikacja przedstawią zawiłe dzieje górnośląskich piłkarzy w XX wieku. Jest to próba ukazania powikłanej historii Górnego Śląska oraz jego mieszkańców i stosunków polsko - niemieckich w odmiennej formie, bo przez pryzmat historii sportu na Górnym Śląsku. Wystawa ma na celu przede wszystkim przypomnieć lub pogłębić świadomość, jak wiele sportowych talentów urodziło się i wychowało na górnośląskiej ziemi, a potem - z uwagi na zawiłości i specyfikę górnośląskiej historii - grało w reprezentacjach narodowych zarówno Polski, jak i Niemiec. Działo się to często nie bez konsekwencji na osobiste losy tych ludzi.

Legendy takie jak Ernst Wilimowski (Pradulla), Gerard Cieślik czy Ernst Pohl, a także dzisiejsi piłkarze - Górnoślązacy - np. Miroslav Klose i Lukas Podolski - symbolizują nie tylko losy Górnego Śląska, ale i samych Górnoślązaków. Wystawa ma też pokazać światowej rangi piłkarzy, których wydarzenia polityczne niejednokrotnie zmuszały do dokonywania najtrudniejszych wyborów - tych sportowych, jak i życiowych. Historia ich życia i kariery sportowej pokazuje, jak wielki wpływ miały wydarzenia polityczne i historyczne na bieg indywidualnych losów górnośląskich sportowców. Osiągnięcia piłkarskie śląskich futbolistów w świetle zawieruchy XX wieku są wielce pouczającą lekcją historii regionalnej i lokalnej. Jednocześnie nie zrozumiemy losów górnośląskich sportowców, jeśli obce będzie nam spojrzenie na historię Górnego Śląska z szerszej, europejskiej perspektywy.

Zawirowania polityczne, które nawiedziły Górny Śląsk w XX wieku, dotknęły praktycznie wszystkich dziedzin życia, nie omijając także sportu. I wojna światowa, powstania śląskie, plebiscyt, II wojna światowa, stalinizacja życia politycznego i publicznego w okresie powojennym i powtarzające się z różnym natężeniem fale wyjazdów do obu państw niemieckich na trwałe zmieniły oblicze regionu. W wyniku tego już od ponad 80 lat Górnoślązacy legitymują się różnymi paszportami, grają w różnych reprezentacjach i kibicują różnym narodowym jedenastkom.

W ramach naszej wystawy zaprezentujemy górnośląski "wunderteam" (11 + 4), któremu nigdy nie było dane wystąpić razem na boisku. I to nie tylko dlatego, że kariery wybranych przez nas zawodników przypadały na różne okresy. Również dlatego, że piłkarze ci byli - względnie są - obywatelami zarówno Polski, jak i Niemiec - państw, których sąsiedztwo przez dużą część minionego stulecia nacechowane było konfliktami.

Naszym zamysłem jest nie tylko przedstawienie pochodzących z Górnego Śląska mistrzów świata, medalistów mundiali i gwiazd międzynarodowych boisk, lecz także tych, którzy ze względu na upływający czas i wydarzenia historyczne nie są dziś szerzej znani nawet we własnym regionie. Wystawie towarzyszyć będzie wydawnictwo poświęcone górnośląskim piłkarzom oraz politycznym zawirowaniom, które są częścią historii sportu na Górnym Śląsku.